جلیل واقع طلب در سال ۱۳۳۰ در شهرستان رشت به دنیا آمد و تحصیلات خود را تا سطح دیپلم در زادگاهش طی نمود. وی فعالیت‌های شعری خود را از دوران نوجوانی آغاز و بعدها به صورت جدی دنبال کرد و اشعارش در مطبوعات نیز به چاپ می‌رسید.

این شاعر غزل سرا، صرفا اشعار کلاسیک می‌سراید و تمایل اصلی او به سرودن غزل و در مرتبه بعد مثنوی است. وی در سال ۱۳۷۰ از کار اداری بازنشسته شد و بعد از آن با صدا و سیمای مرکز استان گیلان به عنوان سردبیر، نویسنده و گوینده همکاری کرد؛ همچنین موسس و دبیر شورای شعر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان بود.

تاسیس انجمن مستقل شاعران گیل و هیئت هنری پاسداشت عاشورا و تاسیس و دبیری چهار کنگره سراسری غزل معاصر در کارنامه فعالیت‌های فرهنگی و هنری وی به چشم می‌خورد. برگزاری بیش از ۹۰ شب شعر «بشنو از نی» نیز از فعالیت های فاخر استاد واقع طلب است. وی در سال ۸۴ از سوی مرکز همایش های بین المللی صدا و سیما به عنوان شاعر برتر حوزه شعر آیینی شناخته شد و از او در بیست و یکمین جشنواره ملی شعر رضوی تجلیل به عمل آمد.

مجموعه صوتی «باران تشنگی» استاد واقع طلب به مدت دو دهه در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی هر سال از رادیو گیلان پخش می شد. قرار است مستند زندگی این شاعر پرآوازه گیلانی نیز ساخته شود.

شاعر آیینی چه ویژگی هایی دارد؟

استاد جلیل واقع طلب در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه از ۹ سالگی ذوق بازی با واژه ها و سرودن شعر را در وجود خود احساس کردم، گفت: شاعران با توجه به مضامین سروده هایشان برای خود تخلص انتخاب می کنند؛ البته تخلص قبل از انقلاب بیشتر مرسوم بود و امروزه شاعران کمتر از تخلص استفاده می کنند.

وی تخلص خود را «نهیب» دانست که در ارتباط با اشعارش است و افزود: در سال های قبل از انقلاب اشعار اعتراضی می سرودم و منظومه «عشق مسخره» موجب شد زندان ساواک را نیز تجربه کنم. این منظومه داستان عاشقانه های شاعری بود که گرفتار معضلات روزمره می شود.

این شاعر برجسته، به سابقه شعر آیینی در گیلان اشاره کرد و متذکر شد: همیشه در گیلان شعر مذهبی داشتیم و شاعران پیشکسوت زیادی داریم که همچنان شعر مذهبی می سرایند؛ البته در گذشته شعر آیینی نداشتیم و اشعار بیشتر مذهبی و مرثیه و مدح بود.

وی با بیان اینکه شعر آیینی از سه دهه اخیر نام گرفته و رشد کرده است، گفت: شعر آیینی تلفیقی از مذهب و حماسه است و از دهه ۷۰ به بعد اشعار مذهبی با اشعار حماسی متاثر از دفاع مقدس تلفیق شده و شعر آیینی را خلق کرده است.

نویسنده کتاب «باران تشنگی» در پاسخ به این سوال که «شاعر آیینی چه ویژگی هایی دارد؟»، خاطرنشان کرد: زمان سرودن شعر مضامین و واژه ها به اندیشه و فکر شاعر ورود می کند و بر زبان او جاری می شود لذا شعر جوششی است؛ نه کوششی و زمانی که شاعر به سوژه ای دل می دهد و دنبال آن را می گیرد، شعر سروده می شود.

وی اشعار آیینی را نشات گرفته از سوژه های حماسی همچون کربلا دانست و عنوان کرد: منشا ۹۰ درصد اشعار آیبنی ما واقعه کربلاست.

واقع طلب، کربلا را سوژه ای بسیار زیبا دانست و اضافه کرد: شعر آیینی عاشورایی با وجود همه مشکلاتی که برای امام حسین(ع) و یارانش به همراه داشت، توانسته تاکنون بسیاری از ابعاد زیبایی واقعه کربلا را به تبیین و تشریح و توصیف و روایت بکشاند.

وی واقعه کربلا را یک حادثه مرثیه ساز ندانست و ادامه داد: کربلا به دنبال گریاندن مردم نیست، بلکه درس ها و عبرت هایی دارد.

آزادگی؛ بزرگترین درس کربلا

دبیر اسبق شورای شعر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان، جنگ ایران و عراق را مولد شعر آیینی دانست و بیان کرد: نگرش شاعرانه بسیاری از شاعران دردمند ما به دفاع مقدس و تلفیق آن با سوژه زیبای کربلا، موجب شد امروز شعر آیینی داشته باشیم.

وی با اشاره به آفات و چالش های شعر آیینی در مداحی ها، یادآور شد: متاسفانه برخی از شاعران و مادحان برای اینکه مردم را به صورت عام به خودشان جلب کنند واژه هایی را به کار می برند که اصلا اسائه ادب به ساحت سیدالشهداء(ع) و اهل بیت ایشان است؛ این در حالی است که امام و خاندان مطهرش هرگز در کربلا مضطر و بی تاب نبودند.

