در آبان‌ماه امسال، آییننامه جدید انضباطی دانشجویان توسط دبیرخانه شورای مرکزی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تکمیل و اول آذرماه امسال نیز برای اجرا، به دبیرخانه دانشگاه‌ها ابلاغ شد. این شیوه‌نامه مشتمل بر ۷ بخش، ۱۲۵ ماده و ۱۲۶ تبصره است. در شیوه‌نامه جدید و در مقایسه با شیوه‌نامه سال ۹۸، تفاوت‌هایی در اِعمال مجازات‌های انضباطی دانشجویان وجود دارد که نارضایتی و نگرانی برخی از دانشجویان را در پی داشته است. در همین زمینه برخی از دانشجویان معتقدند، آییننامه جدید، باعث سلب برخی از حقوق آنان می‌شود.
اِعمال تغییرات در شیوه‌نامه جدید، در مقایسه با شیوه‌نامه سال ۱۳۹۸، از همان ابتدا و در قسمت مقدمه آن انجام شده است. در مقدمه شیوه‌نامه جدید آمده: «کمیته انضباطی دانشجویان، به‌عنوان مرجع رسیدگی به تخلفات دانشجویان موظف است با تأکید بر موازین شرعی، اخلاقی، قانونی و حقوقی به این تخلفات رسیدگی نماید. ضرورت دارد که این برخورد، توأم با حفظ آبرو و حیثیت اجتماعی دانشجو باشد؛ از اولین مراحل تذکر و ارشاد آغاز شده و زمینه اجتناب از تخلف و میل به اصلاح را در فرد خاطی و محیط ایجاد نماید. با ضرورتی که در جهت‌دهی هر چه بیشتر کمیته‌های انضباطی به سمت قانون‌گرایی وجود دارد، به منظور اتقان احکام کمیته‌های انضباطی، بر اساس آییننامه انضباطی مصوب سیصد و پنجاه و هشتمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ ۱۳۷۴/۶/۴ که به اختصار «آیین نامه» نامیده می‌شود «شیوه‌نامه» حاضر، با هدف تعیین و رفع ابهام از مصادیق تخلفات دانشجویی، رعایت اصل تناسب بین تخلف و تنبیه و تعیین مراجع صالح رسیدگی به تخلفات دانشجویی تدوین شده است.»
در حالی که در مقدمه شیوه‌نامه سال ۱۳۹۸ آمده است:
«شورای انضباطی دانشجویان، به‌عنوان نهادی حساس در مجموعه مدیریت دانشگاه، موظف است که ضمن انجام مسئولیت خود در رسیدگی به تخطی دانشجویان از منش دانشجویی و اخلاق متعالی، وظایف اساسی دانشگاه در راستای رشد استعدادهای دانشجویان و تقویت روحیه استقلال و اعتماد به نفس در آنان را مدنظر داشته و از هرگونه برخوردی که موجبات تحقیر و توهین به دانشجو را فراهم می‌کند، اجتناب ورزد؛ هر چند در مواردی تنبیه اجتناب‌ناپذیر است، اما با تأکید از هر گونه تجسس و تفتیش، ضرورت دارد که این برخورد، توأم با حفظ آبرو و حیثیت اجتماعی دانشجو باشد؛ از اولین مراحل تذکر و ارشاد آغاز شده و زمینه اجتناب از تخلف و میل به اصلاح را در فرد خاطی و محیط ایجاد نماید. با ضرورتی که در جهت دهی هر چه بیشتر شوراهای انضباطی به سمت قانون‌گرایی وجود دارد، به منظور تنظیم دقیق‌تر احکام انضباطی، بر اساس آییننامه انضباطی مصوب سیصد و پنجاه و هشتمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ ۱۳۷۴/۶/۱۴ که به اختصار«آیین نامه» نامیده می‌شود «شیوه‌نامه» حاضر، با هدف تفکیک جزئی‌تر تخلفات و رفع ابهام از تداخل و کلیت در آن‌ها، تطبیق و ایجاد تناسب میان تخلفات و تنبیهات و در نتیجه وحدت رویه بیشتر در احکام صادره و نیز تعیین مراجع صالحه برای تشخیص وقوع برخی تخلفات تدوین شده است.»
