این پژوهشگر ادبی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره ادبیات فولکلور عرب‌های جنوب ایران گفت: بُعد اجتماعی، مذهبی و موقعیت جغرافیایی که عرب‌های جنوب ایران در آن زندگی می‌کنند در فولکلور آن‌ها بسیار تاثیر گذاشته است.

وجه تمایز فولکلور عرب

او با بیان این‌که «اشتراک‌های زیادی بین ادبیات عامه عرب‌ها با ادبیات عامه دیگر مناطق وجود دارد»، اظهار کرد: ساختار اجتماعی جامعه عرب خوزستان و اهتمام به آن و گرایش‌های شدید مذهبی و شیعی را می‌توان به عنوان مواردی برشمرد که این منطقه را از مناطق دیگر متمایز می‌کند.

شناختن فولکلور عرب

این مترجم درباره اطلاعات مورد نیاز برای شناخت ادبیات فولکلور عرب بیان کرد: برای شناخت ادبیات عامه عربی باید زمینه‌های تاریخی و وضعیت جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، دین و مذهب، لهجه‌ها و... را مورد توجه قرار داد.

او ادامه داد: مراد از زمینه‌های جغرافیایی وضعیت متنوع جغرافیایی وسیع و گسترده، هورهای (تالاب) بزرگ و مناطق ساحلی است که در ساختار اجتماعی و مفاهیم مرتبط با آن نمود بارزی دارند. علاوه بر این تفاوت‌های اجتماعی و فرهنگی و شیوه‌های گذران زندگی مبتنی بر نخل‌داری، تجارت، صیادی،  کشاورزی و دامداری را باید مورد اهتمام قرار داد.

حمداوی متذکر شد: مذهب و گرایش‌های شدید شیعی را می‌توان به عنوان عامل مهمی برای شناخت ادبیات عامه عربی بر شمرد. کما این‌که می‌توان اختلاف لهجه‌ها و کاربرد واژگان مخصوص به هر منطقه را به دیگر عوامل اضافه کرد.

تاثیر جغرافیای خطه جنوب بر ادبیات فولکلور

او درباره تاثیر جغرافیای خطه جنوب بر ادبیات فولکلور این منطقه شرح داد: خوزستان از تنوع جغرافیایی گسترده‌ای برخوردار است. جلگه وسیع و تالاب‌های بزرگ، رودهای پر آب (در گذشته)،  شهرهای بندری و صنعتی جغرافیای این منطقه را تشکیل می‌دهد.

او افزود: این امر بر دایره واژگان‌گزینی و سوژه‌گزینی تاثیر دارد.  به عنوان نمونه خود را در ضرب‌المثل به شکل خاصی نشان می‌دهد. ضرب‌المثل‌های مناطق بندری متاثر از دریا و ماهیگیری است. در مناطقی که نخلستان معرف آن‌هاست نیز نخل در امثال و ادبیات آن‌ها کاربرد چشمگیری دارد.

موضوعات ادبیات عامه عرب

این پژوهشگر درباره موضوعات استفاده‌شده در ادبیات عامه عرب‌زبانان اظهار کرد:  ادبیات عرب خوزستان به موضوعاتی همچون وطن و مفاهیم مرتبط با آن، موضوعات مذهبی بخصوص ولایت اهل بیت (ع) و واقعه عاشورا در کنار موضوعاتی همچون ساختار اجتماعی، طبقات اجتماعی، فقر، غنا و... می‌پردازد.

او در ادامه بیان کرد: البته در دهه‌های گذشته متناسب با تغییراتی که در ساختار اجتماعی رخ داده، نقد سنت‌های اجتماعی ناصواب بیشتر، تاکید بر تفاخر به گذشته کمتر و گرایش به موضوعات وطنی و انسانی مخصوصا در ادبیات شاعران جوان بیشتر شده است. علاوه بر این دوستی، اخوت، عشق، محبت و ... سر فصل موضوعات کثیری از ادبیات عرب را تشکیل می‌دهد.

اهمیت شعر در ادبیات فولکلور عرب

مترجم «تاریخمندی اندیشه اسلامی» درباره اهمیت شعر در ادبیات فولکلور عرب گفت: همانطور که عادل کنعانی در کتابش با عنوان «جنبه‌های غنایی در شعر معاصر عرب خوزستان» اشاره می‌کند ادب حماسی یکی از مهم‌ترین بخش‌های ادبیات معاصر عرب خوزستان است، اما ادبیات غنایی مهم‌ترین بخش این ادبیات را تشکیل می‌دهد.

او با اشاره به گفته کنعانی مبنی بر این‌که «ادبیات غنایی عرب خوزستان آینه‌ای است که همه جریان ادب غنایی کلاسیک و معاصر عرب را منعکس می‌کند»، اظهار کرد: ادبیات عامیانه عرب به تمام گونه‌های ادبیات پرداخته است. عشق آسمانی یا عرفان، عشق زمینی، مرثیه و گله از سرنوشت و روزگار، مدح شخصیت‌های تاریخی و بیان احوال آن‌ها، اساطیر، داستان‌های تاریخی و... همواره در ادبیات عامه عرب‌ها دیده می‌شود.

انتهای پیام