زماني بازار اصلي و مركز خريد شهر بود. در مركزي‌ترين نقطه شهر مي‌درخشيد و غير از بازار نوعي جاذبه گردشگري به شمار مي‌آمد. فرهنگ و سنت و هويت شهر در كوچه باريك آن نمايان بود و كانون توجه عام و خاص بود. بازاري كه روزگاري تنها اشراف‌زادگان و طبقه بالاي جامعه در محوطه‌اش خريد مي‌كردند و جزو مناطق و بازارهاي مهم، به‌روز و زيباي شهر بود، اينك از بازارهاي ارزان شهر شده است و ديگر از ابهت روزگار گذشته خبري نيست. بازاري كه چشم‌انداز زيبايي براي عابران زمان خود بود حالا رهگذرانش به زحمت راهي براي قدم برداشتن باز مي‌كنند.
به گزارش خبرنگار اجتماعي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)ـ منطقه خوزستان ـ بازار عبدالحميد واقع در خيابان نظامي(نظري‌پور) بين خيابان نادري و امام خميني (ره) اهواز است. اين بازار كه وجه تسميه آن نام يكي از شيوخ طوايف عرب اهواز در زمان قاجار بود، از مهمترين مراكز خريد شهر به شمار مي‌آمد. قدمت اين بازار همان‌گونه از سرو وضع ظاهري آن بر مي‌آيد به بيش از يك قرن مي‌رسد و جداره و نماي آن كه هم‌اكنون مايه سرافكندگي و زشتي شده و سيماي شهر را نازيبا كرده، زماني قلب شهر بود. خانه دادرس، گواه عظمت و شكوه اين بازار در زمان خود بود؛ اين بناي بازمانده از دوره قاجار كه در سال 1382 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيد، اينك در ميان پسماندهاي دستفروشان در گوشه‌اي از بازار عبدالحميد گم شده است. صداهاي ناهنجار دستفروش ها آرامش اين بازار را به هم ريخته و تمركز براي دقت در يكي از آثار هويتي شهر را از بين مي‌برد.
اين بازار كه يادگار به جامانده از نسل‌هاي پيشين اهواز است اكنون يكي از معضلات شهري شده و به جاي نگهداري از آن بايد چاره‌اي براي رفع معضلات ناشي از تجمع و دستفروشي در اين بازار انديشيد.
بازار عبدالحميد كه داد نيروهاي اجراييات شهرداري از معضلات آن بالا است، تقريبا از اصلي‌ترين مراكز دستفروشي و بساطي شهر است. بساط همه نوع جنس و ميوه و لباس و كيف و كفش و لباس‌هاي سنتي و امروزي در اين بازار ديده مي‌شود و راه براي گذر عابران به بيش از يك متر در وسط خيابان و نيم متر در هر طرف خيابان نمي‌رسد. با اين ازدحام دستفروشي در كوچه‌اي باريك، مكان دفع پسماند نيز در همان جا است و زباله‌ها و اجناس فروشندگان در كنار هم، غيرقابل تفكيك شده‌اند!
دستفروشان در اين بازار سابقه‌اي طولاني دارند و سابقه طولاني آنها موجب گستاخي و حق به جانبي آنها شده است، طوري كه نيروهاي اجراييات شهرداري به جاي برخود قاطعانه و قهري با دستفروشان به خواهش و التماس رو آورده‌اند! برخي از نيروها هم با دستفروشان دوست و صميمي شده‌اند و اوقات خوشي در كنارشان سپري مي‌كنند!
در ابتداي ورودي بازار از سمت خيابان نادري به دليل پايين‌تر بودن سطح كوچه از خيابان اصلي مي‌توان نماي آلوده و وحشي آن را به طور كامل ديد. فشردگي آدم‌ها و بساط‌ها از اين نما به وضوح مشخص و آزاردهنده است و جلوه بصري ناخوشايندي ايجاد مي‌كند.
درباره وضع نابسامان و مشمئزكننده اين بازار با معاون خدمات شهري شهرداري اهواز صحبت مي‌كنيم؛ عليرضا عالي‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)ـ منطقه خوزستان ـ مي‌گويد: در گذشته بازارهايي بدون در نظر گرفتن نياز مشتريان و فروشندگان و مقتضيات اقليمي ساخته مي‌شد. بازارهاي سنتي در ميان برخي عشاير و اقوام وجود داشت و اين ناشي از فرهنگي است كه مي‌خواهد كسب و كار براي كاسب بدون هزينه باشد.
