منزل رييسعلي دلواري در منتهي‌اليه جنوبي واقع دلوار بخش ساحلي شهرستان تنگستان مي‌باشد. به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بر سردر اين بنا در نقش‌برجسته‌اي كه بر روي يك زمينه چوبي ايجاد شده تصوير دو شير و خورشيد متقابل آن است. بر ذيل تصاوير شير و خورشيد اين عبارت آمده است: عمل حاج كاظم محرم‌الحرام 1333 هجري قمري؛ اما مشخص نگرديده است كه نام و تاريخ متعلق به بناست يا در چوبين نزديك اين كتيبه؛ اما اين بنا در فاصله سال‌هاي 1333-1330 ساخته شده است و اين سال‌ها نيز با دوران مبارزه شهيد رييسعلي تقارن دارد. رييسعلي دلواري در سال 1888 م. 1259 ه.ش در اين خانه متولد شد. اين بنا از آغاز به‌نام وي مربوط به وي بوده، كاربري مسكوني داشته است. با توجه به اينكه در دوران پر التهاب اواخر قاجاريه (‌احمد شاه) انجام شده است و نيز مسائل روز آن زمان همچون مشروطيت‌خواهي ، استبداد صغير آغاز جنگ جهاني و ... و اشغال جنوب ايران از طرف دولت انگليسي و نيز باتوجه به روحيه آزاديخواهي نام برده اين بنا ارتباط تنگاتنگي با قيام هاي محلي و منطقه‌آي داشته است و در آن سال‌ها مركز مبارزه با استبداد و اشغال بوده است اين بنا در سال‌هاي ياد شده كانوني جهت گرد آمدن مبارزان و آزاديخواهان و سنگري براي مبارزه عليه سطه غير مشروع دولت انگليسي بر جنوب ايران بوده است. در چوبين اين بنا كه اثر گلوله‌هاي انگليسي بر آن مشهود است و نيز نخل كهنسال آن كه اثر تبر سربازان بريتانياي را بر روي خود دارد شاهد اين مدعاست. رييسعلي در تاريخ 12 شهريور 1294 ه.ق در حال تدارك حمله به عمارت سبزآباد قنسولگري بريتانيا بود كه در محلي به‌نام تنگ صفر در سن 34 سالگي به شهادت رسيد. اين بناي مستطيل شكل 71 متر طول و 5/52 عرض در جهت شرقي غرب ساخته شده است. در آن از سمت غرب و رو به دريا باز مي‌شود. از مجموع مساحت 3727 متري آن حدود 860 متر را زير بنا اعيان در بر مي‌گيرد. كه در يك طبقه ساخته شده است و فرم آن ايجاد حدود بيست اتاق در دو سوي شرق و جنوب حياط مي‌باشد كه از دو طريق به هم مرتبط مي‌باشند. ارتباط اول آن‌ها به‌ دو واسطه و از طريق درگاه‌هايي است كه به هم راه مي‌يابند و ارتباط دوم از طريق در‌هاي رو به حياط آنهاست كه با 11 رديف پله انجام شده است. مجموعه اتاق‌ها كه بخشي از آن نوساز مي‌باشد و كل اتاق‌ها 19 باب هستند به هم ارتباط داشته و روي يك كرسي ايجاد شده‌اند. ارتفاع خود اتاق‌ها بين 60/4 تا 2/5 متر تغيير مي‌باشد، اين بنا مسكوني بوده است و شامل دو بخش اندروني و بيروني بوده است كه دو بخش هم اكنون اين بنا مسكوني بوده است و شامل دو بخش اندروني و بيروني بوده است كه دو بخش هم اكنون تفكيك شده‌اند. بخش بيروني اين بنا تبديل به موزه مردم‌شناسي به عنوان يك اثر ملي و منطقه‌يي شد و به عنوان يك نشانه از تاريخ معاصر مورد بازديد قرار مي‌گيرد. مرمت اين بنا از اوايل دهه هشتاد آغاز و تا كنون ادامه يافته است كه از آن جمله طرح كامل كردن اتاق‌ها در جبهه جنوب شرقي طرح ساخت فضاي سبز آب‌نما ايجاد سن نمايش و سكوي ويژه بازديدكنندگان اصلاح تاقچه‌هاي درون اتاق‌ها به منظور نصب ويترين مهياسازي مجموعه جهت ايجاد گنجينه مردم‌شناسي مالكيت بنا افزايش توان نيروي برق مجموعه از تك فاز به سه فاز اقدام در خصوص خريد و نصب سيستم مطبوع ايجاد سرويس‌هاي بهداشتي و نصب آبسردكن از جمله اقداماتي است كه تا كنون براي راه‌اندازي موزه دلوار انجام شده است. اين اثر تاريخي به شماره 1943 در شماره آثار ملي كشور به ثبت رسيده است. انتهاي پيام