با وجود کتاب‌های صوتی هنوز بسیاری از کتاب‌خوان‌ها کتاب‌باز هستند و تا با انگشتان خود ورق‌های کاغذ را لمس نکنند، آوای ورق خوردن کتاب را نشنوند و حتی بوی نای کاغذهای پوسیده و جوهر خشک شده کتاب به مشام‌شان نرسد، نمی‌توانند خودشان را در دنیای شگفت‌انگیز کتاب غرق کنند. گویی کتاب چاپی روحی نهفته در درون دارد ولی بی‌شک همه‌گیر شدن دنیای دیجیتال و تبدیل شدن جهان به دهکده‌ای کوچک بر جهان کتاب و کتابخوانی نیز بی‌تاثیر نبوده که در این زمینه کتاب صوتی یکی از شگفتی‌های این تغییر است.
به گزارش ایسنا، با ظهور کتاب صوتی گروهی از مخاطبان که تا پیش از آن شیفته در دست گرفتن کتاب بودند به سمت شنیدن کتاب سوق داده شدند و با توجه به این که عاشقان واقعی کتاب از هیچ فرصتی برای ورود به دنیای جادویی کتاب دریغ نخواهند کرد، همین امر سبب شده تا کتاب صوتی جایگاه خود را در بین مخاطبان به دست بیاورد و روزبه‌روز بر تعداد علاقه‌مندان آن افزوده شود.
کتاب صوتی متن کتاب‌های معمول است که با صدای گوینده ضبط می‌شود و با فرمت‌های متداول امروزی روی گوشی یا از طریق سی‌دی‌ها قابل شنیدن هستند. این کتاب‌ها به دلیل نداشتن حجم و وزن فیزیکی و با توجه به این که می‌توانند در گوشی یا تبلت به صورت همیشگی همراه ما باشند، کاربرد و مزایای بسیاری دارند و حالا تا حدودی جایگزین کتاب‌های کاغذی شده‌اند.
کسانی که به دلیل مشغله‌های کاری فرصت مطالعه ندارند یا آن دسته از افراد کم‌سواد و حتی نابینایان می‌توانند از کتاب‌های صوتی استفاده کنند. استفاده آسان از کتاب صوتی، قابل حمل بودن آن، امکان گوش دادن هنگام انجام فعالیت‌ها، گوش دادن به کتاب حتی در تاریکی، حین پیاده‌روی و داخل اتوبوس و قطار به ویژه برای آنهایی که خواندن کتاب کاغذی حین حرکت برای‌شان سخت است و مشکلاتی چون سردرد و حالت تهوع ایجاد می‌کند از مزایای استفاده از کتاب صوتی به شمار می‌رود.
البته کتاب‌های صوتی در بخش‌هایی چون گویش و چگونگی تولید با مشکلاتی مواجه‌اند به صورتی که برخی علاقه‌مندان به استفاده از کتاب صوتی به دلیل نوع نامناسب گویش، از گوش دادن به کتاب مدنظر پشیمان شده‌اند و آن را رها کرده‌اند.
به مناسبت ۲۴ آبان، روز کتاب و کتابخوانی پای صحبت‌های استفاده‌کنندگان از کتاب‌های صوتی نشستیم.
کتاب صوتی و نجات درختان
به گزارش ایسنا، زهرا ۲۶ ساله و دانشجوی کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، از طرفداران استفاده از کتاب صوتی است که درباره انتخاب کتاب صوتی می‌گوید: قبل از هر چیز باید به این مساله اشاره کنم که استفاده از کتاب صوتی باعث می‌شود، کتاب کاغذی کمتری چاپ شود و در نتیجه قطع درختان و آسیب به محیط زیست نیز کمتر خواهد شد. همچنین از مزایای استفاده از کتاب صوتی این است که کتاب صوتی را می‌توان در هر مکانی گوش داد و نیاز نیست کتاب را همه جا با خودمان حمل کنیم تا در طول روز وقت پیدا کرده و کتاب بخوانیم آن هم وقتی که ممکن است اصلا در طول روز برای خواندن آن کتاب وقت پیدا نشود یا در طول روز محل مناسبی برای خواندن کتاب نباشد اما با استفاده از کتاب صوتی می‌توانم هر زمان که خواستم بخشی از کتاب مدنظرم را پیش ببرم و نیاز نیست حتما در یک مکان ثابت مثلا یک اتاق باشم و این برای من که در طول روز زیاد رفت و آمد دارم نکته مهمی است.
