یکی از مناطق مهم و استراتژیک ایران است که با وجود برخی چالش‌ها، ظرفیت‌های اقتصادی گسترده‌ای دارد. این استان با وسعت زیاد و موقعیت جغرافیایی ویژه، فرصت‌های مناسبی در زمینه‌های مختلف اقتصادی ارائه می‌دهد که به برخی از مهم‌ترین ظرفیت‌های اقتصادی این استان اشاره می‌کنیم.

موقعیت جغرافیایی و حمل‌ونقل

دسترسی به آب‌های آزاد: بندر چابهار به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، نقش کلیدی در تجارت بین‌المللی دارد. این بندر برای کشورهای همسایه و آسیای میانه، به‌ویژه افغانستان و هند، اهمیت راهبردی دارد.

بندر چابهار: این بندر به دلیل دسترسی به اقیانوس هند و نزدیکی به کریدور شمال-جنوب (INSTC) اهمیت راهبردی دارد. ظرفیت این بندر حدود ۸٫۵ میلیون تن است که با طرح‌های توسعه‌ای، به بیش از ۸۰ میلیون تن قابل افزایش است.

منطقه آزاد چابهار: این منطقه به‌عنوان یکی از مناطق آزاد تجاری ایران، مشوق‌های مالیاتی و گمرکی مناسبی ارائه می‌دهد و در جذب سرمایه‌گذاری خارجی، نقش مهمی ایفا می‌کند.

ترانزیت: سیستان و بلوچستان به‌عنوان پل ارتباطی بین ایران، پاکستان و افغانستان، از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند قطب حمل‌ونقل و ترانزیت منطقه‌ای شود. مسیر ریلی چابهار-زاهدان و جاده‌های ترانزیتی می‌تواند تجارت با کشورهای آسیای میانه، افغانستان و پاکستان را تسهیل کند.

منابع معدنی
این استان دارای معادن غنی از جمله طلا، مس، کرومیت، منگنز و سنگ‌های قیمتی است. مناطقی نظیر ایرانشهر، سراوان، تفتان، نیمروز، زاهدان، بزمان، خاش و … ذخایر قابل‌توجهی از این مواد معدنی دارند که با سرمایه‌گذاری مناسب، ارزش اقتصادی بالایی ایجاد می‌کنند.

کشاورزی و دامپروری

محصولات خاص: این استان به دلیل اقلیم گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، مناسب برای کشت محصولات خاصی مانند خرما، انبه، موز، مرکبات، گوواوا، پاپایا، و سایر محصولات جالیزی و باغی است.
خرما: این استان با تولید بیش از ۲۰۰ هزار تن خرما (به‌ویژه در ایرانشهر و سراوان) یکی از قطب‌های تولید خرما در کشور است.

کشت محصولات گرمسیری: محصولاتی نظیر موز، انبه و مرکبات به دلیل شرایط آب‌وهوایی در شهرستان‌هایی مانند کنارک، دشتیاری، زرآباد و چابهار به خوبی رشد می‌کنند.

دامپروری: سیستان و بلوچستان یکی از مناطق مهم پرورش شتر در ایران است. همچنین ظرفیت بالایی برای توسعه دام‌های سبک و سنگین دارد. علاوه بر این معبر بسیار خوبی برای واردات دام از کشورهای همسایه است.

این استان با داشتن بیش از ۳۰۰ هزار نفر شتر، جایگاه نخست پرورش شتر در ایران را دارد. این ظرفیت می‌تواند در تولید گوشت، شیر و صنایع جانبی (مانند چرم و الیاف شتر) به کار گرفته شود.

صنایع شیلات و دریایی

ماهیگیری و آبزی‌پروری: نزدیکی به دریای عمان فرصت مناسبی برای توسعه صنعت شیلات فراهم کرده است. پرورش ماهی و میگو می‌تواند به یکی از منابع اصلی درآمدی استان تبدیل شود.
منابع دریایی: آب‌های این منطقه دارای گونه‌های ارزشمندی از ماهی‌ها هستند که می‌تواند در بازارهای داخلی و صادراتی سودآور باشد.

