اوپك درحالي قرار است فردا ـ پنج‌شنبه ـ نشست 157 خود را در وين، مقر اين سازمان برگزار كند كه وارد نيم قرن دوم فعاليت خود شده است؛ نشستي كه به‌نظر مي‌رسد با توجه به اظهار نظرهاي اعضاي آن، از هم‌اكنون مي‌توان بر قطعي بودن نتيجه "تثبيت سقف توليد" تاكيد كرد. به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين درحاليست كه باوجود ثابت‌ماندن سقف توليد اعضاي اوپك در دو سال گذشته، متوسط پايبندي اعضا در سال 2009 ميلادي حدود 66 درصد بوده است. به‌همين دليل کارشناسان مسايل نفتي برآورد كرده‌اند در نشست آينده اوپک، با توجه به موفقيت سياست کنوني اين سازمان در تثبيت بهاي نفت در بازه 70 تا 80 دلار در يک سال گذشته، سقف توليد را ثابت نگه دارند. * * روند كاهش 4.2 ميليون بشكه‌اي سقف توليد نفت اوپك كاهش سقف توليد اوپك از نشست 149 (شهريور 1387) آغاز شد. زيرا كاهش قيمت به بيشترين سطح خود رسيده بود و اعضاي سازمان كشورهاي صادركننده نفت پس از ساعت‌ها بحث و بررسي از تصميم خود براي تغيير ساختار سهميه‌هاي توليد و كاهش ميزان عرضه نفت اين سازمان در سطح 500 هزار بشكه در روز خبر دادند؛ به اين ترتيب سقف توليد رسمي جديد اوپك به 28.8 ميليون بشكه در روز رسيد، درحالي كه هدف توليد پيشين اوپك معادل 29.67 ميليون بشكه در روز بود. به‌دنبال آن با جدي‌شدن بحران جهاني اقتصاد و كاهش قيمت‌هاي نفت، اوپك نشست اضطراري را در اوايل آبان 1387 در وين برگزار كرد كه در آن جلسه قرار شد توليد نفت از ابتداي ماه نوامبر 1.5 ميليون بشكه كاهش پيدا كند و به 27.3 ميليون بشكه در روز برسد. باوجود كاهش 2ميليون بشكه‌اي توليد اوپك طي دو نشست، قيمت‌هاي نفت روند نزولي خود را حفظ كرد تا جايي كه نشست مشورتي اوپك كه در اوايل آذر همان سال در قاهره برگزار شد، تصميم‌هاي جدي براي كاهش مجدد سقف توليد گرفته شد. نگراني اعضا از كاهش قيمت‌ها تا آنجا پيش رفت كه در آخرين روز سال 2008ميلادي با كاهش قيمت نفت اوپك به 33 دلار و 36 سنت، به حداكثر خود رسيد. به اين ترتيب بود كه در نشست 151 در الجزاير در دي ماه 1387، اوپك تصميم گرفت توليد خود را 2.2 ميليون بشكه ديگر كم كند كه به اين ترتيب با احتساب دو ميليون بشكه قبلي، توليد اين سازمان در كمتر از چهار ماه 4.2 ميليون بشكه كاهش يافت و به 24.1 ميليون بشكه در روز رسيد. پس از اين كاهش 4.2 ميليون بشكه‌اي، روند قيمت‌ها به تدريج رو به رشد گذاشت تا آنجا كه اوپك را متقاعد كرد در نشست 151 (اسفند 1387) توليد را ثابت نگه دارد. از آن پس نيز در چهار نشست بعدي طي 1.5 سال گذشته (نشست‌هاي 153 تا 156) اوپك سقف توليد را بدون تغيير ثابت نگه داشته است. * * تصميم‌گيري‌هاي اوپك در نيم قرن دوم كارسازتر خواهد شد؟ درخصوص ارزيابي موفقيت‌ها و ناكامي‌هاي اوپك در نيم قرن گذشته اظهار نظرات موافق و مخالف بسيار است. براي نمونه موافقان با پذيرش اين‌كه هر سازماني نقاط قوت و ضعف دارد، تاكيد مي‌كنند كه در نگاه مقايسه‌اي بين اوپك با ديگر سازمان‌ها به نظر مي‌رسد اوپك يكي از موفق‌ترين سازمان‌هاي بين‌المللي در اين كشورهاست. اين در حاليست كه مخالفان روند كنوني اوپك با اشاره به اين‌كه هنوز اساسنامه اوپك مربوط به 50 سال پيش است، توصيه مي‌كنند كه بهتر است تغييراتي در كاربري‌هاي اين سازمان با توجه به تجربه 50 ساله آن ايجاد شود. همچنين باوجود سيستم سهميه‌بندي در اوپك كه منتقدان آن را مهم‌ترين كار اوپك مي‌دانند، ملاحظه مي‌شود كه باوجود اجماع اعضا بر تصميم‌گيري‌ها به‌طور معمول پايبندي كشورها حتي در شرايط شكننده قيمت‌ها در دو سال گذشته به‌طور ميانگين حدود 50 درصد بوده است. برخي كارشناسان معتقدند با گران‌تر شدن قيمت‌هاي نفت در سال‌هاي آينده به‌دليل كاهش طبيعي توليد كشورها از يك طرف و رشد صنعتي كشورها به‌ويژه چين و هند از سوي ديگركه نياز به انرژي را افزايش خواهد داد، سيستم سهميه‌بندي نيز خود به خود از بين مي‌رود و آنگاه بايد ديد اوپك چه تغييري در رويكردهاي خود براي حفط قدرت اين سازمان ايجاد خواهد كرد. * * ترتيب ذخاير كشورهاي عضو در نشست 157 بررسي مي‌شود؟ ازآنجا كه طي ماه‌هاي گذشته كشورهاي عضو اوپك مانند ونزوئلا، عراق و ايران از افزايش ذخاير نفتي خود خبر داده‌اند، هم‌اكنون وضعيت ترتيب كشورها از نظر ميزان ذخاير مشخص نيست. اين درحاليست كه به‌طور معمول اوپك در گزارش سالانه خود اين رتبه‌بندي را اعلام مي‌كند. بنابراين بايد ديد آيا اين موضوع به عنوان يك محور گفت‌وگو در نشست 157 مطرح خواهد شد يا خير؟ از سوي ديگر رقابت بر سر كسب جايگاه دومي ذخاير نفت اوپك، سال گذشته با اعلام افزايش 73 درصدي ميزان ذخاير نفتي ونزوئلا و رسيدن آن به 172.3 ميليارد بشكه آغاز شد كه اين كشور را دومين دارنده و ايران را سومين دارنده ذخاير اوپك معرفي مي‌كرد. در اين رابطه اوپك نيز در گزارش دسامبر 2009 اين مطلب را به‌طور رسمي اعلام كرد كه براساس آن عربستان با دارا بودن 264 ميليارد بشكه ذخاير تثبيت شده نفت دررتبه اول، ونزوئلا دوم و ايران سوم شد. پس از ونزوئلا، وزير نفت عراق هم در روز دوشنبه ـ 12 مهر ـ مدعي شد که برآوردهاي جديد نشان مي‌دهد ذخاير نفت اثبات شده اين کشور نيز يک‌ چهارم افزايش يافته و از 115 ميليارد بشکه به 143.1 ميليارد بشکه رسيده ‌است. به اين ترتيب به نظر مي‌رسد كه عراق با پشت سر گذاشتن ايران با 138 ميليارد بشكه ذخاير قابل استحصال، جايگاه سوم را به خود اختصاص داده است. اگرچه براساس اظهار نظر چند روز گذشته وزير نفت ايران، ميزان ذخاير نفت كشورمان به 150.31 ميليارد بشكه افزايش يافته، ولي بايد ديد نمايندگان كشورمان در نشست وزارتي 157 اوپك، با طرح موضوع ذخاير كشورهاي عضو و چگونگي ارزيابي آن‌ها خواهند توانست از حق كشورمان در اين سازمان دفاع كنند؟ انتهاي پيام