وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: باید چاره‌ای بیاندیشیم که ملت ما روزی به میمنت دوستی با کتاب و انس با کتاب و افزونی میزان مطالعه جشن‌هایی را برپا کند. به امید آن‌که روزی سرانه مطالعه در ایران بیش از سرانه خواب باشد.

به گزارش خبرنگار کتاب خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، متن سخنرانی علی جنتی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی - در آیین پایانی سی‌ویکمین دوره جایزه کتاب سال که روز شنبه 19 بهمن‌ماه در تالار وحدت برگزار شد به این شرح است:

«کتاب دریچه‌ای روشن و امیدبخش است به سوی باغ دانش بشری، کتاب زبان گویای پدیدآورندگانی است که تمامت رمز و راز و اسرار هستی را در دل دارد. از آن‌جا که از جانی امیدوار و دلی پاک و روحی زلال سرچشمه می‌گیرد، انس و مطالعه و دوستی با آن تطهیر جان و دل و زبان را در پی خواهد داشت. در تلقی ما کتاب در تعالی فرهنگ نقش بسزا و غیرقابل انکار دارد. هر ورقش دفتری است از معرفت کردگار. کتاب همزاد بشر متمدن است و تمدن از آنجا آغاز می‌شود که انسان دست به قلم برده است. با وجود تمامی پیشرفت‌هایی که انسان معاصر در ساحت‌ها و زمینه‌های مجازی به دست آورده است اما کتاب همچنان از اصالت در جایگاه خاص و چشمگیر در نظر اصحاب و ارباب علم و فضل و تحقیق برخوردار است. شاید نتوان بدون امعان نظر خاص به کتاب و تولید آن، از آمار رشد تولید علم حرف زد.

بی‌تردید یکی از شاخصه‌های قابل توجه و اعتماد را در توسعه و گسترش فرهنگ و دانش بشری باید کتاب دانست. یقینا در تمدن‌های بزرگ انسانی، تمدن‌های درخشان و شکوفا و حتا دوره‌های تمدنی سرآمد و متعالی، کتاب از منزل و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است تا آن‌جا که چه بسا نتوان هیچ ملت و کشوری را صاحب تمدن و فرهنگ دانست مگر این‌که میزان تولید و مطالعه و حتا شمارگان چاپ و نشر کتاب در آن تمدن و ملت بالا باشد.

از جمله معیارهای دقیق در تعیین مقام ادبی، فرهنگی و فکری و علمی هر تمدن و کشور را هنوز هم باید با کتاب سنجید. حتا نقش ماندگار کتاب را در ماندگاری و مانایی تمدن‌ها نمی‌توان انکار کرد.

در عین حال که نمی‌توان منکر فناوری‌های مجازی در دنیای مجازی و سرعت و قدرت و توسعه علوم مجازی و حتا سهولت خارق‌العاده و شگفت آن در به‌دست آوردن منابع علمی در گستره ناپیدای جهان علم شد، اما نخست باید کتاب به زیور طبع آراسته شود تا به کمک فناوری‌های نوین بتوان به سادگی و سهولت بدان دست یافت و به رازهای سربه‌مهر و اسرار نهفته‌ای که در دل دارد پی برد. لذا که باید ادعا کرد کتاب همچنان از پایایی ویژه و خاص در قاموس تمدن و تفکر و فرهنگ بشری برخوردار است.

کتاب را باید در واقع چشم‌های بیدار و آگاه و روشن و حقیقت‌نیوش و متنفذ فرهنگ‌ها و ملت‌ها دانست. هم از این‌روست که مولفین و پدیدآورندگان آثار فاخر را باید زبان گویای فرهنگ و ملل دانست.

