دکتر محمد رحیمیان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به گزارش اخیر مجله نیچر در خصوص تقلب سازمان‌یافته در برخی مقالات کشورهایی همچون چین، ایران و روسیه، تاکید کرد: این مقاله بیشتر به وضعیت کشور چین پرداخته و تنها در یک جا مطرح کرده که این موضوع درباره ایران و روسیه نیز صدق می‌کند.

وی در پاسخ به سوالی درخصوص میزان تخلفات پژوهشی در ایران گفت: این تخلفات به میزان کمی وجود دارد. از سال‌های گذشته تعداد تخلفات خیلی کم شده و از پنج، شش سال پیش تاکنون کیفیت مقالات خیلی بهتر شده است. مخصوصاً دانشگاه‌هایی که در این زمینه حساسیت دارند، مقالات سطح پایین را قبول نمی‌کنند و الان در دانشگاه‌های خوب و بزرگ به ندرت می‌توان تخلفی پیدا کرد.

معاون پژوهشی دانشگاه تهران در خصوص تغییرات آمار تخلفات پژوهشی دانشگاه تهران گفت: در کل به این صورت است که در حال حرکت به سمت مقالات باکیفیت هستیم.

وی افزود: در سال‌های گذشته نه تنها دانشگاه تهران، بلکه در دانشگاه‌های بزرگ کشور درمقالات شاخص و برتر رشد داشته‌ایم. همچنین مقالات Q۱ دانشگاه تهران رشد داشته است.

معاون پژوهشی دانشگاه تهران به اقداماتی که در خصوص کاهش تخلفات پژوهشی انجام شده، اشاره کرد و گفت: یکی از این اقدامات تشکیل کارگروه‌های اخلاق در پژوهش در دانشگاه‌ها است که بر پژوهش‌ها نظارت دارند و تخلفات را به هیئت‌های تخلفات گزارش می‌دهند. یکی دیگر قانون مقابله با تخلف بود که حدود سه سال پیش در مجلس تصویب شد و در این موضوع اثرات مثبت گذاشت. همچنین یکی دیگر از این موارد تأثیر گذار بر کاهش تخلفات پژوهشی این است که در هیئت‌های ممیزه به این موضوع توجه زیادی می‌شود. اگر عضو هیئت علمی مقالات نامعتبر داشته باشد، به راحتی نمی‌تواند ارتقا پیدا ‌کند. البته لیست نشریات معتبر و نامعتبر نیز منتشر شده و در دسترس اعضای هیأت علمی قرار گرفته است.

رحیمیان در مورد اقداماتی بیشتری که برای کاهش این تخلفات باید انجام گیرد، گفت: اقدام دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، برگزاری کلاس‌ها، کارگاه‌ها و در اختیار قراردادن بروشورها و اطلاع‌رسانی از طریق روش‌های مختلف و به طور کلی فرهنگ‌سازی است، تا دانشجویان و اعضای هیأت علمی نسبت به این موضوع آگاهی بیشتری پیدا کنند. به نظر من آگاهی بخشی از سایر اقدامات مهم‌تر است.

وی تاکید کرد: اقدامات در زمینه تدوین قوانین، مقررات، ضوابط، و تشکیل کمیسیون‌ها و کارگروه‌ها و ... انجام شده و چیزی که در حال حاضر باید به صورت مداوم و مستمر صورت بگیرد، برگزاری کارگاه‌های آموزشی است. باید برای افراد توضیح داده شود که در نوشتن مقالات، ارسال مقالات، انتخاب نشریات و .. به چه نکاتی باید توجه کنند.

معاون پژوهشی دانشگاه تهران با اشاره به این‌که اساتید هر رشته‌ بهترین افراد برای تشخیص بهترین نشریات هستند، خاطر نشان کرد: برخی دانشجویان جدید که با نشریات و مقالات آشنایی ندارند، بر اثر عدم آگاهی، ممکن است مرتکب خطا و اشتباه شوند.

رحیمیان با بیان این‌که «ما باید موضوع تخلفات پژوهشی را به دو نوع تقسیم‌بندی کنیم» تشریح کرد: گاهی فردی مقاله‌ای تهیه می‌کند و در یک نشریه نامعتبر آن را چاپ می‌کند. این کاری است که برای خودش و دانشگاه‌ و گروهی که کار می‌کند، امتیاز منفی دارد. این فرد در زمان ارتقا به دلیل این تخلف، با مشکل مواجه می‌شود. اما ممکن است فردی یک تخلف بزرگ انجام ‌دهد. مثلا از داده‌های یک مقاله یا یک کتاب، بدون ذکر مرجع استفاده ‌کند. این مقاله حتی اگر در مجله خوبی هم منتشر شود، تخلف است. این موارد به هیئت‌های رسیدگی به تخلفات ارجاع داده می‌شود و مجازات می‌شود.

وی در پاسخ به سوالی در خصوص نحوه نظارت‌ها و کشف تخلفات گفت: تا حد خیلی زیادی موارد تخلف، پیدا می‌شوند و کسی نمی‌تواند و نباید اطمینان داشته باشد که تخلف  او از دید دیگران مخفی بماند. البته ممکن است در دانشگاه‌های دیگر نظارتی که در دانشگاه‌های بزرگ است، وجود نداشته باشد.

رحیمیان در پایان تاکید کرد: اعضای هیأت علمی و دانشجویان دانشگاه تهران و دانشگاه‌های بزرگ عموماً، این توانایی را دارند که به تنهایی یا با همکاری سایر همکاران، وظایف خود را به خوبی انجام دهند.

انتهای پیام