به گزارش ایسنا، هرچند روند پیشبرد پروژه‌های سازمان صنایع دفاع در چارچوب اولویت‌بندی دولت‌ها تعریف نمی‌شود، متأثر از تغییر آن‌ها نیست و از سیاست‌گذاری‌های کلان نظام تبعیت می‌کند اما در دوره‌هایی، پیش‌بینی از تحولات آینده، افزایش سرعت وقوع رخدادها، تغییر معادلات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به افزایش حساسیت‌ها نسبت به کیفیت پیشروی در عملی‌کردن پروژه‌های تعریف‌شده در این بخش منجر می‌شود؛ شرایطی که برنامه‌ریزی‌های مجموعه وزارت دفاع در دولت سیزدهم را هم به اقدامات بیشتر در بخش دیپلماسی دفاعی و امنیتی و هم به تمرکز بر افزایش کمّی رونمایی از دستاوردهای تازه نظامی هدایت کرده است.
نخستین اقدام وزارت دفاع دولت سیزدهم در این زمینه رونمایی از جدیدترین نسخه سامانه موشکی باور ۳۷۳ است. ۳۱ مرداد ۱۴۰۰ همزمان با روز صنعت دفاعی و در نخستین هفته‌های آغاز کار دولت سیزدهم، سردار مهدی فرحی جانشین وزیر دفاع در برنامه‌ای تلویزیونی از طراحی جدیدترین نسخه سامانه موشکی باور ۳۷۳ خبر می‌دهد و تاکید می‌کند این سامانه به‌زودی رونمایی می‌شود. سامانه‌ای که نخستین‌بار دو سال پیشتر به‌عنوان اولین سامانه دفاع موشکی بردبلند تولید ایران رونمایی شده بود. ساخت سیستم پدافندی این سامانه شباهت‌هایی به اس ۳۰۰ روسی دارد.
رژه سامانه‌های رزم زمینی، هوایی و دریایی در صنایع دفاع
پیش از رونمایی از نسخه جدید سامانه باور ۳۷۳ اما وزارت دفاع در ۲۳ بهمن ۱۴۰۰، نمایشگاهی از دستاوردهای سازمان صنایع هوایی در حوزه پهپادی برپا کرد و امیرسرتیپ محمدرضا آشتیانی در بازدید از این نمایشگاه با اشاره به ارتقای نسل‌های مختلف تسلیحات و تجهیزات رزم هوایی، گفت: امروز نقش پهپادها در صحنه‌های جنگ، انواع مأموریت‌های اطلاعاتی و عملیاتی از جمله مراقبت، شناسایی اپتیکی و سیگنالی، رزمی، جنگال غیرقابل انکار است و این محصول راهبردی به‌عنوان یکی از سامانه‌های اصلی در همه صحنه‌های رزم زمینی، هوایی و دریایی نقشی کاربردی و کلیدی دارد.
فردای آن روز - ۲۴ بهمن ۱۴۰۰ - از ۱۰ سامانه دفاعی ارتقایافته موشکی و مهماتی در حوزه رزم زمینی ساخت متخصصان سازمان صنایع دفاع نیز رونمایی شد. سامانه‌های دفاعی رونمایی‌شده در این مراسم شامل انواع موشک‌های استقراری، محمول بالگرد و پهپاد با مشخصات و مختصات گوناگون متناسب با نیازمندی‌های دفاعی و همچنین مهمات هوشمند دوربرد و نقطه‌زن توپخانه‌ها و خمپاره‌اندازهاست که افزایش برد و دقت در انهدام هدف از خصوصیات اصلی آن‌ها اعلام شد.