منابع ماهی و میگو: دریای عمان به دلیل تنوع گونه‌های ماهی و میگو، از جمله ماهی تن و شاه‌میگو، برای صید و پرورش آبزیان ظرفیت بالایی دارد.

تولید میگو: پرورش میگو در مزارع کنارک و چابهار می‌تواند به یکی از اصلی‌ترین منابع صادراتی استان تبدیل شود.

صنایع فرآوری شیلات: ایجاد کارخانه‌های بسته‌بندی، کنسرو، و فرآوری محصولات دریایی ارزش افزوده بالایی ایجاد می‌کند.

گردشگری

جاذبه‌های طبیعی: وجود کوه‌های مریخی، آثار باستانی و تاریخی چون شهر سوخته، دهانه غلامان، کوه خواجه و دهها اثر دیگر، قلعه های مهم بمپور، حیدر آباد، ناصریه و….، دریاچه‌های فصلی و سواحل زیبای چابهار ظرفیت‌های بالایی در جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد.

گردشگری فرهنگی: تنوع فرهنگی، وجود اقوام بلوچ و سیستانی، و آداب‌ورسوم خاص این منطقه از دیگر ظرفیت‌های جذب گردشگری است.

انرژی و پتروشیمی

این استان به دلیل نزدیکی به منابع گاز و دسترسی به آب‌های آزاد، مکان مناسبی برای احداث پالایشگاه‌ها و مجتمع‌های پتروشیمی است. توسعه این صنایع می‌تواند به اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی استان کمک شایانی کند.

استفاده از انرژی های بادی و خورشیدی ظرفیت مهم و قابل توجه دیگر سیستان و بلوچستان است.

گاز طبیعی: نزدیکی استان به منابع گاز عسلویه و شبکه گازرسانی فرصت مناسبی برای توسعه واحدهای پتروشیمی فراهم کرده است.

نیروگاه‌های خورشیدی و بادی: با توجه به تابش شدید خورشید و وزش بادهای موسمی در مناطقی نظیر زابل، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند نیازهای انرژی استان و کشور را تامین کند.

پالایشگاه نفت: ایجاد پالایشگاه‌ها در چابهار می‌تواند از ظرفیت حمل‌ونقل دریایی و دسترسی به بازارهای صادراتی بهره‌مند شود.

مرزها و بازارچه‌های مرزی

مرزهای طولانی با پاکستان و افغانستان فرصت‌های اقتصادی ویژه‌ای برای صادرات و واردات فراهم می‌کنند. بازارچه‌های مرزی نظیر میرجاوه، ریمدان، میلک و مناطق آزاد چابهار و سیستان ظرفیت بالایی در توسعه تجارت دارند.

نیروی انسانی جوان

وجود نیروی کار جوان و جمعیت بومی مشتاق به کار، زمینه مناسبی برای توسعه صنایع کوچک و متوسط در این منطقه فراهم کرده است.

نیروی انسانی و صنایع کوچک

اشتغال‌زایی: صنایع دستی مانند سوزن‌دوزی بلوچ، حصیربافی و قالیبافی در کنار حمایت از تعاونی‌های محلی می‌تواند اقتصاد خانواده‌های روستایی را بهبود بخشد.

مهارت‌آموزی: برنامه‌های آموزش فنی و حرفه‌ای در حوزه‌های شیلات، کشاورزی و گردشگری می‌توانند نیروی کار ماهر تربیت کنند.

چالش‌ها و فرصت‌ها

در کنار این ظرفیت‌ها، استان با چالش‌هایی مانند کمبود زیرساخت‌ها، توسعه یافتگی و بعضا محرومیت ها و مظلومیت های به جای مانده از گذشته مواجه است. با این حال، با توجه به ظرفیت های فراوان این استان سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، حمایت از بخش خصوصی و بهبود شرایط کسب‌وکار می‌تواند این چالش‌ها را برطرف کرده و سیستان و بلوچستان را به یکی از قطب‌های اقتصادی کشور تبدیل کند.

گزارش از: حیدر سرایانی خبرنگار و فعال رسانه ای استان

انتهای پیام