وی خاطرنشان می‌کند: شاید گفته شود که در اتوبوس و مترو هم می‌توان گوشهای را پیدا کرد و کتاب به دست گرفت و خواند اما این کار برای همه ممکن نیست و خیلی‌ها مثل من در این شرایط نمی‌توانند ذهن‌شان را برای خواندن کتاب متمرکز کنند. به نظرم کتاب صوتی می‌تواند باعث شود کسانی که کمبود وقت دارند دست از کتاب خواندن بر ندارند. این مساله در دنیای امروز که همه همیشه در طول روز در حال کار هستند و برنامه روزانه شلوغی دارند می‌تواند خیلی مهم باشد.
وی با اشاره به معایب استفاده از کتاب صوتی توضیح می‌دهد: من عیب چندانی در استفاده از کتاب صوتی ندیدم اما شاید این که مدام هندزفری در گوشم باشد، کمی اذیت‌کننده باشد یا این که ممکن است صدا یا لحن کسی که کتاب را خوانده است چندان به گوش شنونده خوش نیاید تا حدی که حتی آن فرد خواندن آن کتاب را کنار بگذارد. همچنین برای خواندن کتاب‌های تخصصی علمی فکر نمی‌کنم اصلا این سبک کار کاربرد داشته باشد زیرا خواندن چنین کتاب‌هایی به تمرکز و آرامش نیاز دارد و نمی‌شود در طول روز بخش بخش این کتاب‌ها را گوش داد. من فکر می‌کنم کتاب صوتی برای کتاب‌های ادبی با سبک‌های مختلف مثلا رمان یا یادگیری زبان می‌تواند کاربرد داشته باشد.
تاثیر شیوه اجرای کتاب صوتی بر تعداد علاقه‌مندان
آرش که ۲۴ ساله و دانشجوی مهندسی مکانیک است درباره استفاده از کتاب صوتی معتقد است: یکی از جذابیت‌های کتاب‌های صوتی این است که این کتاب‌ها به گونه‌ای هنرمندانه اجرا می‌شوند. افرادی که این کتاب‌ها را می‌خوانند جان تازه‌ای به آن‌ها می‌دمند و گاهی این کتاب‌ها اجراهای صوتی نمایشنامه‌هایی هستند که توسط چند بازیگر درست مانند نمایش رادیویی اجرا می‌شوند. استفاده از موسیقی، جلوه‌های صوتی، فضاسازی و جان‌بخشی به دنیای کتاب توسط صدا از دیگر موارد جذاب این کتاب‌ها هستند که خود من بسیار به آن علاقه‌مند هستم.
وی می‌گوید: گاهی شنیدن رمان‌های کلاسیک و معروف از زبان گویندگان مشهور که طنین صدایشان را در فیلم‌های معروف و یا رادیو شنیده‌ایم یکی دیگر از مزایای کتاب‌های صوتی است. تمام ویژگی‌هایی که گفتم سبب می‌شود تا تجربه شنیدن کتاب صوتی دلنشین و جذاب باشد. به نظر من کتاب صوتی بار دیگر با زنده کردن شیوه نقل و روایت داستان در گذشته، قرن‌ها داستان و روایت را از دل سینه‌ها بیرون کشیده و در ساختاری مدرن به خورد گوشهای شنوا می‌دهد که این نیز یکی دیگر از جذابیت‌های کتاب صوتی است.
