محمد باقر خرمشاد، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این سوال که تحلیل شما از تلاش عربستان برای گسترش نفوذ خود با استفاده از پترودلار های نفتی چیست؟گفت: به صورت سنتی واشنگتن  و ریاض متحدین یکدیگر هستند و رویکرد آمریکا به عربستان هم همواره فراز و فرودهایی داشته است؛ اما در سالهای گذشته با مطرح شدن احتمال تغییر اولویت استراتژیک آمریکا از منطقه غرب آسیا به اقیانوس آرام برای مقابله با چینی‌ها ، همینطور با توجه به اینکه استخراج نفت صخره‌ای آمریکا نیازش به نفت منطقه را کمتر کرده است این تصور ایجاد شده بود که به تدریج آمریکا این منطقه را به متحدین دیگر خود مانند انگلیس و فرانسه واگذار کرده و حضورش به تدریج کمرنگ‌تر می شود که همین امر با ترس سعودی ها همراه بود.

وی در پاسخ به این سوال که تحلیل شما در رابطه با استفاده عربستان از قدرت خارجی برای اعمال قدرت در منطقه چیست؟ گفت: همین کمرنگ شدن حضور آمریکا در منطقه باعث نگرانی سعودی‌ها شده بود. علاوه بر این به دلیل اشتباهاتی که غرب  و سعودی‌ها در منطقه انجام داده بودند؛ همچنین عملکرد ایران و استفاده از فرصت‌های موجود سعودی‌ها را به این  جمع بندی رسانده بود که موازنه قدرتی که بین ایران و سایر قدرت‌ها در منطقه ایجاد شده است باعث افزایش قدرت ایران در منطقه خواهد شد و در نتیجه سعودی‌ها نیازداشتند که با استفاده از قدرت خارجی که به صورت سنتی آمریکا است مهار افزایش نفوذ ایران در منطقه را ممکن و توازن را برقرار کنند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه عربستان ترجیح می‌داد پرونده هسته‌ای ایران باز بماند، افزود: مذاکرات ایران و آمریکا بر سر پرونده هسته‌ای مثبت پیش رفت و این درحالی است که این امر از نظر سعودی‌ها به معنی کاهش فشار آمریکا بر روی ایران و در نتیجه به هم خوردن توازن قوا در منطقه به نفع ما است.

وی ادامه داد: با روی کار آمدن ترامپ در آمریکا که شخصیتی معامله‌گر داشت و اعلام اینکه از این پس متحدین آمریکا باید سهم بیشتری از هزینه‌های امنیتی و نظامی را پرداخت کنند تا بار آمریکا کمتر شود، سعودی‌ها هم از این مواضع استقبال کرده و با توجه به درآمدهای نفتی هنگفتی که در اختیار دارند پیشنهاد هنگفتی به رئیس‌جمهور جدید آمریکا دادند تا بتوانند پشتیبانی ترامپ ، حفظ تعادل و ... در منطقه را داشته باشند که البته آمریکایی‌ها علاوه بر بحث هزینه ها  موضوع تضمین امنیت اسرائیل و رفتن به سمت صلح با اسرائیل را هم به عنوان مجموعه ای از شرط ها مطرح کردند که در نهایت با طرح پیشنهاد بیش از 400 میلیون دلاری سعودی ها ترامپ رویکرد گذشته اش در قبال منطقه را تغییر داد.

وی ادامه داد: البته  آمریکایی‌ها فکر می کنند پول پرداخت شده از سوی عربستان سرمایه خودشان بوده که دوباره به کشور بازگشته است و با آن قصد ایجاد اشتغال در آمریکا را دارند. طبق گفته‌های ترامپ در قبال هزینه‌ای که سعودی ها پرداخت کردند به آنها کمک خواهد کرد که ایران را مهار کرده و توازن را در منطقه طوری تغییر دهند که ایران دیگر دست بالا را نداشته باشد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که به عقیده شما عربستان با توجه به پولهایی که هزینه می کند چقدر موفق خواهد شد بحث ایران هراسی را به ویژه در منطقه گسترش دهد، خاطر نشان کرد: پول تا مرحله‌ای تاثیر دارد. قطعا از آن به بعد موفق خواهند شد با فضا سازی‌ علیه ایران کار را پیش ببرند؛ ولی آنچه پایداری در امنیت و ثبات درمنطقه را ایجاد خواهد کرد، خوداتکایی و تامین  امنیت با مشارکت کشورهای منطقه است.  نمی شود قدرت بزرگی مثل ایران را نادیده گرفت و شاید علت تاکید رییس جمهور آمریکا بر این موضوع هم  این بود که همه می دانند بدون ایران امنیت و ثبات و پایداری در منطقه استوار نخواهد شد.