ارتقای توان موشکی و مهماتی و افزایش اثربخشی عملیات رزمی
۲۰ روز بعد - ۱۴ اسفند ۱۴۰۰ - امیر آشتیانی در سازمان صنایع دفاعی حاضر شد تا از هفت محصول در حوزه رزم زمینی، دو محصول در حوزه رزم هوایی و محصولی در حوزه رزم دریایی رونمایی کند. تولیداتی که هدف آن مقابله با تهدیدات اعلام شد و شامل سلاح‌هایی با کاربرد در حوزه‌های زمینی، هوایی و دریایی است که سطح اثربخشی عملیات رزمی نیروها را ارتقا دهد و تسریع‌کننده فعالیت‌های بازدارنده باشد.
پرواز «سیمرغ» به سوی توانمندسازی صنعت هوایی
سال ۱۴۰۱ برای وزارت دفاع با رونمایی از هواپیمای ترابری «سیمرغ» در مجموعه سازمان صنایع هوایی آغاز شد. «سیمرغ» بازطراحی‌شده و توسعه‌یافته هواپیماهای هم‌نسل خود است که متناسب با نیازهای دستگاه‌های کشوری و لشکری و با در نظرگرفتن شرایط آب‌وهوایی کشور و مطابق با استانداردها و مقررات بین‌المللی بومی‌سازی‌شده و سیستم پیشران و پیکره آن در وزارت دفاع و با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان، طراحی و تولید شده است.
هواپیمای ترابری سبک «سیمرغ» از نظر پلتفرم ساختاری مشابه نسل‌های هم‌رده خود دارد اما سیستم اویونیک، پیشرانه هواپیما، قطعات جدید و قدرت مانور این پرنده، قابل‌مقایسه با نمونه‌های مشابه نیست و زمینه دانشی جدیدی برای طراحی و ساخت هواپیماهای پیشرفته‌تر به وجود آورده است. میزان حمل بار، شعاع عملیات پروازی، توان نشستن و برخاستن در باندهای کوتاه، چابک و سریع‌بودن این هواپیما می‌تواند در خدمات‌رسانی‌هایی همچون آمبولانس هوایی استفاده شود. قابلیت فرود در باندهای خاکی هم از دیگر ویژگی‌ها و کاربردهای «سیمرغ» است که هدف‌گذاری برای توسعه خط تولید آن قرار است افزایش توان کشور در صنعت هوایی، قطعه‌سازی پیشرفته، و ساخت و تولید اقلام «های‌تِک» منجر شود.
«صیاد ۴B» حریف جنگنده‌های نسل ۵ و موشک‌های بالستیک
آبان ۱۴۰۱ با اتمام مراحل تحقیقات و انجام آزمون موفق سامانه ارتقایافته باور ۳۷۳ علیه اهداف دور ایستا، موشک برد بلند صیاد ۴B با حضور وزیر دفاع و فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش رونمایی شد و خط تولید این موشک به بهره‌برداری رسید. در آزمون صیاد ۴B هدف دور ایستا در برد بیش از ۴۵۰ کیلومتر با رادار بهینه‌شده سامانه باور ۳۷۳ کشف شد، در برد حدود ۴۰۵ کیلومتر ردگیری و در برد بیش از ۳۰۰ کیلومتر مورد اصابت و انهدام کامل قرار گرفت. موشک برد بلند صیاد ۴B دارای سوخت جامد مرکب است و در جریان ارتقای آن، برد رادار کشف سامانه باور ۳۷۳ از ۳۵۰ به ۴۵۰ کیلومتر و برد رادار درگیری آن از ۲۶۰ به ۴۰۰ کیلومتر ارتقا یافت. همچنین برد موشک سامانه از ۲۰۰ به ۳۰۰ کیلومتر و ارتفاع درگیری آن از ۲۷ به ۳۲ کیلومتر افزایش یافته است. صیاد ۴B توانایی درگیری همزمان با شش هدف، رهگیری همزمان ۶۰ هدف و کشف همزمان ۳۰۰ هدف را داراست و می‌تواند با پهپادها، جنگنده‌های نسل ۵ و موشک‌های بالستیک مقابله کند.
