یک کارشناس گفت: علت مصرف مواد مخدر و روان‌گردان‌ها، فقدان عزت نفس و نبود اعتماد به نفس است و با کسب هوش اجتماعی که با برنامه‌ریزی، عزت نفس، اعتماد به نفس و باور داشتن محقق می‌شود، می‌توان خود را در مقابل معضل اعتیاد بویژه مواد صنعتی جدید به دلیل وابستگی بالا بیمه کرد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران‌(ایسنا)، منطقه ایلام، «شاپور کردی» معاون فرهنگی و پیشگیری بهزیستی استان ایلام در کارگاه تخصصی "پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی اعتیاد" که با همت مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی و دانشگاه جامع برگزار شد، اظهار کرد: تاثیر مثبت مواد مخدر آنهم در زمان امتحانات در کوتاه مدت موجب تقویت هوش، افزایش تمرکز و یادگیری و همچنین بی‌خوابی می‌شود، اما بعد از مدتی با تاثیر بر روی مغز باعث اختلالات عصبی می‌شود.

معاون فرهنگی و پیشگیری بهزیستی استان ایلام با بیان اینکه کسب موفقیت به واسطه‌ی مصرف مواد مخدر موجب شگل‌گیری شخصیتی وابسته خواهد شد، ادامه داد: برای ترک بی‌خوابی از داروهایی استفاده می‌شود که درصدی از مواد مخدر در ساختار خود دارند، اگر دارو قطع شود مجدد فرد دچار بی‌خوابی می‌شود، در حالی که بی‌خوابی عللی همچون اختلالات خوابی، به هم خوردن سیستم فیزیولوژیکی و دلایل ثانویه همچون افسردگی و گوشه‌گیری دارد که قبل از اتخاذ درمان باید مشکل علت‌یابی شود، در غیر این‌ صورت چون وابستگی به داروی بیهوشی پیش آمده است، حتی اگر برنامه منسجم و بهداشت خواب رعایت شود، امکان قطع دارو وجود ندارد و فرد نسبت به مصرف و خوابیدن شرطی شده است.

کردی مصرف مواد مخدر در زمان امتحانات را "منبع کنترل فرد" به عنوان یک عامل بیرونی نام نهاد و گفت: وقتی منبع کنترل بیرونی باشد نتیجه کسب شده به شانس و اقبال تعبیر می‌شود، در حالی‌که اگر منبع کنترل درونی باشد،فرد آن را به تلاش و همت خود نسبت می‌دهد و اگر موفق نشد، می‌داند که میزان تلاش وی کم بوده است. براساس این تعریف وقتی از معتاد نیز علت اعتیاد را جویا شویم، به علل بیرونی یعنی جامعه، دوستان ناباب، خانواده، در دسترس بودن مواد اشاره می‌کند و اراده خود را نادیده می‌گیرد.

وی افزود: علت مصرف مواد مخدر و روان‌گردان‌ها در زمان امتحانات فقدان عزت نفس و نبود اعتماد به نفس است، اما باید توجه شود، آنچه در مراحل جوانی و تحصیلی باعث موفقیت فرد می‌شود هوش اجتماعی است که با برنامه‌ریزی، عزت نفس، اعتماد به نفس و باور داشتن محقق می‌شود پس وقتی هوش اجتماعی شکل نگرفته باشد، فرد به سمت مصرف مواد می‌رود تا یک حالت خوشایند را در خود ایجاد کند که طی چند مرحله بدون اینکه متوجه باشد، وابستگی به مصرف پیدا می‌کند که برگشت را بسیار دشوار می‌نماید.

این مسئول خاطر نشان کرد: مصرف موادی مانند تریاک یا هروئین وابستگی جسمانی را به دنبال دارد و بر شکل و ظاهر فرد تاثیرگذار است، اما مواد جدید و به اصطلاح صنعتی تغییری در ظاهر معتاد بوجود نمی‌آورد، اما شدت وابستگی روانی آنقدر زیاد است که تاثیر بر مغز گذاشته و فرد دچار اختلالات واقعی‌سنجی به شکل اختلال در جهت‌یابی یا کاهش قدرت حافظه می‌شود البته این وابستگی‌های روانی به مرور ناراحتی‌های جسمی نیز به دنبال دارد که فرد حتی اگر اقدام به ترک کند، باز آن وابستگی روانی در او وجود دارد.

کردی نوع مواد و میزان مصرف را عامل اصلی تاثیرپذیری سیستم ایمنی بدن و میزان وابستگی عنوان کرد و گفت: فرد معتاد برای توجیه اعتیاد خود عوامل خطر مانند در دسترس بودن، دوست ناباب، خانواده یا همکلاسی معتاد را پیش می‌کشید بدین‌جهت باید عوامل خطر شناسایی گردد و راهکارهای محافظت از افراد تقویت شود که شامل افزایش تعاملات خانوادگی، یافتن دوستان خوب که هنجارها را قبول دارند، دوستان و محیط‌های سالم است.

