به گزارش ایسنا، یکشنبه دوم تیر ماه 1392 برابر با 23 ژوئن 2013 میلادی پرونده‌ی کاخ گلستان در سی‌وهفتمین اجلاس سالانه کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو در کامبوج بررسی و رای اعتماد از کارشناسان یونسکو برای ثبت جهانی گرفت و این مجموعه‌ی فرهنگی به عنوان شانزدهمین اثر جهانی شده ایران، به لیست فهرست میراث جهانی یونسکو پیوست.

اگر چه تاریخچه کاخ گلستان به زمان شاه عباس صفوی ( 988 قمری) برمی‌گردد، بخشی از سفرنامه «پیترو دلا واله» در سال 1028 هجری قمری که شهر تهران را با چنارستانی که قصر سلطنتی را احاطه کرده بوده ، توصیف کرده است.

تا اینکه در عهد کریمخان زند، بین سال‌های 1173 تا 1180 هجری قمری نیز این مجموعه با ساخت دیوانخانه‌ای دچار تغییرات اساسی شده، ولی اهمیت واقعی ارگ را می‌توان به دوران آقا محمدخان قاجار نسبت داد .

وی در اواخر دوران زندیه و پس از مرگ کریمخان در 1193 هجری قمری، از بحران داخلی ایران استفاده کرده، ایلات قاجار را از دشت گرگان که مرکز سکونت آنان بود به دامنه‌های جنوبی البرز یعنی ولایات تهران و دامغان سوق داد و سعی کرد که بتدریج راه خود را به طرف فارس یعنی مرکز حکومت و قدرت زندیه باز کند. آقا محمد خان بعد از غلبه بر لطفعلی خان زند در شعبان 1209 ه.ق به تهران برگشته و در نوروز 1210 قمری به نام پادشاه ایران تاجگذاری می‌کند .

این حرکت آقا محمد خان به اهمیت ارگ سلطنتی بیش از پیش افزوده و در عهد فتحعلی شاه قاجار هم به خاطر تاجگذاری وی در این شهر ( 24 ربیع الاول 1212 ه.ق / 1797 میلادی در آستانه قرن 19 و همزمان با ناپلئون ) و هم بواسطه  خیالات شکو همند این پادشاه کاخ گلستان توسعه بیشتر و آراستگی بهتری را تجربه کرد .

در دوره ناصرالدین شاه قاجار که تاجگذاری‌اش جمعه 21 ذی القعده 1264 قمری در کاخ گلستان بود، کاخ گلستان به واسطه مدت حکومت وی ( نزدیک به 49 سال ) و دیدار او به عنوان اولین پادشاه ایران از اروپا در سه سفر خود به سال‌های 1290، 1295 و 1306 قمری دستخوش تغییرات اساسی و متاثر از اروپا شد.

نمای تکیه دولت در دوره قاجار

اگر چه در دوران سه پادشاه آخر سلسله قاجاریه (مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و احمد شاه قاجار) تا انقراض این سلسله در ربیع الثانی 1344 قمری / 9 آبان ماه 1304 شمسی) ارگ سلطنتی از نظر معماری تغییرات خاصی را به خود ندید، اما تاریخ آن با وقایع سیاسی فوق‌العاده موثری مانند انقلاب مشروطه و تبعات ناشی از آن توام و عجین شد که بخشی جدائی‌ناپذیر از حافظه تاریخی ملت ایران را تشکیل می‌دهد.

ارگ سلطنتی در سال‌های بعد از انقراض سلسله قاجار و به روی کار آمدن سلسله پهلوی شاهد تاجگذاری پهلوی اول در 4 اردیبهشت 1305 شمسی و پهلوی دوم در 4 آبان 1346شمسی بود و همچنین بعضی از تغییرات و تصرفات در بافت خود بوده است.

با این اوصاف ، کاخ گلستان با قدمتی که از نظر حافظه تاریخی به 442 سال می‌رسد، یکی از منحصر به‌فردترین مجموعه‌های تاریخی ایران است. این مجموعه با این قدمت نه تنها بیانگر بخش مهمی از تاریخ هنر این مرز و بوم است، بلکه به واسطه رخدادهای فوق العاده موثر اتفاق افتاده در آن یا به نوعی مرتبط با آن ، به مجموعه‌ای بی‌بدیل و سندی زنده از مهمترین بخش تاریخ ایران تبدیل شده است.

به گزارش ایسنا، مدتی پیش نیز وب سایت معماری معاصر ایران عکسی از تخریب قسمتی از کاخ گلستان  منتشر کرد.

در توضیح این عکس در آن سایت، نوشته شده است؛ «یکی از عمارت‌های خوابگاه، شمال میدان ارک که برای ایجاد ساختمان وزارت دارایی تخریب شده است.»

این عکس توسط علی خادم به تصویر کشیده شده و از کتاب «معماری معاصر ایران، نوشته امیربانی مسعود، صفحه ۲۴۸» گرفته شده است.

انتهای پیام

اندرونی کاخ گلستان در دوره قاجار

عکس تخریب بخشی از کاخ گلستان برای ایجاد ساختمان وزارت دارایی برگرفته از وب‌سایت معماری معاصر ایران

اندرونی کاخ گلستان، اما افراد قرار گرفته در کادر به طور یقین تعیین نشده‌اند