انتهای کوچه، دنیای خانه‌های قدیمی با درب‌های بزرگ چوبی است و دالانی که خانه را در دل خود محبوس کرده، خانه‌ای 160 ساله كه از زمان فتحعلی شاه و ناپلئون بناپارت در يكي از کوچه‌هاي خيابان بهشتي اصفهان خاک خورده اما هنوز ایستاده است، پير شده اما هنوز زيباست و معماری غنی خود را به رخ مي‌كشد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه اصفهان، سرای سپند خانه‌ای با قدمت 160 ساله است که بعد از مرمت و بازسازی، می‌توان بخشي از دوره قاجار را در آن متصور شد، خانه‌ای که سال‌ها انتهای يك کوچه‌ از چشم خيلي از عابران پنهان مانده، بعد از پنج سال مرمت، دو سال است که می‌توان به آن خرابه چند سال پیش نام خانه داد، خانه‌ای که جای جای آن رنگ و بوی قاجار دارد.

مصطفی احمدی، ناظر بازسازی خانه سپند است. او در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسنا- منطقه اصفهان، مي‌گويد: این خانه یک تل خاکي بود كه هیچ اثری از آن باقي نمانده بود. سقف اتاق‌ها ریخته بود، درهای ارسی شکسته بود و ساختمان شکستگی 30 درجه داشت؛ هفت سال پیش روزی که به این خانه پا گذاشتیم می‌خواستیم یک گالری هنری بسازيم.

احمدي ادامه مي‌دهد: دو چیز باعث شد که بتوانیم خانه را بازسازی کنیم اول اینکه خانه خشک بود چون ناکش یا واچاه داشت. واچاه، كانالي است كه در اطراف ساختمان ايجاد مي‌شود و مانع انتقال رطوبت به ديوارهاي بنا مي‌شود و ناكش‌هاي خانه بعد از 160 سال هنوز کار می‌کند و دوم اینکه خانه موریانه نداشت.

وي مي‌گويد: بازسازی خانه از فروردین سال 87 تا فروردین 92 انجام شده و پنج سال معمارها و بناهای اصفهان، نایین و یزد به طور مداوم براي مرمت آن تلاش كرده‌اند، زيرا هدف بازسازی و نه نوسازی خانه بوده است، اما متاسفانه عده‌ای ناآگاه خانه‌های قدیمی را نوسازی می‌کنند.
 
به اعتقاد احمدي زیبا شناختی و حفظ تقدس بنا در خانه‌هاي تاريخي از نكات حائز اهميت است زيرا در این بناها نکات ریزی وجود دارد که مهم‌تر از خود خانه است و توریست‌هایی كه به اصفهان سفر می‌کنند برای دیدن این محیط‌ها بار سفر می‌بندند.

ناظر بازسازی خانه سپند اصفهان تصريح مي‌كند: این خانه یکی از صدها خانه‌های قدیمی اصفهان است، البته خانه‌هایي كه تزئينات بيشتري داشته باشند نيز وجود دارد، ولی متاسفانه به آن‌ها رسيدگي نمي‌شود. اگرچه تمايل زيادي براي معرفي اين خانه به مردم وجود دارد اما متاسفانه بعد از باز شدن در خانه سوءاستفاده‌ها شروع می‌شود و همین مسائل باعث می‌شود که مالکان این خانه‌ها از عمومی کردن آن‌ها پرهیز کنند.

دیدار از کوچک ترین اتاق آغاز شد

به گزازش ايسنا، کوچک‌ترین اتاق این خانه اکنون پر از کتاب و قفسه کتاب شده که فقط جای یک میز گرد و صندلی‌های چوبی کوچک در وسط آن باقي مانده است. به گفته احمدي در همه چهارده اتاق رو به حياط است و اتاق كتابخانه به دليل مجاورت با مطبخ پيش از اين اتاق خدمه بوده است.

مطبخ نخستين جای اعجاب انگیز خانه است که چشم را به خود می‌گیرد. اجاق برای طبخ غذا، چاه برای آب و سقفی که به گفته احمدي در معماری قدیم چین خوردگی‌هایی در آن تعبیه می‌شده تا دودهای حاصل از اجاق پس زده نشود و روی بانوان خانه نریزد.