وی با اشاره به اهمیت حفظ طبیعت و محیط زیست ادامه می‌دهد: ما با استفاده از کتاب صوتی درختان را نجات می‌دهیم. انتشار محتوای الکترونیکی به جای چاپ فیزیکی می‌تواند موجب صرفه‌جویی در مصرف کاغذ، جلوگیری از قطع بیشتر درختان و در نتیجه آسیب کمتر به محیط زیست شود. شاید در نگاه اول این موضوع کم‌اهمیت به نظر برسد اما به طور قطع در ابعاد و حجم گسترده چاپ کتاب‌ها و به خصوص روزنامه‌های پرتیراژ، مصرف کاغذ بسیار زیاد خواهد بود.
بهره‌برداری از زمان‌های مرده با استفاده از کتاب صوتی
مریم ۲۸ ساله و هنرمند می‌گوید: من کتاب صوتی را جایگزین کتاب کاغذی نکرده‌ام و از هر کدام در مواقع مورد نظرم استفاده می‌کنم. مزیت کتاب صوتی این است که همیشه در تلفن همراه، همراه من است و در مسیرها و وقت‌های مُرده برای خواندن کتاب مورد علاقه‌ام از آن استفاده می‌کنم.
وی از گویش برخی گویندگان کتاب‌های صوتی و کیفیت پایین برخی کتاب‌های صوتی گله‌مند است اما در مجموع از گوش دادن به کتاب‌های صوتی لذت می‌برد و راضی است.
این هنرمند ادامه می‌دهد: با توجه به نوع حرفه‌ام با رایانه زیاد سروکار دارم و برای همین این که کتاب کاغذی به دست بگیرم و برگ بزنم، چشم‌هایم گاهی خسته و اذیت می‌شوند و به همین دلیل گوش دادن به کتاب صوتی را ترجیح می‌دهم. ضمن این که قیمت بالای کتاب‌های کاغذی از دیگر دلایلی است که یک فرد می‌تواند کتاب صوتی را جایگزین کتاب کاغذی کند. همچنین در دورهمی دوستانه هم می‌توان کتاب صوتی که همه روی آن اتفاق نظر داشته باشند، گوش داد و خوش گذراند.
کتاب صوتی غذایی فست‌فودی
دانیال ۲۷ ساله و دانشجوی کارشناسی ارشد است. او با توجه به مشغله‌هایی که از بابت تحصیل دارد نمی‌تواند چندان کتاب به دست بگیرد و بخواند. از این رو مدت‌ها است که برای خواندن کتاب‌های مورد علاقه‌اش از کتاب‌های صوتی استفاده می‌کند. او می‌گوید خواندن صحیح کتاب صوتی توسط گوینده متن از دیگر دلایل انتخاب کتاب صوتی برای او بوده است.
وی می‌گوید: فرق کتاب صوتی و کتاب کاغذی مثل فست فود و غذای خانگی است و با توجه به این که فست‌فودها برای آماده شدن به زمان کمتری نیاز دارند، علاقه‌مندی به مصرف فست‌فود به ویژه در بین جوانان خیلی بیشتر است و کتاب صوتی هم برای من به همین صورت است و با توجه به این که استفاده از کتاب صوتی آسان‌تر و قابل دسترس‌تر از کتاب کاغذی است، کتاب صوتی را بیشتر می‌پسندم.
او درباره معایب کتاب صوتی هم بیان می‌کند: گاهی شاهد هستیم کسانی که در حوزه گویندگی یا انتشار کتاب‌های صوتی تخصص ندارند وارد این بخش شده‌اند که طبیعتا باعث دلزدگی افراد علاقه‌مند به گوش دادن کتاب‌های صوتی شده است.
این دانشجوی علاقه‌مند به کتاب صوتی می‌گوید: من داستان‌ها و رمان‌ها را از طریق کتاب صوتی می‌خوانم و به این صورت جریان داستان مثل یک سناریو در ذهن من پیش می‌رود و این بر جذابیت آن کتاب می‌افزاید. من حتی موقع پیاده‌روی از کتاب صوتی استفاده می‌کنم و این یعنی در هر زمان و مکان می‌توان از کتاب صوتی استفاده کرد. البته برای خواندن کتاب‌هایی که نیاز به تمرکز دارند نمی‌توانیم از کتاب صوتی استفاده کنیم.