وي افزود: در بازارهاي سنتي، فروشندگان را به لحاظ فضا و معماري بازار نمي‌توان وارد بوتيك و چهارديواري كرد، فروشندگان ميل زيادي به فروشندگي در فضاي باز دارند. در چنين بازارهايي خريداران نيز علاقه‌مند هستند اجناس چندين فروشنده را هم‌زمان با هم مقايسه كنند و مرغوبيت كالا را در يك نگاه با هم بسنجند.
عالي‌پور با اشاره به ديگر بازارچه‌هاي سنتي و قديمي اهواز گفت: به دليل بي‌توجهي به عوامل بازارهاي سنتي در اغلب مكان‌هايي كه فروش به صورت دوره‌گردي انجام مي‌شد، بازارچه‌هاي دو طبقه با هدف ساماندهي دستفروشي ايجاد مي‌شد. بازارچه عامري يكي از آن بازارها است كه غرفه‌هاي آن با دهنه‌هاي باريك و عمق زياد ساخته شد و فروشندگان نمي‌توانند اجناس خود را در فضاي مغازه به خوبي در اختيار مشتريان قرار دهند. در بازارچه كيان هم لابه‌لاي دستفروشان بازارچه‌هايي ساخته شد كه استقبال چنداني از آن نشد و دستفروشي همچنان به صورت كپري ادامه داشت.
معاون خدمات شهري شهرداري اهواز خاطرنشان كرد: در نظر مديران استاني اين ديدگاه وجود دارد كه ايجاد بازارهاي سايباني بي‌كيفيت است ولي بايد پذيرفت كه اقتضاي فرهنگي و اقليمي خوزستان ايجاب مي‌كند كه بازارچه‌هايي با سازه سبك ساخته شود.
وي گفت: در منطقه كانتكس بازارچه فجر به صورت سازه سبك احداث شده كه با استقبال فروشندگان، بازار دستفروشان بلافاصله به آنجا منتقل شد. شب‌بازار كوي ملت نيز تنها با ساماندهي فضا و شناسنامه‌دار كردن فروشندگان تشكيل شد و استقبال شهروندان و فروشندگان از آن بسيار خوب بود.
عالي‌پور تصريح كرد: تا كنون ايده راه‌اندازي بازارچه‌هاي سبك در فضاي بازار موفق بوده است و به دنبال اين هستيم كه اين روش را رونق دهيم. البته در بازار عبدالحميد براي ايجاد چنين فضايي يافتن زميني كه بتوان دستفروشان را در آن استقرار داد، مشكل است ولي براي اين بازار روش‌هاي ديگري را مدنظر داريم.
بازارها از مهمترين اماكن براي شناخت فرهنگ و هويت هر شهر هستند. بازارهاي قديمي اهواز نيز مي‌توانند ارائه‌دهنده فرهنگ، سنت و هويت شهر اهواز باشند؛ حال اين‌كه در اين شهر بيشتر بازارهاي سنتي و قديمي به يك شكل درآمده‌اند و بي‌نظمي و دفع پسماند در محل از مشتركات همه اين بازارها شده است.
گرچه ايجاد نظم در بازار امر مهمي است ولي نبايد صرفا جهت ايجاد نظم، همه اصول را زير پا گذاشت و به‌جاي يك بازار قديمي و سنتي، بازارهاي سرپوشيده و امروزي‌تر ايجاد كرد، بلكه بايد زمينه‌اي فراهم ساخت كه در كنار سيتي‌سنترها و هايپرماركت‌ها جاذبه‌هاي گردشگري و اماكن فرهنگي و سنتي حفظ شوند و بازار عبدالحميد نيز با همان سبك و سياق جالب و زيباي خود ولي منظم‌تر و پاكيزه‌تر در محل باقي بماند.
گزارش از خديجه نيسي، خبرنگار اجتماعي ايسنا، منطقه خوزستان
كد خبرنگار:17012