اتاق‌ها برای هنرپروری چیدمان شده‌اند، اما انگار مشکلات آنقدر بزرگ بوده است که هنر در این هنرکده پرورش نیافته است و فقط سازه‌ای شده برای اثبات هنر بزرگ هنرمندان قدیم به آن‌هايي که امروز در آن قدم می‌زنند.

مخروبه‌ترین قسمت خانه پس از بازسازي تبديل به چايخانه‌اي زيبا با حال و هواي ايراني شده است،‌ زير زمين خانه سپند كه پيش از مرمت شرايط ناماسبي داشته الان يكي از زيباترين قسمت‌هاي خانه است و دیگر اثری از خرابی در این چایخانه ديده نمي‌شود، فقط صدای فواره آب حوض بر ذهن و جان هر بیننده آرامش می‌بخشد.

زیرزمین معجزه معماری ساختمان

سالن ارسی آنقدر آرامش دارد که اگر وقتی باشد می‌توان کنار پنجره‌های رنگی روی مبل‌های قاجاری نفسی گرفت. خانه سپند به لحاظ تزئينات ساده و گچبری و آینه کاری پیچیده‌ای نداشته است و شاید در زمان خود معماری نو به شمار مي‌رفته است. زيرزمين خانه با سه پله از محيط چايخانه جدا مي‌شود و با تمام سادگي خود يك معماري پيچيده را به نمايش مي‌گذارد.

ناظر بازسازی خانه مي‌گويد: درهای سالن ارسی شکستگی زیاد داشت و پرندگان از آن عبور می‌کردند، درها در یزد و با شیشه‌های آلمانی و يا همان شيشه‌هاي اصلي و قديمي بازسازی شده است.

احمدی ادامه مي‌دهد: چیدمان ارسی کاملا بر اساس معماري دوره قاجاریه است، تمام تلاش بر این بود که با افزودن وسایل جدید فضاي داخاي خانه تغيير نكند و حتی سطل‌های زباله گوشه اتاق‌ها هم از فلز هستند. این خانه یکی از معدود خانه‌های اصفهان است كه بادگیر دارد. ساخت بادگیر در خانه‌های یزد مرسوم بوده و در خانه‌هاي اصفهان کم دیده می‌شود.

احمدی مي‌گويد: طول پنجره‌ها در اين زيرزمين سه برابر خانه‌های قاجار و یا صفوی است، به همین دلیل وقتی این پنجره‌ها باز می‌شود خنکای هوا در خانه گردش می‌کند. سقف زيرزمين یکی از زیباترین تزئينات آجري دارد و نقش آن جناقی لوزی است.

وی مي‌افزايد: اگر این سقف آرک داشت خیلی راحت‌تر می‌شد این طرح را روی آن پیاده کرد اما با توجه به اینکه سقف آرک و انحنا ندارد و کاملا صاف است این طرح به سختی روی سقف زيرزمين پیاده شده است. این نقش یکی از زیباترین کارهای نقش آجر است.

وی با اشاره به اینکه 2.5 برابر هزینه خرید خانه برای بازسازی آن هزينه شده است، تصريح مي‌كند: خانه سپند گاهی ميزبان برخي سمینارها در اصفهان بوده است اما تاكنون به صورت عمومي به مردم معرفي نشده است. این بنا نياز به نگهداری دارد چرا که اگر از آن محافظت شود قطعاً تا صد سال دیگر هم عمر می‌کند.

به گزارش ايسنا، حالا از تمام خرابه هفت سال پیش فقط یک در به همان صورت قبلی باقی مانده است تا نشان دهد که اگر این خانه هم اکنون سر پا است کسانی بوده‌اند که عاشقانه زحمت کشيده‌اند تا بخشي از معماري فاخر گذشته اصفهان باقي بماند. خانه سپند ماشين زماني است که شما را به زندگي در زمان قاجار پيوند مي‌زند، فقط کافی است چشمانتان را ببندید و کلون در را به صدا در آورید تا از کوچه کاهگلی وارد دنیای قاجارها شوید.

انتهای پیام