«یاسین» توسعه‌دهنده توان هواپیماهای رزمی سبک
پایان سال ۱۴۰۱ نیز در وزارت دفاع به رونمایی از نخستین نمونه فروند تولید معیار و عملیاتی جت آموزشی پیشرفته «یاسین» و افتتاح خط تولید آن گذشت. محصولی ویژه برای آموزش خلبانی هواپیماهای نظامی که نوآموزان خلبانی پایگاه‌های عملیاتی از آن برای آشنایی با تاکتیک‌ها و تکنیک‌های رزم هوایی و رزم هوا به زمین بهره‌برداری می‌کنند و کاربرد جنگ‌افزارهای گوناگون و چگونگی استفاده از آن‌ها را می‌آموزند. آموزش‌های گردان شکاری رزمی در مواردی با جنگ‌افزارهای واقعی و در محیط‌های شبیه‌سازی‌شده نبرد انجام می‌شود و جت یاسین هم قابلیت آموزش ماموریت‌های رزمی را داراست. این هواپیما در طرح توسعه از توان تبدیل به هواپیمای رزمی سبک و پشتیبانی نزدیک هوایی (cas) برخوردار است.
ویژگی‌های تخصصی و تاکتیکی «یاسین» نسبت به نمونه‌های قبلی توسعه و تکامل یافته و دستاوردهای مختلفی داشته است. بومی‌سازی زیرسامانه‌هایی مانند صندلی پران، اویونیک (تجهیزات الکترونیکی)، موتور و ارابه‌های فرود، از توانمندی‌های به دست آمده در این فروند است. در برخی اقلام مانند رادار هواشناسی نصب‌شده در دماغه هواپیما نیز از توان شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده شده و تکنولوژی بال این هواپیما به تکنولوژی بال با تعبیه نصب مخازن سوخت در آن تغییر یافته است. مهم‌ترین فاکتور در موضوع آموزش خلبانی در این فروند پایش دائمی و ثبت داده‌های پروازی حین و پس از پرواز (نمایش و تحلیل سه‌بعدی داده‌ها) است که تحولی در آموزش خلبانی در ایران را به همراه دارد.
۴ خرداد ۱۴۰۲ همزمان با سالگرد آزادسازی خرمشهر نیز خبر رونمایی از موشک راهبردی برد بلند و نقطه‌زن «خرمشهر ۴» روی خروجی رسانه‌ها قرار گرفت. یکی از پیشرفته‌ترین موشک‌های طراحی‌شده سازمان هوافضای وزارت دفاع که برد آن ۲ هزار کیلومتر و مجهز به سرجنگی از نوع شدیدالانفجار با وزن ۱۵۰۰ کیلوگرم است. این موشک برای ایجاد قابلیت‌های تاکتیکی، به یکی از پیشرفته‌ترین موتورهای سوخت مایع تجهیز و به گونه‌ای طراحی شده است که موتور در مخزن سوخت قرار گیرد تا باعث کاهش طول موشک به حدود ۱۳ متر شود. سرجنگی این موشک با طول حدود ۴ متر، یکی از اثربخش‌ترین سرجنگی‌های تولیدشده که قابلیت حمل بیش از یک تن مواد آتش‌بار را داراست. سرعت بالای اصابت سرجنگی به هدف، باعث می‌شود سیستم‌های پدافندی دشمن قادر به تشخیص، رهگیری و اقدام برای انهدام سرجنگی را از دست بدهند. تفاوت این موشک با سایر نسل‌های قبلی تأمین دقت نقطه‌زنی در فاز میانی (پرواز بالای جو) است.
