عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به اینکه هدف ما از تأسیس دانشگاه در کشور مشخص نیست، اظهارکرد: وزارت علوم در ابتدایی‌ترین سطوح دانشگاه‌ها دستورالعمل و آیین‌نامه تدوین می‌کند که خلاف تعریف دانشگاه و علم است.
رضا منصوری عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌وگو با خبرنگار دانشگاهی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با بیان اینکه یکی از مشکلات اساسی آموزش عالی این بود که در طول 80 سال گذشته هیچ‌گاه از خود نپرسیدیم که با چه هدفی آموزش عالی را ایجاد کرده‌ایم، گفت: در رژیم گذشته استدلال این بود که به مهندس راهداری و پزشک احتیاج داریم و تصمیم گرفتیم برای تربیت این افراد جایی به نام دانشگاه را تاسیس کنیم. از قضا در سند تاسیس دانشگاه تهران هم به همین دو رشته اشاره شده و البته در نهایت رشته‌های تحصیلی دیگری هم برای تربیت کارمند در ساختار اداری کشور تاسیس شده است. در نهایت بعد از پیروزی انقلاب به دلیل کمبود استاد و نیاز به گسترش آموزش عالی دانشگاه تربیت مدرس نیز تاسیس شد.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به اینکه امروز شرایط متفاوت شده است، گفت: در حال حاضر تعداد زیادی فارغ‌التحصیل بیکار داریم بنابراین ما به بیراهه رفتیم چون نه تنها آموزش عالی از سطح کیفی خوبی برخوردار نیست، بلکه تعداد زیادی فارغ‌التحصیل بیکار وجود دارد.
وی گفت: واضح‌ترین پاسخ به این پرسش که چرا در کشور ما دانشگاه تأسیس شد؟ٍ، شاید این باشد که به دلیل اینکه در کشورهای صنعتی هم دانشگاه وجود دارد در ایران هم باید دانشگاه تاسیس کنیم اما این دلیلی ساده‌انگارانه است.
منصوری تأکید کرد: ما نمی‌دانیم دانشگاه و دانشجو را برای چه می‌خواهیم و مشکل اصلی همین جاست.
عضو هیات علمی دانشگاه در بخش دیگری از سخنانش درخصوص اسناد برنامه‌ریزی راهبردی دانشگاه‌ها گفت: برنامه راهبردی دانشگاه‌ها برای 10 سال آینده چیست. اینها سوالات اساسی است که نه در سطح دولت و نه در سطح دانشگاه هیچ پاسخی برای آن نداریم.
وی در همین زمینه افزود: وقتی چنین سوالی را پاسخ نداده‌ایم و حتی فرآیند پاسخ دادن به این سوال را آغاز نکرده‌ایم نباید انتظار داشته باشیم که دانشگاه‌های ما از سطح کیفی مطلوبی برخوردار باشند.
منصوری با بیان اینکه دانشگاه‌های ما از جنس چیزی شبیه به آموزشگاه هستند، اظهار کرد: دانشگاه‌های ما تنها تعدادی دانش‌آموز پرورش داده و آنها را برای مقاطع بالاتر دانشگاهی آماده می‌کنند و ما دانشگاه به معنای واقعی کلمه نداریم.
روند آیین‌نامه نویسی در وزارت علوم باید متوقف شود
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه وزارت علوم در ابتدایی‌ترین سطوح دانشگاه‌ها دستورالعمل و آیین‌نامه تدوین می‌کند، اظهار کرد: این فرایند خلاف تعریف دانشگاه و علم است. دانشگاه با سابقه چند ساله باید از توان تصمیم‌گیری و اداره خود برخوردار باشد، روند آیین‌نامه نویسی در وزارت علوم باید متوقف شود و بعد از بررسی اولیه توان دانشگاه‌ها در این زمینه می‌توان این وظیفه را به آنها سپرد.
منصوری ادامه داد:در بسیاری از موارد صدور آیین‌نامه برای تمامی دانشگاه‌ها کار عبثی است و می‌توان با برقراری زمینه ارتباط با دانشگاه‌های تازه تاسیس با دانشگاه‌های مادر و باتجربه در این زمینه عمل کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه طی سخنانی با بیان اینکه آیین‌نامه فرصت تحصیلی دانشگاه‌ها یکی از همین موارد است، اظهار کرد: اوایل دهه 80 این آیین‌نامه بیش از 14 صفحه با جزییات کامل بود که طبق آن استاد موظف به ارائه گزارش کار بعد از سه ماه بود. براساس آن دانشگاه بعد از ارسال این گزارش به وزارتخانه و بررسی آن در کمیته در این زمینه که آیا این گزارش بیانگر موفقیت فعالیت‌های علمی استاد بوده، اجازه پرداخت هزینه فرصت مطالعاتی در سه ماه بعدی را صادر می‌کرد.
منصوری با اشاره به اینکه طبق آماری که از کمیسیون بررسی گزارش‌ها گرفته‌ام، در چند سال گذشته تنها یک مورد تخلف مشاهده شد و افزود: پس صرف هزینه برای یک مورد از بین 200 مورد بررسی گزارش اساتید در حوزه فرصت مطالعاتی اشتباه است، دانشگاه‌ها باید خود وظیفه رسیدگی به این امر را برعهده بگیرند چون نسبت به استاد شناخت بهتر و اشراف بیشتری دارند.
