گفته می‌شود که «حمدالله مستوفی» در کتاب «نزهت القلوب» که در سال ۷۴۰ هجری قمری تألیف شده، درباره این درخت تنومند آورده است، «در آنجا(ابرکوه)، سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد چنانچه سرو کشمیر و بلخ شهرتی داشته و اکنون این از آن بلندتر و بزرگتر است.»

به تازگی خبری مبنی بر بزرگ‌شدن تاج پیرترین موجود زنده ایران که تنها اثر طبیعی ملی در استان یزد نیز محسوب می‌شود، نقل محافل دوستداران طبیعت شده و نگرانی‌هایی را پیرامون حفظ این گنجینه‌ی ژنی ارزشمند به دنبال داشته است.

«سید حسین سادات موسوی» مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان یزد با تائید این خبر، در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: در بازدیدهای سال جاری اعضای کارگروه راهبری سرو، متوجه جوانه‌زنی بیشتر سرشاخه‌ها در یک سمت درخت بیش از طرف دیگر شده و به نظر متخصصین بازدیدکننده، این نحوه رشد درخت نیاز به اقدامات مدیریتی دارد، چون سنگین شدن برخی شاخه‌ها مشکلاتی را از نظر میزان مقاومت درخت در مقابل طوفان و موارد مشابه به‌دنبال خواهد داشت.

وی افزود: بنابراین در آخرین بازدید، مقرر شد که رشد شاخه‌ها و تغییرات آن با دقت زیاد، اندازه‌گیری و اطلاعات کمی برای تصمیم‌سازی مناسب تهیه و سپس اقدام کارشناسی انجام پذیرد.

سادات موسوی با بیان این‌که درخت کهنسال سرو ابرکوه در تاریخ بیست و هفتم اسفند 82 به‌عنوان اثر طبیعی ملی اعلام و صیانت از این درخت کهنسال در حوزه اختیارات سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت، خاطرنشان کرد: با توجه به قرارگیری این اثر طبیعی ملی در یکی از محله‌های شهر ابرکوه، سهولت دسترسی دائمی عمومی مردم، افزایش شمار بازدیدکنندگان از نقاط مختلف کشور و نیز سایر کشورها هم‌چنین حساسیت‌های جدی پیرامون حفظ این گنجینه ژنی ارزشمند، این اداره‌کل همواره توجه ویژه‌ای به حفاظت از درخت و سلامتی آن ضمن بهره‌برداری بهینه و پایدار از این میراث طبیعی، مبذول داشته و در این راستا از خرد جمعی متخصصین استان و کشور، ضمن لحاظ دیدگاه‌ها و احترام گذاشتن به ایده‌ها و نظرات کشاورزان، صاحب‌نظران محلی و مسئولان شهر و گردشگران که از طیف‌های مختلفی هم‌چون متخصصین گیاه‌شناسی نیز بوده‌اند، بهره برده است.

وی تهیه طرح جامع مدیریت و اجرای آن را یکی از اقدامات حفاظتی و مدیریتی انجام شده جهت حفظ سلامتی این درخت و ساماندهی فضای پیرامون آن ذکر کرد و گفت: علی‌رغم این که سرو ابرکوه تقریباً از آخرین مناطق چهارگانه به ثبت رسیده در استان است، اولین منطقه‌ای بود که طرح جامع مدیریت آن در بین مناطق استان و نیز سایر آثار طبیعی ملی کشور تهیه و در سال 1388 به تصویب رسید.

این مقام مسئول با بیان این‌که هم‌اکنون ضرورت اجرای طرح جامع به‌علت حفظ و بقاء این میراث جهانی و استفاده‌های پایدار و بلند مدت گردشگری است، یادآور شد: البته به‌منظور اتخاذ تصمیمات مرتبط با مسائل و مشکلات سرو، کمیته‌ای راهبری متشکل از نمایندگان دستگاه‌های مرتبط نظیر تشکیل شده که به‌صورت منظم سه تا چهار جلسه در سال و نیز جلساتی به‌صورت موردی در خصوص رفع برخی مسائل نظیر جلوگیری از آسیب‌رسانی آفات، مسائل مربوط به گردشگران و بازدیدکنندگان در تعطیلات نوروز تشکیل می‌دهد و البته تلاش شده تا مصوبات این کمیته تا حد امکان اجرایی شود.

وی اقداماتی در خصوص مبارزه بیولوژیک با آفات، رفع مشکل پژمردگی درخت ناشی از نشست گرد و غبار روی شاخه‌های سرو، جلوگیری از آسیب‌رسانی طوفان به شاخه‌های درخت و البته مسدود کردن دسترسی جاده عبوری شرق سرو که مشکلاتی را برای سلامتی این درخت به وجود آورده بود با وجود چالش‌ها و مسائل فراوان در این خصوص را از دیگر کارهای صورت گرفته در راستای حفاظت از این اثر طبیعی ملی برشمرد.

سادات موسوی هم‌چنین از تصویب طرح جامع مدیریت سرو ابرکوه در کمیسیون ماده پنج به منظور پیشگیری از تغییر کاربری اراضی در شعاع 300 متری این سرو خبر داد و گفت: بیشترین اعتراضات بازدیدکنندگان تا سال 1392 نسبت به نامناسب بودن فضای اطراف سرو بود که البته دست کاری این فضا هم حساسیت کارشناسان را بر می انگیخت ولی نهایتاً پس از بحث و بررسی‌های زیاد و اخذ نظر کمیته راهبری درخت و بررسی طرح تفصیلی آن، نسبت به فضاسازی باغچه‌ها مطابق طرح تفصیلی اقدام شد.

وی از جمله این اقدامات را نیز اصلاح خاک اطراف درخت و کشت یونجه برای تلطیف هوای فضای پیرامون و آبیاری مناسب درخت، حصارکشی اطراف درخت مطابق طرح تفصیلی، حذف تدریجی درختان مزاحم و ناسازگار با سرو، جمع آوری نخاله‌های ساختمانی اطراف درخت، کف سازی محوطه ورودی و ساخت پله و اصلاح سیستم آبیاری غرقابی درخت به روش آبیاری غیرمستقیم یونجه در شعاع 30 متری، بیان کرد.

مدیر کل محیط‌زیست استان ترمیم آسیب‌دیدگی تنه‌ی درخت که با توجه به وقوع آتش‌سوزی در گذشته و سوختن بخشی از آن به مهم‌ترین چالش درخت در برابر آسیب‌های جدی ناشی از وقوع طوفان‌های شدید را نیز یادآور شد و گفت: این اقدام برای اولین بار در کشور انجام شد و در نوع خود بی‌نظیر بود.

وی نصب صاعقه‌گیر با همکاری شهرداری، برنامه‌های آموزش و فرهنگ‌سازی، بکارگیری نیروی آموزشی و حفاظتی با وجود تنگناهای زیاد و مشکلات عدیده در رابطه با تأمین نیروی انسانی و از همه مهم‌تر مدیریت مطلوب درخت از طریق تشکیل هیئت امناء را دیگر اقدامات صورت گرفته برای حفاظت از پیرترین درخت ایران ذکر کرد.

سادات موسوی در پایان نیز از تدوین کتابی با موضوع اثر طبیعی ملی سرو ابرکوه که شامل خلاصه برنامه‌های مدیریتی و نیز تصمیمات فنی و اجرایی انجام شده طی چند سال گذشته به منظور حفاظت مطلوب از این درخت ارزشمند توسط دکتر «ایران‌نژاد» عضو کارگروه و از اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد خبر داد که در سفر اخیر مدیر کل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان محیط زیست رونمایی شد.

انتهای پیام