دولت تدبیر و امید در ساحت فرهنگ هم اصل بر گفت‌وگوی سازنده، مفید، انسانی و اسلامی و البته خردمندانه قرار داده است. تعامل فرهنگی در راستای هم‌فکری بیش‌تر تجلی نجات انسان از دنیای مادی را باید جدی گرفت. شاید بتوان در فرازهایی در اثر برخی کج‌اندیشی‌ها و کج‌تابی‌ها و بدسلیقگی‌ها افراد و ملتی را به طور محدود و موقت از دسترسی به گنجینه دانش بشری و حتا تولید علم محروم کرد و حرکتش را کند کرد. اما نیاز به علم را در وجود تشنه و عطش‌ناک آدمی نمی‌توان انکار کرد. نیاز مبرم بشری به علم و تلاش وافر برای به دست آوردن رتبه و جایگاهی در تولید علم و حتا قداست علم نافع مانع از محرومیت برای همیشه خواهد شد. لذا که آثار فاخر و برتر و برگزیده در حوزه کتاب تنها متعلق به یک کشور و ملت و فرهنگ نیست. رشد کتاب و کتاب‌خوانی علاوه بر آن‌که موجب بالندگی و تقویت حس غرور ملی خواهد شد، برای ما در ذهن جامعه جهانی هم جایی باز خواهد کرد. اگر بتوانیم با همت و دلگرمی و حمایت معقول از دانش‌مردان و زنان ایران عزیز آثاری شاخص پدید آوریم یقینا به روند توسعه علمی کشور کمک ویژه کرده‌ایم و در بلوغ فرهنگ و تمدن جهانی هم ایفای نقش شده است.

اما در راستای ارج نهادن و استمرار و دلگرمی بیشتر مردان و زنان عرصه کتاب و تولید علم و ساحت تحقیق به عنوان تمدن‌سازان هر جامعه لازم است اقدام‌های زیر صورت پذیرد:

-حمایت هدفمند از پدیدآورندگان آثار شاخص و انتشار آثار آنان

-اعطای درجات علمی ویژه به مولفان و نویسندگان اعم از داخلی و خارجی و حمایت‌های مالی قانونی و حقوقی لازم از آثار فاخر جدید و ترجمه آن‌ها به زبان‌های دیگر

-ایجاد باشگاه برگزیدگان حوزه کتاب برای تداوم ارتباط متقابل میان ایشان و فراهم کردن زمینه انتقال دیدگاه برگزیدگان به ایران در سیاست‌گذاری در عرصه فرهنگ

-سازماندهی فعالان حوزه ترجمه آثار ایرانی به زبان‌های دیگر که می‌تواند در شناخت پایگاه و هویت تاریخی-علمی و تمدنی ایران به سایر ملل مفید و موثر باشد از این طریق می‌توان از انزوای سیاسی-فرهنگی و علمی ذی‌ربط آنان که زبان دانش و کتاب را نمی‌فهمنند جلوگیری کرد زیرا ساحت علم چندان دستخوش تغییر مدیریت‌ها و سیاست‌های گذرا و موقتی قرار نمی‌گیرد. جوی جاری علم و رودخانه خردنشان دانش بشری از پس قرون متمادی با گذر از هر مانع و عقبه و تنگنا خود را با طی راهی درازدامن به اقیانوس بی‌انتهای دانش و معرفت می‌رساند. ما را همین فخر بس که معجزه بزرگ و جاوید پیامبر، پیامبر مهر و مکرمت، رسول بیداری و اخلاق، کتاب است. و در آن کتاب آسمانی و شریف، آشکار و مبرهن و با زبان دین و گویا به قلم و قداست و منزلت آن قرآن سوگند خورده است. باید تدبیری بیاندیشیم که کتاب هم جزو سبد خرید و کالای هفتگی و ماهانه و سالانه و ان‌شاءالله روزانه ملت متمدن و سترگ و بزرگوار قرار گیرد و چاره‌ای بیاندیشیم که ملت ما روزی به میمنت دوستی با کتاب و انس با کتاب و افزونی میزان مطالعه جشن‌هایی را برپا کند. به امید آن‌که روزی سرانه مطالعه در ایران بیش از سرانه خواب باشد.»

همچنین در بخش دیگری از این مراسم محمدرضا وصفی، دبیر جایزه جهانی کتاب سال، گفت: وجه اشتراک همه کسانی که در این جایزه شرکت کردند این بود که می‌خواستند به زبان و ادبیات فارسی خدمت کنند. باید بگویم 150 سال کار علمی روی هم جمع شده که حاصل آن را در جایزه کتاب سال می‌بینیم، چرا که گاهی یک اثر 18 تا 20 سال زمان برده است.

او در ادامه به تشریح ویژگی‌های این دوره از جایزه جهانی کتاب سال پرداخت.

انتهای پیام