اسکات فیرسینگ، محقق امور بین‌الملل دانشگاه موناش ملبورن استرالیا در گزارشی نوشت : به رغم همه چالش ها و نگرانی هایی که قاره آفریقا در توسعه انرژی هسته‌ای با آن رو به روست انتظار می رود کشورهای قدرتمند آفریقایی به سطح بهره‌برداری هسته‌ای برسند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، به نقل از شبکه تلویزیونی آفریقایی ای نیوز در این گزارش آمده است : بسیاری از کشورهای آفریقای گرفتار هوس هسته‌ای هستند. آن‌ها معتقدند انرژی هسته‌ای همراه با خود اعتبار بین‌المللی به ارمغان می آورد. کشورهای دارای برنامه انرژی هسته‌ای ، کشورهایی غنی و به لحاظ تکنولوژیکی پیشرفته محسوب می شوند و در نتیجه از جایگاه بالاتری در مقایسه با دیگر کشورهای در حال توسعه برخوردار هستند.

انرژی هسته‌ای در آفریقا جدید نیست . از زمان دهه 1950 آن هنگام که جمهوری دموکراتیک کنگو نخستین راکتور هسته‌ای آفریقا را ساخت، انرژی هسته‌ای فعال بوده است . اما اکنون بیشتر کشورهای آفریقایی در نظر دارند تا انرژی اتمی را برای امنیت انرژی توسعه دهند.

12 راکتور تحقیقاتی درهشت کشور آفریقایی وجود دارد و آفریقای جنوبی تنها کشور آفریقایی با نیروگاه انرژی هسته‌ای فعال است . با این حال فهرست کشورهایی که به دنبال انرژی هسته‌ای هستند بلند است. کشورهای حاشیه صاحارا غنا، نیجر، اوگاندا و دیگر کشورها علاقه خود را به ساخت نیروگاه های هسته‌ای ابراز داشته اند کشورهای شمال آفریقا الجزایر، مراکش و تونس نیز طرح های مشابهی دارند.

- چرا انرژی هسته‌ای ؟

آینده رشد اقتصادی آفریقا به عوامل اصلی متعددی وابسته است : ثبات سیاسی ، امنیت انسانی، آموزش و الکتریسیته . خبرهای خوب این است که دامنه گزینه های انرژی آفریقا از زغال سنگ به شدت مورد انتقاد گرفته تا گازهای طبیعی انرژی گرمایی زمینی و قابل تجدید و مورد پسند کشیده می‌شود. بسیاری از کشورهای آفریقایی روشن های گوناگونی را به وسیله هسته‌ای اتخاذ می‌کنند که نقش مهمی را ایفا می‌کند.

کشورهای با نفوذ کنیا، نیجریه و آفریقای جنوبی این مسیر را در این قاره هدایت می‌کنند. این کشورها طرح های بلند مدتی را ریخته اند تا به سمت رشد اقتصادی سوق یابند. حتی کشورهای غنی از سوخت های فسیلی مانند نیجریه به دنبال انرژی های بلند مدت قابل اطمینان و با ثبات به دلیل نوسان همیشگی قیمت نفت هستند.

تیم منسجم بازنگری زیرساخت های هسته‌ای از طرف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به زودی سفر سال 2015 خود به کنیا، مراکش و نیجریه را به پایان می رسانند تا مشکلات را شناسایی کنند و پیشنهادهایی را به این کشورها که به سمت گزینه هسته‌ای پیش می روند ارائه دهند.

- تهدیدهای مرتبط با انرژی هسته‌ای

بسیاری از کارشناسان این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا آفریقا در مواجهه با نگرانی های قومیتی، پولی، ایمنی و امنیتی آماده انرژی هسته‌ای است. عمده ترین نگرانی ها شامل فساد،‌ حوادث تشعشعات هسته‌ای مانند فاجعه فوکوشیما، هزینه بالا و فقدان نیروی متحصص و مدیریت زباله هسته‌ای است. یکی از نخستین گام های انرژی هسته‌ای دستیابی به اورانیوم است . آفریقا کمبود ذخیره اورانیوم ندارد. آفریقا حدود 20 درصد تولید اورانیوم جهان را ارائه می‌کند. 34 کشور آفریقایی دارای لایه های اورانیوم هستند. بیشتر اورانیوم ها در معادن آفریقای جنوبی ، مالی ، نامیبیا و نیجر قرار دارد.