مقایسه این دو مقدمه نشان می‌دهد که در مقدمه شیوه‌نامه جدید، در نظر داشتن وظایف اساسی دانشگاه توسط شورای انضباطی دانشجویان به منظور «رشد استعدادهای دانشجویان و تقویت روحیه استقلال و اعتماد به نفس در آنان و پرهیز از هرگونه برخوردی که موجبات تحقیر و توهین به دانشجو را فراهم می‌کند»، از متن حذف و به عبارتی نادیده گرفته شده است. همچنین، با حذف عبارت «با تأکید از هر گونه تجسس و تفتیش»، تفتیش و تجسس در امور دانشجویان توسط شورای انضباطی دانشجویان، مجاز محسوب شده است.
این در حالی است که در آموزه‌ها و تعلیمات اسلامی «تجسس در امور دیگران» امری نامطلوب و خلاف اخلاق محسوب می‌شود و در این رابطه، در آیه ۱۲ سوره حجرات به صراحت انسان‌ها از تجسس در امور دیگران نهی شده‌اند: «یا اَیُّهَا الَّذِینَ آمَنَوا اِجْتَنِبُوا کَثِیْراً مِنَ الظَّنِ اِنَّ بَعْضَ الظَّنَّ اِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید، چرا که بعضی از گمان‌ها گناه است؛ و [هرگز در کار دیگران] تجسس نکنید.»
در این راستا، شورای صنفی دانشجویان دانشگاه صنعتی اصفهان، در نامه‌ای از دکتر زلفی گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، درخواست بررسی و بازبینی شیوه‌نامه جدید انضباطی دانشجویان را دارد. متن این نامه به شرح زیر است:
وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری
جناب آقای دکتر زلفی گل
سلام علیکم
شورای صنفی دانشجویان نماینده دانشجویان می‌باشد و لذا وظیفه شورای صنفی همواره پیگیری حقوق دانشجویان است و ما معتقدیم تغییراتی که در شیوه‌نامه آییننامه انضباطی آبان ۱۴۰۱ صورت پذیرفته است، اجحاف در حق دانشجویان می‌باشد.
۱) در آییننامه جدید (ماده ۲ بند ۱) ریٔیس کمیته بدوی، معاون دانشجویی دانشگاه عنوان شده است و در کمیته تجدید نظر(ماده ۵ بند ۳) که دارای ۳ عضو است، معاونت دانشجویی نیز به‌عنوان دبیر حضور و حق رأی دارد که این موضوع به دور از منطق و عدالت می‌باشد.
۲)حذف بند مربوط به اصل برائت (اصل ۴ در آییننامه قدیم و اصل ۳ در آییننامه جدید): بند «هرگونه شک در احراز تخلف بودن رفتار ارتکابی، باید به نفع دانشجو تفسیر شود» از آییننامه جدید حذف شده است.
۳)حذف بند مربوط به اجبار به اقرار در اصل رسیدگی و دادرسی منصفانه (اصل ۱۶ بند ث آییننامه قدیم): بند «ادله استنادی و ابرازی علیه دانشجو باید به گونه‌ای باشد که به دور از هر گونه شک، شبهه و شائبه و تنها با برداشت معقول، اثبات کننده تخلف ادعایی باشد و آزار دانشجو و اجبار و اقرار به هر نحوی و به هر منظوری ممنوع می‌باشد» به طور کامل حذف شده است.
۴)اضافه نمودن تبصره ۲ به ماده ۳۲ این شیوه‌نامه که می‌گوید: «تشکیل کلیه گروه‌های مجازی دانشجویی با جمعیت بالای ۱۰۰ نفر نیاز به مجوز کمیته ناظر بر نشریات دانشجویی دارد. تشکل‌ها و مجموعه‌های رسمی تابع قوانین مربوطه هستند. ایجاد کانال یا گروه غیر مجاز مشمول تنبیهات بند ۸ تا ۱۹ خواهد گردید» و همچنین در تبصره ۷ همین ماده اشاره می‌کند که عضویت در گروه‌ها نیز غیر مجاز می‌باشد: «هر گونه عضویت با هدف ارتباط و تبادل در کلیه شبکه‌ها، نرم‌افزارها و سکوهای مجازی گروه‌های غیر قانونی مشمول تنبیهات بندهای ۴ تا ۹ ( به‌جز ۵) می‌گردد». فارغ از مبهم بودن این دو تبصره که مشخص نیست به چه گروه‌هایی در کجا اشاره دارد و منظور از گروه‌های غیرقانونی چه گروه‌هایی است و فارغ از آنکه می‌دانیم خیلی از گروه‌های درسی و کلاسی بیش از این عدد جمعیت دارد؛ این تبصره مشخصاً مصداق بارز زیر پا گذاشتن حریم خصوصی دانشجویان و حق آزادی بیان آنان است.