مؤسسه واشنگتن در گزارشی تحلیلی که ترجمه‌ای از آن در رسانه‌های ایرانی منتشر شد با اشاره به رونمایی از موشک «خرمشهر ۴» نوشت: «خرمشهر تنها موشک بالستیک ایرانی با برد بیش از ۲ هزار کیلومتر نیست و آخرین نیز نخواهد بود، اما به نظر می‌رسد با توجه به قابلیت حمل «بار به برد»، یکی از همه‌کاره‌ترین و موثرترین موشک‌هاست. با بلوغ طرح خرمشهر، ایران همچنین پتانسیل موشک بالستیک میان‌برد (IRBM) را دارد که بزودی می‌تواند پایگاه‌های هوایی و دریایی استراتژیک ایالات متحده در دیگو گارسیا در اقیانوس هند را که در حدود ۳ هزار و ۸۰۰ کیلومتری نزدیک‌ترین خط ساحلی ایران قرار دارد، تهدید کند. مهم‌تر از آن، فناوری توسعه‌یافته برای خرمشهر ممکن است نشان‌دهنده پیشرفت قابل‌توجهی به سوی توسعه یک موشک قاره‌پیما (ICBM) باشد. صنعت موشکی ایران باید به راحتی قادر باشد برد خرمشهر را تا این فاصله‌ها گسترش دهد.»
رونمایی از یک «پهپاد استثنایی»
آغاز سومین سال فعالیت دولت سیزدهم نیز با رونمایی از «پهپاد مهاجر ۱۰» در ۳۱ مرداد همزمان با روز صنعت دفاعی و با حضور رئیس‌جمهوری همراه شد؛ مهاجر ۱۰ تازه‌ترین عضو خانواده پهپادهای مهاجر است که پیش از این با نمونه‌هایی همچون «مهاجر ۲»، «M۲N»، «مهاجر ۴» و «مهاجر M-۶» سبد محصولات پهپادی را تنوع بخشیده بود و حالا مهاجر ۱۰ با بیشینه مداومت پروازی ۲۴ ساعت در ارتفاع ۷ هزار متری و با شعاع عملیاتی ۲ هزار کیلومتری از تولید یک پهپاد «استثنایی» حکایت می‌کند. مهاجر ۱۰ قابلیت نصب تجهیزات مخابراتی و راداری هم دارد و می‌تواند نقش هواپیمای شناسایی را ایفا کند. بیشینه ظرفیت سوخت «مهاجر ۱۰»، ۴۵۰ لیتر و بیشینه وزن محموله آن ۳۰۰ کیلوگرم است. حداکثر سرعت این پهپاد ۲۱۰ کیلومتر بر ساعت است و قابلیت حمل انواع مهمات و بمب‌های «قائم»، «الماس» و «دستواره» را داراست. مهاجر ۱۰ به سامانه‌های جنگ الکترونیک و اشراف اطلاعاتی نیز مجهز است.
افزایش ۷۰ فروندی شناورهای گشت‌زنی مرزبانی
اقدامات وزارت دفاع در دو سال اخیر به رونمایی از تجهیزات نظامی منحصر نشد و هدف‌گذاری برای تقویت خط تولید با هدف تأمین تیراژ مورد نیاز این تجهیزات و سایر محصولات رونمایی‌شده گذشته جهت تحویل‌دهی به مجموعه نیروهای مسلح هم در دستور کار مجموعه سازمان صنایع دفاع قرار گرفت. در گام نخست در ۱۹ بهمن ۱۴۰۱، ۷۰ فروند شناور تندروی پیشرفته به مرزبانی فرمانده انتظامی کل کشور الحاق شد. تحویل‌دهی ۶۰ فروند شناور ۲۳ فوتی «کلاس خلیج فارس»، شش فروند شناور «HSC اروند» و چهار فروند شناور ۶۰ فوتی کلاس «حیدر» ساختِ صنایع دریایی وزارت دفاع از جمله تجهیزات الحقاشده به مرزبانی با هدف گشت زنی در آب‌های خلیج فارس و دریای خزر برای حراست از مرزهای آبی کشور است.