واقع طلب، با بیان اینکه اشعار عاشورایی باید به گونه ای بیان شود تا هم مرثیه کربلا باشد و هم تاسف به حال کوفیانی که نفهمیدند در مقابل چه انسانی قرار گرفتند، تصریح کرد: شعر آیینی هم باید از حماسه کربلا بگوید و هم از درس های آن و نباید درس های کربلا را فراموش کنیم.

وی بزرگترین درس کربلا را درس آزادگی دانست و اظهار کرد: حسین(ع) آزاده بود و آزادگی را سرلوحه انتخاب خویش در عاشورا قرار داد و حتی خانواده اش را در راه آزادگی فدا کرد تا آیندگان آزادگی را بیاموزند.

این شاعر آیینی، با اشاره به الگوگیری گاندی از آزادگی امام حسین(ع) در جریان مبارزه با استعمار انگلیس در کشور هندوستان، خاطرنشان کرد: گاندی می گوید «من زندگی امام حسین(ع) آن شهید بزرگ اسلام را به دقت خوانده‌ام و توجه کافی به صفحات کربلا نموده‌ام و بر من روشن است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد، بایستی از سرمشق امام حسین(ع) پیروی کند». امروز همه فرق و مذاهب هندوستان روز عاشورا را گرامی می دارند و مسلمانان هند و پاکستان با نمادهای زیبا به عزاداری می پردازند.

وی تلفیق دفاع مقدس با قیام امام حسین(ع) را نقطه اوج شعر آیینی دانست و بیان کرد: رزمندگان در جبهه ها به یاد کربلای امام حسین(ع) به دل دشمن می زند و از جان خودشان می گذشتند.

واقع طلب، با اشاره به روایت امام صادق(ع)، زائر و شاعر و مادح اهل بیت(ع) بودن را یک توفیق الهی دانست و افزود: این روایت نشان می دهد که مداحان باید کیفیت اشعارشان را بسنجند و بدانند که چه می خوانند و برای که می خوانند، زیرا امروز امکانات ارتباطی موجب انتشار گسترده موضوعات می شود و هر شعری که خوانده می شود، به صورت فرهنگ در می آید؛ متاسفانه مداحانی داریم که هنوز حاضر نیستند به مسیر شعر آیینی اصیل و واقعی بیایند و دنباله رو مرثیه سازان قدیمی هستند.

مداحان از حریت شهدای کربلا بیشتر بگویند

وی با بیان اینکه مداحی ها می تواند زیبایی های کربلا را ترسیم کند، یا علیه زیبایی ها به کار برود، گفت: مردم نیز مداحی هایی خارج از صراط مستقیم را پس می زنند.

نویسنده کتاب «باران تشنگی» از مداحان خواست در شعرخوانی از شعر آیینی واقعی و اشعار شاعران مطرح استفاده کنند و متذکر شد: مداحان باید حریت و آزادگی حسین(ع) و یارانش را بیشتر نمایان کنند. امام حسین(ع) در کربلا تقاضای آب نکرد، بلکه تشنگی اطفال را اتمام حجتی برای تاریخ قرار دارد تا آیندگان بدانند که انسان نماها به جنگ با ولی خدا آمدند.

وی جلد اول منظومه ۱۵۰۰ بیتی «باران تشنگی» را راوی واقعه کربلا دانست و تاکید کرد: این کتاب که در سال ۷۶ به چاپ رسیده، مورد عنایت خداوند بوده و تاکنون بیش از ۱۳۱ بار مورد تقدیر قرار گرفته است. در این راستا سعی کردم واقعه کربلا را گسترده تر بیان کنم و لذا جلد دوم این منظومه نیز منتشر شده و به ۳۰۰۰ بیت رسیده است.

واقع طلب، با بیان اینکه منظومه «باران تشنگی» در همایش احیاگران فرهنگ حسینی رتبه نخست را کسب کرده است، گفت: این کتاب در سال ۸۲ به عنوان تنها مجموعه مستقل، کتاب برتر آیینی شناخته شد.

این شاعر برجسته، کتاب «دود آه فرشته های خدا» را حاوی ۱۳ منظومه دفاع مقدسی دانست و عنوان کرد: در نخستین همایش ادبیات پایداری مقام اول حوزه شعر را کسب کردم؛ اخیرا نیز سه عنوان کتاب شامل مجموعه رباعی های «رقص شعله ها»، «مردی که درخت شد» و «مقتل منظوم باران تشنگی» را رونمایی کردم.

وی با اشاره به برکت کتاب «باران تشنگی»، از توزیع این کتاب در کربلا و کتابخانه های اسلامی کشور جهت دسترسی مخاطبان خبر داد و تصریح کرد: کربلا مشق آزادگی است و باید با واقعیت های آن روز آشنا شویم؛ دشمنان می خواستند ریشه حسین(ع) را بزنند، اما امروز نام سیدالشهداء(ع) به عرش رسیده و جهانی شده است.

انتهای پیام