۵)در اصل ۱۵ (اصل عدم تجسس) در شیوه‌نامه قدیم بیان شده است که: «رعایت حریم خصوصی دانشجو الزامی است و شوراها در هیچ موردی مجاز به تجسس در حریم خصوصی دانشجو یا ادله یا اطلاعات و طرح سوال غیر مرتبط با موضوع تخلف جاری برای تحصیل شواهد نیست...» که به روشنی به حریم خصوصی اشاره دارد. این اصل در شیوه‌نامه جدید (اصل ۱۳) به این شکل: «کمیته اجازه تجسس در امور خارج از موضوع تخلف را ندارد» تغییر کرده است که به طور کلی این حق را به کمیته می‌دهد تا به هر نحوی در زندگی دانشجویان تجسس کند.
۶)بند ۵ از ماده ۳۷ مربوط به حق برگزاری تجمعات مسالمت‌آمیز در دانشگاه به طور کامل حذف شده است. بنابراین برگزاری و شرکت در هر گونه تجمعی علی الخصوص تجمعات اعتراضی مسالمت‌آمیز، تخلف محسوب می‌شود و از ۲ ترم تعلیق تا اخراج از دانشگاه را به دنبال دارد. پیشنهاد می‌شود به جای حذف این بند، چهارچوبی جهت برگزاری تجمعات مسالمت‌آمیز و اعتراضی پیش بینی و تدوین گردد.
۷)طبق ماده ۵۲ تنبیه مربوط به حجاب و پوشش نامناسب نیز از یک ترم تعلیق به ۴ ترم تعلیق افزایش یافته است.
۸)در تبصره ماده ۸۸ آییننامه جدید بندی اضافه شده است که «در شرایط خاص و تخلف مشهود به تشخیص دبیر کمیته تجدید نظر این زمان ۴۸ ساعت در نظر گرفته می‌شود» که به گونه‌ای فرصت دفاع از دانشجو سلب می‌شود. که پیشنهاد می‌شود این بند حذف و مهلت تمام اعتراض‌ها همانند شیوه‌نامه قبلی ۱۰ روز باشد.
۹) در ماده ۹۰ آییننامه قدیم به روشنی اشاره شده است که شورا تجدیدنظر نمی‌تواند احکام اولیه را تشدید نماید، بلکه باید پرونده به شورای بدوی عودت داده شود و در آییننامه جدید این اجازه به شورای تجدید نظر داده می‌شود که احکام را تشدید نماید؛ که در واقع خلاف وظیفه شورای تجدید نظر است و تجدیدنظر برای دفاع دانشجو باید تشکیل شود.
۱۰)ماده ۱۱۷ در آییننامه قدیم: «دبیرخانه شورای انضباطی دانشگاه (فارغ از مرجع صادر کننده حکم) موظف است در خصوص احکام مشتمل بر تنبیهات بندهای ۴ تا ۸ شیوه‌نامه یک سال و بندهای ۹ تا ۱۲ دو سال و بندهای ۱۳ و بالاتر پنج سال پس از دانش آموختگی نسبت به امحای آثار احکام انضباطی صادر شده اقدام نماید» در آییننامه جدید حذف شده است.
جا دارد توجه شما را به فرمایش رهبر کشور عزیزمان جلب نمایم:
من می‌خواهم غالب یا بیش از غالب بدنه دانشجویی کشور، مجموعه‌ای متعهّد و دارای احساس مسئولیت نسبت به آرمان‌های دانشجویی باشند. یکی از این آرمان‌ها مسئله علم است؛ دومی عدالتخواهی است و آرمان سوم، آزاداندیشی و آزادی‌خواهی است. ۱۳۸۲/۸/۱۵
رهبری در صحبت‌هایشان به روشنی به عدالتخواهی و آزاد اندیشی دانشجویان اشاره نموده‌اند و ما معتقدیم شیوه‌نامه مصوب به وضوح عدالت را به زیر افکنده و به جای حمایت از حق دانشجو، آن را نادیده گرفته است. اجرایی شدن این آییننامه باعث ناراحتی و ایجاد فاصله میان دانشجو و مسؤلین دانشگاه می‌شود و در این شرایط، آزرده خاطر شدن دانشجویان دور از انتظار نخواهد بود. لذا شورای صنفی دانشجویان دانشگاه صنعتی اصفهان درخواست بازبینی این آییننامه در جهت رعایت انصاف برای دانشجویان را دارد.
انتهای پیام
نظرات