خرمشاد در پاسخ به سوال دیگری در رابطه با اینکه دیپلماسی ایران در قبال اقدامات عربستان را چطور ارزیابی می‌کنید، افزود: ایران نباید فراموش کند که مثلث عربی، عبری و غربی که به وجود آمده است در حقیقت یکی دیگر از ابزارهای قدرت یعنی رسانه ها و فضای روانی را در اختیار دارد و در همین راستا دیپلماسی ما نیاز دارد که در این زمینه بسیار فعال تر عمل کند.

وی ادامه داد: عربستان کشورهای زیادی را به عنوان ائتلاف گردهم آورد که تعداد زیادی از آنها قطعا رویکرد عربستان را نمی پذیرند ولی پول و فشار عربستان و اعمال قدرت آمریکا همچنین فضایی که ایجاد کرده اند باعث شده است که همین کشورهای مخالف برای قرار نگرفتن در فضای مخالف خود و همچنین بهره‌مندی از مزایای این ائتلاف در مسیر آن گام بردارند.

کارشناس مسائل بین‌الملل در رابطه با رویکرد کویت و قطر در قبال اقدامات عربستان نسبت به ایران گفت: آنها هم در راستای شورای همکاری خلیج فارس گام برمی‌دارند ونکته مهم این است که با ورود این حجم سلاح و افزایش فشار در منطقه‌ای که از قبل هم روی انبار باروت نشسته بود نتیجه خوبی ندارد و در صورت وقوع انفجار هیچ‌کس از آن مصون نخواهد ماند و به نظر می رسد که کویت و قطر هم با همین استدلال با رویکرد اخیر عربستان مخالفت کردند. چراکه ادامه آن  جز تجمیع تسلیحات و انفجار آن چیزی نخواهد داشت و آنها هم با همین منطق تلاش می‌کنند فضا از آنچه که هست متلاطم تر نشود چراکه هیچ مسلمانی نه در حال حاضر و قطعا بعد از پیچیده تر شدن اوضاع هم سودی نخواهد برد.

خرمشاد در پاسخ به اینکه در شرایط کنونی دیپلماسی ایران در قبال منطقه چه رویکردی باید داشته باشد،خاطر نشان کرد: انتظار آن می رود دیپلماسی ایران با یک یک این کشورها و مسئولان آنها از سطح رئیس‌جمهور گرفته تا سفرای مقیمشان در کشورمان ارتباط گرفته و به آنها بگوید که خرید 100 میلیارد دلاری عربستان از آمریکا آن هم برای یک سال و ریخته شدن این تعداد اسلحه در منطقه، جهان اسلام را بیش از آنچه که هست با خطر جنگ تهدید می‌کند.

وی ادامه داد: دیپلماسی ایران باید بیانگر این موضوع باشد که به هیچ وجه طرفدار جنگ نیست؛ چراکه دود جنگ تنها به چشم مسلمانان رفته و صهیونیست ها در حصارهای امنیتی به زندگی خود می پردازند و غربی‌ها هم ضرری نمی بینند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل در پایان تاکید کرد: در قبال تحرکات عربستان دیپلمات‌های ما باید در جهت ارتباط گیری و توضیح دادن و توضیح خواستن شب و روز نداشته باشند تا شاید بتوان با این تحرک فیزیکی بخشی از ضعف ما در فضای رسانه‌ای که قدرتهای بزرگ برای ما ایجاد می کنند را جبران کنیم.

انتهای پیام