پیش‌نشست چهارمین کنفرانس سالانه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با موضوع «گفتمان انقلاب اسلامی؛ هویت و پیشرفت» عصر امروز (یکشنبه) با حضور تنی چند از اساتید حوزه و دانشگاه در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.

به گزارش خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، حجت‌الاسلام والمسلمین علی ذوعلم رئیس پژوهشگاه فرهنگ و مطالعات اجتماعی، با بیان اینکه این گفتمان، پیش‌نشست چهارمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است، اظهار کرد: در گذشته نوعی هویت‌زدایی نسبت به برخی جوامع صورت می‌گرفت. برخی جوامع فکر می‌کردند که اگر می‌خواهند به هویت برسند باید در پی توسعه غربی حرکت کنند و به همین دلیل هویت خود را فدای پیشرفت غرب می‌کردند.

وی ادامه داد: در سده‌های اخیر هم در کشور خود ما این مسائل بود که برخی می‌خواستند هویت ایرانی و اسلامی خود را از دست بدهند تا به پیشرفت برسند، ولی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و اندیشه‌های حضرت امام (ره)، این اندیشه از بین رفت و حفظ هویت و تقویت اندیشه‌های ایرانی و اسلامی از سرمایه‌های انقلاب است.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و مطالعات اجتماعی خاطرنشان کرد: در ادامه راهبردهای امام خمینی (ره)، امروز هم مقام معظم رهبری بحث ضرورت الگوی پیشرفت ایرانی و اسلامی را طراحی کردند. ما باید با حفظ هویت خودمان و برداشت از اندوخته‌هایمان به یک الگوی پایدار اسلامی و همه جانبه برسیم و بتوانیم آن را به جهانیان عرضه کنیم. پیگیری همین نظریه‌ها سبب شد که این نشست را برگزار کنیم.

در ادامه این نشست حجت‌الاسلام و المسلمین علی اکبری با ارائه مقاله‌ای تحت عنوان «هویت فرهنگی ایرانی و اسلامی» اظهار کرد: در مفهوم پیشرفت متاسفانه به مفاهیم نظری و عملی انقلاب اسلامی کمتر توجه می‌شود. ما اگر بخواهیم سیر و مفهوم توسعه را دنبال کنیم، می‌بینیم توسعه در ادوار مختلف دچار تحولاتی شده است.

وی ادامه داد: بعد از انقلاب اسلامی توسعه و پیشرفتی تحت عنوان توسعه دینی به وجود آمد که این توسعه قبل از انقلاب نبود. حتی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، مساله حکومت نیز تغییر پیدا کرد. قبلا نظام‌های جهان دو بلوکه بودند ولی بعد از پیروزی انقلاب این مساله حل شد و عرصه‌های فکر، علم و زندگی در مراحل مختلف به توسعه و پیشرفت رسید.

این استاد حوزه علمیه خاطرنشان کرد: حتی با پیروزی انقلاب اسلامی، مفهوم عدالت هم معنایی جدید یافت. هویت انقلاب ما یک هویت فرهنگی بود و به همین دلیل این همه پیشرفت علمی و نظری داشته‌ایم. دلیل فرهنگی بودن آن هم ریشه‌های انقلاب و طول انقلاب است. تمام شعارهای زمان انقلاب فرهنگی بود و اکنون هم دشمنان ما همین مسائل فرهنگی را نشانه گرفته‌اند، چون می‌دانند فرهنگ بالاترین اصل است و در سخنان مقام معظم رهبری هم به گفتمان فرهنگی اشاره بسیار زیادی می‌شود.

علی اکبری تصریح کرد: انقلابی که با چنین ماهیتی پیروز شود، دغدغه پیشرفت در تمام ابعاد زندگی را دارد. تمام ارزش‌ها در انقلاب اسلامی شکل گرفت و انقلاب اسلامی با وقوع خودش پیشرفت‌های علمی و نظری بسیار زیادی را ایجاد کرد.

همچنین در ادامه این گفتمان، عیوضی استاد دانشگاه، با ارائه مقاله‌ای تحت عنوان «موضوع آینده انقلاب اسلامی و پیشرفت هویت» با بیان اینکه "ما به آینده یک نگاه پژوهشی داریم" اظهار کرد: انقلاب ایران یک پدیده تاریخی نیست، بلکه رویدادی است که در ساختار تاریخ حضوری فعال دارد. انقلاب اسلامی با آینده پژوهشی تلفیق پیدا می‌کند. ما در انقلاب همواره باید به پیشرفت و حرکت به جلو فکر کنیم. انقلاب در حوزه گفتمانی و هویتی قطعا باید رویکرد آینده پژوهی داشته باشد.

وی تصریح کرد: ما برای این آینده پژوهشی باید دو گام برداریم؛ ابتدا شناسایی روندهایی که در آینده داریم و پس از آن براساس این شناخت‌ها آینده مطلوب را بسازیم. انقلاب با ارزش‌های آدمی سروکار دارد و ما در آینده قطعا دچار پارادوکس هویتی می‌شویم و اگر می‌خواهیم جلوی این پارادوکس را بگیریم اکنون باید پیش فرض‌های آن را شناسایی کنیم و درصدد رفع آن برآییم. ابتدا باید این آمادگی را در مدیران و سیاستمداران به وجود بیاوریم و پس از آن راهبردهایی که آینده برای ما به وجود می‌آورد را تبیین کنیم. همچنین باید آسیب‌های آینده را شناسایی کنیم و به نوعی، مسائل نوظهور را باید بشناسیم.

