به گزارش ایسنا، در سال ۱۳۹۳، هشتمین دوره جایزه کتاب سال شعر خبرنگاران در مراسم پایانی‌اش در بخش تجلیل از شاعر پیشکسوت، از یک عمر فعالیت شعری از یدالله رویایی تقدیر کرد و جواد مجابی، شاعر و روزنامه‌نگار درباره رویایی و شعر حجم سخن گفت.

همزمان با درگذشت یدالله رویایی، صحبت‌های جواد مجابی در این مراسم را بازنشر می‌کنیم.

جواد مجابی گفت: رویایی را شاعر حجم می‌شناسند، اما پیش از این‌که او بنیان‌گذار شعر حجم باشد، شاعر شناخته‌شده‌ای بود. او حدود سال ۴۸ شعر حجم را مطرح کرد که ماحصل گفت‌وگوی هنرمندان همفکری چون شاعران، نقاشان، فیلم‌سازان و منتقدان بود که تلاش کرده بودند بیانیه‌ای از دید جدیدی از هنر مدرن و شعر ارایه دهند.

او در ادامه افزود: شعر حجم فرارفتن از یک فضاست؛ ذهنی که پرش دارد، از واقعیت اکنون به واقعیت غایی می‌رود و در این پرش از یک فضا عبور می‌کند و این فضا، فضایی است که دیگران در آن می‌مانند. رویایی پیشنهاد می‌کند که از این فضا عبور کنیم و شعر را به عنوان یک خلق تازه که پیش از این نبوده و به وسیله شاعر به‌وجود آمده است، نگاه کنیم.

مجابی همچنین گفت: شعر حجم بیش از آن‌که نجات‎‌دهنده دوستان رویایی باشد، به نفع خودش بود؛ چون او شاعر بود و دیگران متشاعر، که سعی می‌کردند شعر بگویند. اما شعر به صورت طبیعی در رویایی بود و او تجربه کافی داشت، به اندازه کافی کتاب خوانده بود، تجربه سیاسی و آشنایی کافی با وزن داشت.

این منتقد پیشکسوت در ادامه شعر رویایی را با نقاشی مدرن مقایسه کرد و گفت: شعر رویایی را با نقاشی مدرن می‌توان مقایسه کرد. خود او هم به این موضوع اشاره‌هایی دارد. کوبیسم و فوتوریسم در دهه ۵۰ در ایران مطرح شده بودند. در کوبیسم ماجرای زاویه دید مطرح بود، این‌که به شیء از زوایای مختلف نگاه کرد. این ایده، رویایی را به این فکر انداخت که به جای دنبال کردن ایده سوررئالیست‌ها که از واقعیت به غیرواقعیت می‌روند، از واقعیت به واقعیت غایی برود.

مجابی همچنین گفت: رویایی می‌خواست به نهان‌ترین حرکت کلمات برسد، کلمه برایش تنانگی و جسمیت داشت و از ترکیب کلمات به شیوه کلاژ، مونتاژ و تکه‎‌چسبانی استفاده می‌کرد و با مهارت دقیق و حساب‌شده سعی می‌کرد بتواند به یک نوع موسیقی زبانی برسد که در عین حال حاوی مطلبی هم هست.

او افزود: چیزی که به رویایی کمک کرد به این ایده برسد، متون عرفانی بود. او با خواندن متون عرفانی توانست تجربیات مولوی و روحیات قبل از او را بگیرد و از عادی بودن بگذرد. او با این جریان از اعتیاد، شعر گفتن برای عامه، لوس بودن و ننر بودن و همچنین حکومتی بودن رَست. اما از مجموعه اول، دومش به بعد، تعدادی از خوانندگانش را از دست داد. ولی از دهه ۷۰ با اقبالی دوباره مواجه شد و بسیاری به شیوه او شعر گفتند که اینان قربانیان رویایی بودند. چون آن‌ها نمی‌دانستند رویایی برای رسیدن به آن‌ نوع شعر چه کوششی کرده بود. شاید در ظاهر این شعر ساده باشد، اما تنها یک استاد از پس آن برمی‌آید و رویایی به خوبی توانسته از پس این شعر برآید و با یک زندگی پارسایانه پیش رفته و یک جا متوقف نمانده است.

جواد مجابی سپس اظهار کرد: کاش رویایی در ایران و بین ما بود و ما فرصت داشتیم از چند دهه کار او استفاده کنیم. این نگون‌بختی سرزمین ماست که بسیاری از فرزندان خود را از دست داده است.

در این زمینه بخوانید:

یدالله رویایی از دنیا رفت.

انتهای پیام