سخنراني تزوتان تودورف - انديشمند بلغاري‌تبار فرانسوي - با موضوع "ادبيات چيست" روز گذشته در خانه هنرمندان ايران برگزار شد. به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در ابتداي اين نشست، درباره ترجمه‌ها و كتاب‌هاي تودورف سخناني گفته شد و اين‌كه او از جمله نويسندگاني است كه كتاب‌هايش در تمام دنيا به‌چاپ رسيده‌اند. پس از اين مقدمه، تودورف با اعتقاد بر اين‌كه ادبيات، راهنما و هدايت‌كننده‌ي انسان‌هاست، سخنانش را اين‌گونه آغاز كرد: ‌اثر ادبي به مثابه يك شيء، خودكفا و مطلق مي‌نمايد، و امروز اين تعريف‌هاي نادرست هميشه به‌عنوان امري مقدس در دانشگاه‌ها مطرح‌اند. جاي شگفت نيست كه دانش‌آموزان دبيرستان اصول‌هاي جنبي بياموزند كه با واقع جهاني ارتباطي ندارند و تنها روابط في‌مابين عناصر اثر را فراگيرند، كه اين در بي‌ميلي آن‌ها نسبت به ادبيات نقش مهمي دارد و نتيجه اين مي‌شود كه تعداد كل ثبت نام‌شدگان ديپلم متوسط از 33درصد تا 10درصد كاهش يافته است. همچنين دانشجويان ادبيات نيز پس از اتمام تحصيلات خود در دانشگاه بر سر دوراهي اجباري قرار مي‌گيرند كه يا معلم ادبيات شوند يا براي گرفتن مستمري از دولت ثبت نام كنند. تودورف افزود: برنامه آموزشي مدرسه با دانشگاه متفاوت است، پس نمايندگان مكاتب فكري گوناگون و حتا متضاد را مي‌توان در دانشگاه‌ها مشاهده كرد و اين نشان مي‌دهد كه در دانشگاه‌ها عقايد گوناگون وجود دارند. مدير پژوهش مركز ملي تحقيقات فرانسه گفت: ادبيات جز خود نمي‌گويد، ولي امروزه ديگر نمي‌توان ادعا كرد كه ادبيات جهان را توصيف نمي‌كند. ادبيات نفي مي‌كند، و به سادگي از شكل‌گرايي به انكارگرايي مي‌رسد و يا مي‌تواند اين دو را با هم به پيش ببرد. او خاطرنشان كرد: جريان نيهليستي با استثنايي روبه‌روست و آن مربوط به خود نويسنده است؛ خويشتن خويش همان اندازه لذت‌بخش است كه تنفر جهان بيرون. اين منتقد با ذكر مثالي از يك زن اديب و شاعر پاريسي ادامه داد كه اين زن در جواني در مقابل آلمان‌ها قرار مي‌گيرد و در زندان به كتاب دسترسي ندارد. از پتويش نخي درست مي‌كند و با آن كتابي از طبقه زيرين بالا مي‌كشد و بعد از اين ماجرا درمي‌يابد كه شخصيت‌ كتاب‌ها مي‌توانند همراه انسان شوند. او مي‌نويسد شخصيت‌هاي شاعر همراه من هستند. تودورف هم با الهام از اين زن فرانسوي گفت كه البته هرگز شرايط آن زن را تجربه نكرده‌ و به زندان نرفته است، اما نمي‌تواند از كلمات شاعران بگذرد؛ آن‌ها باعث مي‌شوند نگراني‌اش فرورود. وي در ادامه گفت: ادبيات بسيار توانمند است. وقتي افسرده‌ام، دستي به‌سويم دراز، و به‌سوي ديگران راهنمايي‌ام مي‌كند و مرا به زندگي برمي‌گرداند، در حالي‌كه اكنون در حاشيه است. وي درباره‌ي وظيفه نويسنده معتقد است: نويسنده با تصوير يك شخصيت، خواننده را به خواندن آن تشويق مي‌كند و ضمن آزاد گذاشتن خواننده، به او شوق و ذوق خواندن مي‌دهد. تودورف همچنين خاطرنشان كرد: در عصر روشنايي در اروپا وظيفه انسان آن است كه فكر كردن مستقل را فراگيرد. روسو مي‌مي‌گويد بايد فرد را از هر كتابي دور نگاه داشت تا از انديشه ديگران دور بماند، ولي در زمان ما تلويزيون اين كار را انجام داده است. وي در پايان به مطالبي كه بايد به دانش‌آموزان ارايه شوند، اشاره كرد و گفت كه سخناني را بايد انتقال داد كه مؤثرترند. در ادامه اين نشست، از تودورف پرسيده شد كه چرا به ادبيات پليسي پرداخته، و او در جواب گفت كه رمان پليسي دوست دارم و چون شور و علاقه زيادي به آن دارم، به سويش رفته‌ام. او همچنين درباره اين‌كه يك نوشته چگونه شاهكار مي‌شود، توضيح داد: يك اثر از آن‌جايي شاهكار مي‌شود كه همه مردم آن را مي‌خوانند و همه هم مي‌گويند آن اثر خوب است و اين دليل يك شاهكار ادبي است. تودورف درباره رابطه ادبيات و فلسفه هم گفت: نمي‌توانم بين اين دو يكي را انتخاب كنم؛ بلكه ادبيات و فلسفه هر دو مكمل هم‌اند. وي همچنين درباره نقد آثار ادبي متذكر شد: نمي‌گويم نقد برود و برنگردد، بلكه نقد نبايد هدف باشد، وگرنه اثر مثل ساير اثرهاست. نقد مي تواند كمك بكند به اين‌كه با فرهنگ‌هاي ديگر آشنا شويم و مفاهيم را درك كنيم. او درباره رمان مذهبي نيز اظهار كرد: با توجه به معنا و مفهوم و تعريف رمان، چيزي به نام رمان مذهبي نداريم. تزوتان تودورف، (Tzvetan todorov) - متفكر بلغاري‌تبار فرانسوي - متولد شهر صوفيه بلغارستان در سال 1939 است. در 24سالگي براي تحصيل به فرانسه رفت و همان‌جا اقامت گزيد. او در حوزه‌هاي نظري ادبي و انديشه تاريخي كتاب نوشته كه اخيرا نيز "نظريه‌ي ادبيات" (متن‌هايي از فرماليست‌هاي روس) با گردآوري او و ترجمه‌ي عاطفه طاهايي در ايران منتشر شد. انتهاي پيام