این استاد دانشگاه در پایان گفت: انقلاب اسلامی ما یک انقلاب جستجوگر است. ما باید با پیش تدبیری، سوالات آیندگان را پاسخ بدهیم. باید آینده را شناسایی کنیم و برای آن آینده فضاسازی انجام دهیم. خیلی‌ها سعی دارند آینده پژوهی را به غرب نسبت دهند؛ در حالی که امام راحل بارها به این آینده پژوهی اشاره می‌کند و ایشان می‌فرمایند "ما باید سعی کنیم تا علاوه بر اینکه وضع فعلی را حفظ می‌کنیم، نگاهمان به آینده هم باشد. ما باید پایه‌گذار آینده باشیم".

در پایان این نشست علمی، بیگدلی یکی از اساتید دانشگاه با ارائه مقاله‌ای تحت عنوان «ظرفیت تمدن سازی ایران در گذر تاریخ» اظهار کرد:‌ تمدن ایران اسلامی به دو دوره تقسیم می‌شود؛ یکی قبل از اسلام و دیگری بعد از اسلام. با آمدن اسلام وضعیت ما کاملا تغییر پیدا می‌کند و هیچ ملتی همچون ایران در ساخت تمدن اسلامی موثر نبوده، شاید در کل سرزمین‌های اسلامی یک نفر مثل ابن سینا نباشد ولی در همان زمان ابن سینا، ما حدود پنج نفر همچون این دانشمند داشتیم. تمدن ما از طریق بیزانس و اندلس به اروپا رسید.

وی در پایان گفت: ما باید بدانیم که چه شد با این همه ترقی و پیشرفت با افول و خاموشی روبرو شدیم. از اوایل قرن پنجم با ورود ترک ترکستانی رنگ و بوی ایرانی و اسلامی از بین رفت، چرا که آن‌ها نه ایرانی بودند نه اسلامی. زنگ خطر سقوط اسلام از زمان اندیشمندانی همچون خیام شروع شد. آنگونه شد که در دوران صفویه هرچقدر تلاش کردیم دیگر افرادی همچون ابن سینا را نیافتیم.

در ادامه این نشست علمی حجت‌الاسلام والمسلمین جهان بزرگی با ارائه مقاله‌ای تحت عنوان «مردم سالاری دینی و تمدن اسلامی» اظهار کرد: اندیشمندان در طول تاریخ حکومت‌ها را به دسته‌های مختلف تقسیم بندی می‌کنند که از جمله آنها اندیشمندان اسلامی هستند که حکومت اسلامی را به دو دسته تقسیم می‌کنند. اندیشمندان اسلامی به محتوای حکومت اسلامی توجه زیادی دارند.

وی ادامه داد: چیزی که حکومت‌های مختلف را در طول تاریخ از یکدیگر متمایز می‌کند مبنای قانونی آن‌هاست. واژه مردمسالاری دینی از دو بخش تشکیل شده یکی بخش مردمی و دیگری دیانت. مفهوم مردم و حاکمیت حداقل از 3000 سال پیش در جوامع مختلف به وجود آمد.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه افزود: مردمسالاری از جهت صفات به دو دسته تقسیم می‌شود؛ یکی دموکراسی محض که خواست مردم مبنای قانونگذاری است و دیگری دموکراسی غیرمحض که منبع قانون مکتوب است که در طول تاریخ دموکراسی غیرمحض همواره تحقق یافته است. اندیشه‌های امام راحل هم در اسلام دموکراسی مندرج است. امام در جایی می‌فرمایند "دموکراسی که ما می‌خواهیم به وجود بیاوریم در غرب وجود ندارد" و مقام معظم رهبری هم می‌فرمایند "جمهوریت ما از اسلام گرفته شده است و اسلام این جمهوریت را به ما یاد داده است". دموکراسی یک ظرف است و مکاتب ظروف آن هستند.

در ادامه، حقانی با ارائه مقاله‌ای تحت عنوان «اندیشه ترقی‌خواهانه غرب‌گرا و هویت ملی ایرانیان» اظهار کرد: بحث ترقی از دوران قاجار وقتی غربی‌ها به سراغ ما آمدند مطرح شد. اینکه ما بخواهیم بدانیم اندیشه‌های ترقی‌خواهانه چه دیدگاه‌هایی دارند، باید تاریخ و دین هر سرزمینی را مورد بررسی قرار دهیم.

در پایان این نشست علمی، حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم با ارائه مقاله‌ای تحت عنوان «هویت انقلابی در تمدن سازی انقلاب اسلامی» اظهار کرد: ما اگر روی بعد انقلابی تاکید نکنیم، قطعا نمی‌توانیم به تمدن برسیم. تمدن سازی بدون تکیه بر هویت جمعی امکان پذیر نیست. ما باید هویت جمعی را در جامعه به یک توانمندی و بلوغ برسانیم.

وی ادامه داد: هویت ما نه شرقی است نه غربی و در مسیر الگوی ایرانی و اسلامی هم باید به این نکته توجه کنیم. شعار ما می‌توانیم را که امام راحل مطرح کرد یک خودباوری است و این خودباوری لازمه تمدن‌سازی است. در راستای تمدن‌سازی باید روحیه و اخلاق انقلابی و ساده زیستی و کار و تلاش را در دستور کار خود داشته باشیم. اقتصاد مقاومتی هم با همین ساده زیستی و کار و تلاش به دست می‌آید.

این استاد حوزه و دانشگاه در پایان گفت: در بحث فرهنگی هم باید تمدن‌سازی در دستور کار قرار گیرد. ما برای رسیدن به تمدن‌سازی باید به مفهوم ایرانی و اسلامی توجه کنیم.

انتهای پیام