به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه مازندران، موضوع احیا و تغییر کاربری بناهای تاریخی چند سالی است با شدت فراوانی با انگیزه‌های متفاوت از سوی مسئولان و سرمایه گذاران پیگیری می شود اما این روزها صحبت از واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی و تغییر کاربری این ابنیه جدیت بیشتری یافته است و بناهای تاریخی یکی پس از دیگری برای تغییر کاربری به سرمایه گذار خصوصی واگذار می شوند اما آیا خروج یک بنای تاریخی از بافت اولیه خود و تغییر در اصالت و ماهیت آن به ارزش یک اثر تاریخی لطمه‌ای وارد نمی‌کند؟

آیا کاخی همچون چای خوران در استان مازندران که نماد معماری سنتی ایرانی است می‌تواند در پس کافی شاپ بودن اصالت و ماهیت خود را به نسل های بعد منتقل کند یا دیگر بناهای تاریخی که در مرحله واگذاری هستند توان بروز هویت خود در مقابل مدرنیته نوظهور عصر جدید را دارند؟

مهدی ایزدی معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسنا با اشاره به واگذاری 18 بنای تاریخی استان به بخش خصوصی گفت: متروکه ماندن بناهای تاریخی و عدم استفاده‌ی مناسب از آن‌ها، موجب تخریب هرچه‌ بیشتر آن‌ها می‌شود اما واقعیت این است که امروزه بناهای تاریخی که در زمان خود مورد استفاده بودند، نمی‌توانند مانند گذشته مورد استفاده قرار گیرند.

وی با بیان اینکه می‌توان با اندک تغییراتی از بناهای تاریخی از آنها بهینه استفاده کرد و در جذب گردشگر نیز بسیار موثر است، افزود: در تغییر کاربری‌ها بناها تخریب نمی شوند بلکه در راستای کاربری اولیه بنا تغییرات موجود صورت می گیرد .

معاون میراث فرهنگی استان مازندران تصریح کرد: به عنوان مثال چنانکه اگر قصد تغییر کاربری یک خانه قدیمی را داریم، بهترین شیوه استفاده از آن، به عنوان یک خانه مسکونی است و یا حمام ها بهترین مکان برای تبدیل به موزه ها هستند.

ایزدی با بیان اینکه با تغییر کاربری ابنیه تاریخی از مرگ حتمی، نجات می‌یابند، گفت: مکانی در تغییر کاربری موفق به نظر می‌رسد که بتواند از نظر اقتصادی نیز موفق بوده و ارزش‌های اقتصادی را به این آثار و بناها وارد کند که هدف کاربری همین است که فضای موجود امکان درآمدزایی داشته باشد، اما این روند نباید منجر به فداشدن ارزش‌ها و اصالت‌ها شود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا واگذاری بناهای تاریخی به اشخاصی که پیشینه میراث فرهنگی ندارند امری کارشناسی شده و معقول است، خاطرنشان کرد: لزوم داشتن سابقه میراث فرهنگی نمی تواند ملاک  برای واگذاری بناها باشد مهم این است تا سرمایه گذار متکلف شود این بنای تاریخی را بر اساس قراردادنامه با در نظر گرفتن ماهیت بنا به مکانی پر جاذبه برای گردشگران تبدیل کند.

معاون میراثفرهنگی استان مازندران یادآور شد: تمامی تغییرات بنا زیر نظر کارشناسان میراث فرهنگی و با مشورت آنها انجام می شود و سرمایه گذار بدون مشورت با کارشناسان نمی تواند کوچکترین تغییری در بنای تاریخی ایجاد کند.

ایزدی تصریح کرد: اگر پس از واگذاری بنا، سرمایه گذار بدعهدی کند و یا از عهده مرمت و تعمیر و نگهداری بنای موردنظر برنیاید بر اساس قراردادی که میان میراث فرهنگی و گردشگری و سرمایه گذاربسته شده، قرارداد فسخ می شود و اگر در این میان بنای موردنظر دچار آسیبی شد سرمایه گذار متعهد به پرداخت خسارت است.

سعید سلیمانی، عضو دفتر فنی میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران نیز در گفت‌و‌گو با ایسنا با اشاره به این نکته که دولت در حال حاضر توان رسیدگی به تمامی بناهای تاریخی موجود را ندارد گفت: واگذاری بناهای تاریخی و تغییر کاربری آن کار تازه ای است که در کشور در حال آغاز است.

وی تصریح کرد: یک بنای تاریخی با وجود حضور مردم زنده و پویا است و در غیر این صورت به یک شهرک سینمایی که کالبدی بی جان است تبدیل می شود.

عضو دفتر فنی میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران خاطرنشان کرد: در تغییر کاربری باید به دو اصل سازگاری و دوام توجه شود، به این ترتیب سازگاری کاربری با فضا همراه باشد و فضا نیاز عملکرد این روند را تامین کند.

سلیمانی افزود: از آفت‌های موجود در زمینه احیا، تغییر کاربری‌های غیراصولی است، اگر در برخی موارد مشاهده می‌شود برای آنکه این تغییر کاربری را جلوه‌گرتر و مردم پسند‌تر نشان دهند، در اصل هویت این بنا دست می‌برند.

عضو دفترفنی میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران گفت: با تغییرکاربری درست می توان با جذب گردشگر به صورت مستقیم و غیرمستقیم کسب درآمد کرد.

تهمینه اسدی از فعالان گردشگری نیز درگفت‌و‌گو با ایسنا تغییر کاربری بناهای تاریخی را به شرط تغییرات درست در امر جذب گردشگر موثر دانست و گفت: هرجاذبه ای که راکد بماند سرعت تخریب آن افزایش می یابد اما یک تغییر کاربری درست  و بر اساس جامعه و زمان حال می تواند موجب زنده شدن یک بنای تاریخی متروک شود.

وی تصریح کرد: تغییر کاربری اصولی به اثر تاریخی عملكرد جدیدی داده و سبب می‌شود تا بناها و آثار تاریخی نقش خود را در رونق و توسعه گردشگری استان به خوبی اجرا کنند.

این فعالان گردشگری خاطرنشان کرد: اگر ارزش افزوده اقتصادی به بافت تاریخی تزریق شود، موجب باز زنده‌سازی و تقویت بافت تاریخی می‌شود، گردشگران نیز برای اقامت در بناهای تاریخی و سنتی بسیار علاقه‌مندتر از اقامت در هتل‌های پر ستاره هستند.

به گزارش ایسنا، حال باید دید تب تند تغییر کاربری‌ها آن طورکه مسئولان وعده می دهند به طور اصولی و درست انجام می‌گیرد یا بناهای تاریخی را آبستن حوادث هولناکی می‌کند.

گزارش سارا ربیعی خبرنگار ایسنا مازندران