شناور «حیدر» قادر به دریامانی در وضعیت مواج با ارتفاع موج بیش از ۸ متر و دارای قابلیت برگشت‌پذیری پس از واژگونی جهت حفظ تعادل و غرق‌نشدن شناور در زوایای رول بالا (۱۸۰ درجه) است. این شناور با رویکرد دستیابی به سرعت بالا، برد دریانوردی مناسب، قابلیت حرکت در موج و فضای زیست کافی برای خدمه طراحی و ساخته شده است. مأموریت اصلی شناور انجام عملیات جست‌وجو و نجات، گشت و کنترل و بازرسی دریایی، تأمین امنیت مرزهای دریایی، مبارزه با اقدامات تروریستی و قاچاق مواد مخدر است. سامانه محرکه «حیدر» از دو دستگاه موتور دیزل دریایی با توان حداکثر هر کدام ۱۲۰۰ اسب بخار تشکیل شده که با کوپل‌شدن به دو سامانه واترجت بومی، نیروی رانش کافی برای حرکت شناور را فراهم می‌کند.
شناور «خلیج فارس» با بدنه کامپوزیتی، قادر به دریابانی دریای مواج تا ارتفاع موج ۱ متر است. سامانه محرکه این شناور از دو موتور بنزینی برون‌نصب با توان حداکثر هر کدام ۲۰۰ اسب بخار تشکیل شده که نیروی رانش کافی برای حرکت شناور فراهم می‌کند. شناور «اروند» نیز دارای حداکثر سرعت ۶۵ گره دریایی و برد دریانوردی ۳۰۰ مایل با مخزن سوخت بنزینی ضدانفجار یکپارچه از مانورپذیری و چابکی بالا بهره‌مند است.
تجهیز سازمان رزم ارتش با ۲۰۰ فروند پهپاد برد بلند
۳۱ فروردین ۱۴۰۲ در چند نقطه کشور مراسمی برای تحویل‌دهی بیش از ۲۰۰ فروند انواع پهپادهای راهبردی برد بلند ساخت وزرات دفاع و ارتش برگزار شد. انواع پهپادهای راهبردی از جمله «ابابیل ۵» و «ابابیل ۴»، «آرش»، «جت کرار»، «دهم شهریور»، «اخگر»، «سوییچ بلِید»، «هما» و پهپادهای دریاپایه و عمودپرواز با مأموریت‌های متفاوت شناسایی، انهدامی، رزمی، ضدرادار، پرسه‌زن، رهگیری هوایی، مقابله با اهداف متحرک و ثابت با ویژگی سطح مقطع راداری پایین، فهرست این ۲۰۰ فروند پهپاد را تکمیل کردند که به سازمان رزم ارتش ملحق شد. پهپادهایی که اغلب با تغییرات در سامانه پیشران و سامانه هدایت، کنترل و ناوبری به موشک‌های هوا به هوا، هوا به سطح، بمب‌های دورایستا و هواپایه هوشمند و سامانه جنگ الکترونیک تجهیز شدند تا آماده اجرای مأموریت‌ها با ویژگی‌های پنهان‌کاری و افزایش برد باشند. تحویل‌دهی این پرنده‌های بدون‌سرنشین اقدامی جهت افزایش چندبرابری پهپادهای ارتش باهدف ارتقای توان و آمادگی رزمی دستور کار مشترک ارتش و وزارت دفاع است که مسیر طراحی و تولید انواع این پهپادها را متناسب با تهدیدات و نیازهای راهبردی و عملیاتی پیش می‌برد.
پیوستن «ابومهدی» به سبد موشکی یگان‌های دریایی ارتش و سپاه
سوم مردادماه نیز موشک‌های کروز «ابومهدی» به یگان‌های دریایی ارتش و سپاه الحاق شد. «ابومهدی» یکی از تولیدات صنایع هوافضای وزارت دفاع با برد بیش از یک هزار کیلومتر است که می‌تواند هر هدفی را منهدم کند و محدوده پوشش دفاع دریایی را نسبت به قبل چندین‌برابر افزایش و دامنه عملیاتی گسترده‌ای را تحت پوشش قرار دهد. استفاده از مواد منفجره با قدرت تخریب بالا در سَر جنگی موشک ابومهدی، قابلیت انهدام انواع ناو، ناوچه و ناوشکن‌ها را به این موشک بخشیده است. این موشک از توان شلیک از انواع حامل‌های متحرک و ثابت برخوردار است و سامانه هدایت و ناوبری آن، قابلیت به‌روزرسانی موقعیت نهایی هدف را در طول پرواز داراست.