رابطه خوب خانه‌داری و کتاب صوتی
سمیه ۳۵ ساله و خانه‌دار است و او نیز از کتاب صوتی به جای کتاب چاپی استفاده می‌کند و می‌گوید: هرچند خواندن کتاب چاپی لذت خاصی دارد و عجیب به من اعتماد به نفس می‌دهد؛ از زمانی که ازدواج کرده‌ام و کارهای خانه بسیار شده و وقت کمتری برای خواندن کتاب دارم کتاب صوتی باعث شده که از خواندن رمان‌های مورد علاقه‌ام دور نشوم. من از طریق گوش دادن به کتاب‌های صوتی هم کارهای خانه را پیش می‌برم و هم رمان‌هایم را دنبال می‌کنم و بسیار لذت می‌برم. این که کتاب صوتی به یک خانم خانه‌دار فرصت دنبال کردن داستان‌ها و رمان‌های مورد علاقه‌اش را می‌دهد مزیت محسوب می‌شود و من از استفاده از چنین کتاب‌هایی راضی هستم و آن را گامی رو به جلو در بخش مطالعه و کتابخوانی می‌دانم.
حس خوب گوش دادن به کتاب صوتی
صدرا ۳۲ ساله و کارمند است. او از گوش دادن به کتاب‌های صوتی لذت می‌برد و می‌گوید حس خوبی از این طریق به او منتقل می‌شود؛ حسی که ساعت‌ها با او است و باعث می‌شود بخش زیادی از روز ذهنی آرام داشته باشد.
او همچنین می‌گوید: به نظرم کتاب شنیداری باعث می‌شود تمرکز روی متن کتاب به نوعی بیشتر شود و من وقتی کتاب صوتی گوش می‌دهم کاملا غرق در داستان می‌شوم و به خوبی می‌توان تصویرسازی کنم و گاهی خودم را به جای یکی از شخصیت‌های داستان می‌گذارم و تا انتها پیش می‌روم. البته به نظرم برای کتاب‌های تخصصی و تحصیلی که نیاز به تمرکز و تمرین دارند، کتاب صوتی کاربرد چندانی ندارد و نمی‌تواند جایگزین کتاب چاپی باشد.
کتاب صوتی و تاثیر در آموزش زبان
فرشته ۲۵ ساله و دانشجوی زبان روسی است. او هم استفاده از کتاب‌های صوتی زبان خارجه را به جای کتاب چاپی انتخاب کرده است، زیرا زمانی که صوتی گوش می‌دهد دیگر هنگام شنیدن لهجه و طرز تلفظ با مشکل مواجه نمی‌شود.
او ادامه می‌دهد: مواقعی که فعالیت فیزیکی دارم یا در رفت و آمد هستم و امکان گرفتن کتاب در دست ندارم یا نمی‌توانم کتاب را با خودم حمل کنم، کتاب‌های صوتی گوش می‌دهم. به نظر من کتاب صوتی در یادگیری زبان خارجی و تمرین گویندگی و برای تمرکز و بالا بردن مهارت شنیداری کاربرد بسیاری دارد.
این دانشجو در استفاده از کتاب صوتی با مشکلاتی هم مواجه شده است. او می‌گوید: گاهی حین گوش دادن حواسم پرت می‌شود یا تمرکز کافی برای دنبال کردن طولانی بعضی کتاب‌ها ندارم یا اگر لحن گوینده تکراری و یکنواخت باشد خسته می‌شوم.
به گزارش ایسنا، کتاب صوتی رسم غنی داستان‌گویی را که در گذشته رواج بسیاری داشته به زمان مدرن آورده است و با زنده کردن نوستالژی نقل و روایی، جای خود را بین علاقه‌مندان به خواندن کتاب به ویژه نسل نوجوان و جوان پیدا کرده است. در دنیای شلوغ امروزی که گاهی افراد با کمبود وقت برای کارهای روزانه مواجه می‌شوند و به طبع با کمبود زمان برای مطالعه مواجه هستند، کتاب صوتی باعث شده که افراد از دنیای مطالعه و کتابخوانی دور نشوند.
گزارش از: پریسا زنگنه‌منش (خبرنگار ایسنا)
انتهای پیام
نظرات