تهدید امنیتی واقعی از سوی سازمان های افراطی در دستیابی به مواد هسته‌ای وجود دارد . بانک اطلاعاتی قاچاق و حوادث آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اطلاعاتی درباره رویدادهای در رابطه با هسته‌ای و دیگر مواد رادیواکتیو را فراهم می آود. از ژانویه 1993 تا دسامبر 2013 در این بانک اطلاعاتی 2477 رویداد گزارش شده است که 424 مورد به فعالیت های جنایتکارانه مرتبط هستند. نگرانی اصلی این است که سازمان های افراطی به منظور حمله یا نابود کردن تاسیسات هسته‌ای به سراغ سیاستمداران فاسد یا کارشناسان آگاه به غنی سازی می روند.

ما از طریق ویکی لیکس از طرح القاعده در تامین مواد هسته‌ای و استخدام دانشمندان برای ساخت بمب های کثیف باخبر شدیم. امروزه همکاری بین سازمان های افراطی این تهدیدها را تشدید می‌کند. حمله مشترک به معدن اورانیوم سومیر متعلق به فرانسه در نیجریه درسال 2013 نمونه ای از این دست به شمار می رود.

همچنین مشکلاتی نیز در رابطه با شبکه گسترش هسته‌ای جهانی توسط عبدالقدیر خان دانشمند پاکستانی وجود دارد. عبدالقدیر خان که زمانی در مرکز بازار سیاه جهانی هسته‌ای قرار داشت اکنون شهروند آزاد پاکستان محسوب می‌شود.

وی ارتباطاتی درآفریقای جنوبی داشت . همچنین وی توافق کرده بود تا برای لیبی تقریبا همه زیرساخت ها و مهارت های لازم برای ساخت بمب هسته‌ای را فراهم آورد. عبدالقدیر خان نمونه ای است از خسارتی که یک نفر می تواند وارد کند و اینکه چقدر سریع شبکه گسترش هسته می تواند پخش شود.

ایالات متحده از طریق دفاتر مختلف و حمایت از سازمان های چند جانبه به دنبال کاهش دادن این تهدیدات است و برنامه جهانی برای مبارزه با تروریسم هسته‌ای با ریاست مشترک روسیه و ایالات متحده با مشارکت 86 کشور به دنبال قوانین مهم درباره بازدارندگی ، جلوگیری ، ردیابی و واکنش به تروریسم هسته‌ای است.

-بازیگران بزرگی هدف آفریقا را هدایت می‌کنند

مهارت هسته‌ای آفریقایی ها محدود است بنابراین آن‌ها برای دست یابی به جاه طلبی هسته‌ای خود نگاه به خارج از مرزهای آفریقا دارند. این امر شامل کشورهای قدرتمند غربی مانند فرانسه و ایالات متحده می‌شود. با این حال چین و روسیه و شرکت های تامین کننده انرژی هسته‌ای دولتی یا غیردولتی بازیگران بزرگ در آفریقا هستند.

حضور هسته‌ای روسیه در‌آفریقا چیز تازه ای نیست و به سرعت نیز در حال گسترش است. به نظر می رسد ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه پیشتاز توسعه هسته‌ای در آفریقای جنوبی باشد. پس از دیدار پوتین از قاهره در فوریه سال 2015 اعلام شد که روسیه نیروگاه انرژی هسته‌ای مصر در دبعا را خواهد ساخت . شرکت دولتی روس اتم روسیه اخیرا با نیجریه برای ساخت نیروگاه هسته‌ای توافقی را به امضا رسانده است .این نیروگاه در سال 2025 به بهره برداری خواهد رسید.

توسعه سراسری چین در آفریقا در دهه گذشته نیز بسیار چشمگیر بوده است. چین از این جریان برای تاخت و تاز به دایره هسته‌ای آفریقا استفاده کرده است . این اواخر چین و کنیا توافقی در مورد ساخت نخستین نیروگاه هسته‌ای در این کشور شرق آفریقا امضا کردند که تا 2025 آماده بهره برداری می‌شود. در همین زمان شرکت انرژی هسته‌ای همگانی چین به استخراج اورانیوم در معدن هوساب در فوریه در نامیبیا خواهد پرداخت.

منافع چین و روسیه به نقشه قدرت استراتژیک و سرمایه گذاری در آفریقا نیز به منظور تضمین دسترسی این کشورها به ذخایر اورانیوم پیوند داده می‌شود.

همگام با یکدیگر ، چین و روسیه تلاش برای امنیت انرژی جهانی را هدایت می‌کنند . در همین حال این کشورها روابط سراسری سیاسی و تجاری خود را با کشورهای آفریقایی و رهبرانشان تبعیت می‌کنند.

به رغم این چالش ها و نگرانی هایی که توسعه انرژی هسته‌ای با آن رو به روست، انتظار می رود کشورهای قدرتمند آفریقایی از مصر تا نیجریه به سطح بهره برداری هسته‌ای برسند.

انتهای پیام