واکنش سریع، مدیریت انتخاب هدف در میدان، دورزدن پدافند دشمن و قابلیت شلیک از عمق دیگر ویژگی‌های موشک کروز دریایی ابومهدی است که توانایی پرواز در ارتفاع پست و زیر دید رادارهای دشمن را دارد و می‌تواند مسیر و ارتفاع خود را با توجه به عوارض جغرافیایی و سامانه‌های پدافندی دشمن تغییر دهد. این اولین موشک کروز برد بلند دریایی است که از هوش مصنوعی در نرم‌افزارهای طراحی مسیر پروازی در سامانه فرماندهی و کنترل استفاده می‌کند و امکان عبور از عوارض طبیعی، مصنوعی و همچنین سایت‌های راداری و پدافندی دشمن را با عبور از نقاط راه میانی دارد و از جهت‌های مختلف به سمت هدف حمله و برخورد می‌کند.
تجهیز هوافضای سپاه به «خرمشهر» و «حاج قاسم»
تازه‌ترین اقدام وزارت دفاع در زمینه تجهیز نیروهای مسلح و تأمین نیاز آن‌ها با الحاق موشک‌های «خرمشهر» و «حاج قاسم» در ۳۱ مرداد همزمان با روز صنعت دفاعی و با دستور رئیس‌جمهوری بود. موشک بالستیک «حاج قاسم» با برد ۱۴۰۰ کیلومتر، مایل‌پرتاب، تمام‌تاکتیکی و مبتنی بر کنترل آیرودینامیکی است؛ ویژگی که در نمونه‌های مشابه خارجی سابقه نداشته است. تولید موشک «حاج قاسم» حاصل تجربیات متعددی است که نمونه‌های آن پیش از این به نمایش درآمده است؛ خرداد سال ۱۳۸۰ موشک راه‌کنشی فاتح ۱۱۰ با برد ۳۰۰ کیلومتر رونمایی شد؛ در اوایل دولت یازدهم نیز خبر رونمایی موشک فاتح ۳۱۳ با برد ۵۰۰ کیلومتر رسانه‌ای شد که در عملیات عین‌الاسد به کار گرفته شد. موشک‌های راهبردی خانواده سجیل قبل از آن تحویل نیروهای مسلح شده است؛ پس از آن موشک‌های تاکتیکی «ذوالفقار» با طراحی و ساخت صددردصد داخلی رونمایی شد که در جریان عملیات علیه مواضع تروریست‌ها باهدف انتقام‌گیری از حمله به رژه روز ارتش و ساختمان مجلس شورای اسلامی استفاده شدند.
وزارت دفاع همزمان با پیشبرد اجرای پروژه‌های ارتقای توان دفاعی نیروهای مسلح در زمینه دیپلماسی دفاعی نیز فعال بوده است. برگزاری ۱۰ نشست کمیسیون‌های مشترک اقتصادی، دفاعی و نظامی، امضای بیش از ۳۰ سند همکاری با کشورهای هدف، مشارکت در برگزاری رزمایش مشترک با چین و روسیه از جمله اقدامات این وزارتخانه در دو سال گذشته است. اقداماتی که هم به ارتقای نقش‌آفرینی وزارت دفاع برای مشارکت فعال و اثرگذار در عرصه بین‌الملل منجر شده و هم این وزارتخانه را از انجام وظایف سنتی و معمول خود دور نکرده است.
انتهای پیام
نظرات