وی با اشاره به اینکه بعد از رایزنی‌های ما با وزارتخانه این آیین‌نامه از 14 صفحه به یک صفحه تغییر پیدا کرد، گفت: در دولت سابق این آیین‌نامه دوباره به همان میزان 14 صفحه برگشت.
منصوری با طرح این پرسش که چرا وزارت علوم در زمینه هایی آیین نامه تدوین می کند در حالی که دانشگاه به خوبی از پس آن بر می‌آید، تاکید کرد: در حوزه تعیین رشته، جذب دانشجویان دکترا و اعضای هیات علمی هم به همین نحو است. وزارت علوم باید هرازگاهی بر امور دانشگاه‌ها نظارت کند.
تا زمانی که تصمیم‌گیری‌ها به شیوه متمرکز انجام شود مشکلی حل نمی‌شود
وی با تاکید بر اینکه دانشگاه‌ها باید در امور خود دخیل باشند و نحوه جذب دانشجویان دکترا و اعضای هیات علمی را تعیین کنند، اظهار کرد: تعیین سرفصل برای رشته‌های دانشگاهی و تعیین ریاست دانشگاه می‌تواند در سطح عالی کشور مطرح شود، اما روند اداره دانشگاه‌ها باید به وسیله خودشان تعیین شود. این مساله نگران‌کننده‌ای است که مانع رشد دانشگاه‌ها می‌شود.
منصوری طی سخنانی تصریح کرد: تا زمانی که تصمیم‌گیری‌ها به شیوه متمرکز انجام شود مشکلی حل نمی‌شود بلکه شرایط بدتر می‌شود. ولی زمانی که به اساتید، دانشگاه‌ها و مجموع کسانی که در آموزش عالی فعال هستند، این آزادی داده شود که راجع به این مسائل بحث کنند و ایرادات را مطرح کنند و گفتمانی در حوزه مدیریت و اداره آموزش عالی و دانشگاه‌ها مطرح شود، مسلما به نتایج بهتری می‌رسیم.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه باید به دانشگاه‌ها اجازه بحث و بررسی شرایط موجود را داد، گفت: عمده این ایرادات به عدم تعریف نقش دانشگاه برمی‌گردد. زمانی که دانشگاه در اداره امور خود آزاد باشد، و با کمک دولت و وزارت علوم بین دانشگاه‌ها رقابت ایجاد کرد، توسعه رخ می‌دهد.
منصوری ادامه داد: اما دولت و وزارت علوم به جای ایجاد رقابت با این دانشگاه‌ها، فضای رقابتی را می‌کشند، چون همه دانشگاه‌ها را به یک شیوه و با یک آیین‌نامه هدایت می‌کنند در حالی که اگر به دانشگاه‌ها آزادی بیشتری داده شود، شاهد رشد، توسعه و ایجاد نشاط در دانشگاه‌ها خواهیم بود.
دولت با تدوین نظام بودجه‌بندی انتظار خود از دانشگاه را تعیین کند
وی با بیان اینکه دولت با تدوین نظام بودجه‌بندی باید انتظار خود از دانشگاه را تعیین کند، اظهار کرد: آیا دولت دانشگاهی می‌خواهد که صرفا مدرک تولید کند یا درصدد توسعه دانشگاهی است که به مهم‌ترین مسائل کشور بپردازد و راه‌حلی در این زمینه ارائه دهد.
عضو هیات علمی دانشگاه با تاکید بر اینکه دانشگاه بخش کوچکی از مجموعه علمی کشور است، خاطرنشان کرد: اگر دولت انتظار خود از دانشگاه را تعریف نکند، دانشگاه توان چندانی در تعیین نقش خود در جامعه نخواهد داشت چون بودجه بخشی از دانشگاه‌های ما دولتی است. به همین دلیل دانشگاه‌ها در سطح محدودی می‌توانند نقش خود را تعریف کنند.
منصوری با اشاره به اینکه آموزش مطلوب و نقش استاد و دانشجو در دانشگاه‌ها از جمله مباحثی است که می‌توان ساعت‌ها درباره آن بحث کرد، گفت: یک استاد می‌تواند روش تدریس خاصی را براساس علاقه شخصی خود پیگیری کند اما این، مساله کشور را حل نمی‌کند بلکه فقط مساله یک درس را حل می‌کند.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به اینکه تدریس به شکلی که خلاقیت دانشجو تحلیل شود، بسیار مطلوب است اظهار کرد: دانشگاه‌ها اغلب در پی نمره دادن هستند. معدل بالاتر به معنای هوش بالاتر است، اما همه این تصورات مخرب است و این مجموعه نابسامانی‌های دانشگاه ریشه در عدم استقلال دانشگاه‌ها دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه در پایان با تاکید بر اینکه استقلال دانشگاه‌ها و نقش دولت در بودجه‌دهی به دانشگاه از جمله مهم‌ترین مسائل آموزش عالی است، اظهار کرد: اگر به این موارد توجه شود، حرکت بنیادین به سمت شادابی و توسعه علمی شروع و انواع معایب رفع می‌شود.
انتهای پیام
نظرات