وی اضافه کرد: در ایجاد ارتباط با دیگران گزینه‌ی خودآگاهی بسیار مهم است چرا که شناخت کامل از شخصیت فردی باعث می‌شود ارتباط موثر و محکمی با دیگران شکل بگیرد و در انتخاب به ‌گونه‌ای دست به گزینش می‌دهد که دوستانش با شخصیت او سازگاری بالایی داشته و ایجاد کننده‌ی مشکل برای او نباشند.

این کارشناس در کارگاه آسیب‌شناسی علل مصرف مواد مخدر و روان‌گردان‌ها، به "تاب‌آوری" که شامل توانایی افراد در پیشرفت و رشد هنجاری و مثبت علیرغم شرایط چالش‌برانگیز، رویاروی با خطرها و فشارهای مختلف زندگی است اشاره کرد و افزود: فرد با وجود شرایط ناجور در محیط زندگی بتواند تاب بیاورد مثلاً یک دانشجو در محیطی قرار گیرد که اغلب مبادرت به مصرف مواد می‌کنند اما فرد توانایی دارد در آن شرایط گرایشی به مواد پیدا نکند و در واقع آن شرایط ناجور را تاب بیاورد.

وی یادآوری کرد: تاب‌آوری از عزت نفس که همان احساس ارزشمندی برای خود است، نشأت می‌گیرد که منجر به موفقیت انسان می‌شود پس در این حالت فرد با کمک عوامل درونی همچون اعتماد به نفس نمرات خوبی را کسب می‌کند و تلاش بیشتری برای اخذ نمرات بهتر از آن می‌نماید اما وقتی دانشجو برای گرفتن نمرات خوب به داروهای مخدر وابسته شد برای گرفتن نمرات بهتر بعدی این وابستگی را بیشتر می‌کند و درست در همان وضعیت خود را دچار مشکل می‌کند، چرا که همیشه این مواد در دسترس نیستند.

کردی تصریح کرد: عزت نفس زمانی به دست می‌آید که توانمندی‌های خود را باور داشته باشیم و بایستی بپذیریم که انسان یکسری توانایی و درصدی ناتوانی دارد.

وی افزود: اگر انسان موفقیت را به خود و شکست را به کم‌توانی نسبت بدهد یعنی به اعتماد به نفس که همان شناخت از ویژگی‌های مثبت و منفی است رسیده است در این حالت افراد کم‌توانی‌ها را کنار می‌گذارد و به دنبال قوت توانمندی‌ها‌ست و بخشی از رفتار خود را به خاطر اشتباهات زیر سوال می‌برد، اما کل شخصیت نه.

معاون فرهنگی و پیشگیری بهزیستی استان ایلام یکی از عوامل تاثیرگذار در گرایش یا دوری از مصرف مواد مخدر را "نگرش مثبت به زندگی" عنوان کرد و گفت: اگر فرد امید به زندگی نداشته باشد حتی با وجود تحصیلات عالیه، خانه، ماشین و ... انگار هیچ ندارد. به عنوان مثال خودکشی در استان ایلام که در جایگاه اول کشوری است به دلیل باورهای منفی و ناامیدی در زندگی رخ می‌دهد، از کل آمار خودکشی، 80 درصد از اختلال روحی و افسردگی رنج می‌برند.

وی یادآور شد: هدف اول هر شخصی از ایجاد ارتباط با اجتماع کسب حمایت‌های دیگران است که در گام نخست این انتظار از خانواده‌ها می‌رود تا فرد کمتر دچار آسیب شود البته این حمایت یعنی پذیرفتن بی‌قید و شرط فرد با وجود مشکلات متعدد است، اگر چنین حمایت عاطفی صورت گیرد، روند درمان بیمار زودتر انجام می‌گیرد.

کردی با اشاره به اینکه "سازگاری با شرایط جدید" بعد از بوجود آمدن مشکل موجب حل شدن مشکل یا کنار آمدن با آن خواهد شد، گفت: قدرت سازگاری با مسائل پیش آمده یک راه کنترلی است که می‌تواند در برخورد با چالش‌های بزرگ به فرد کمک کند، البته باید انسان با مهارت‌های مقابله‌ای یا همان مهارت‌های زندگی آشنایی داشته باشد تا بداند با مشکلات چگونه برخورد کند هر چند توانمندی‌های شناختی، هوشی و اجتماعی باعث اعتماد به نفس، قوی شدن اراده و ارتباط‌گیری قوی می‌شود.

این کارشناس همچنین به "طبقه‌بندی شخصیتی" افراد اشاره کرد و افزود: یکی از ویژگی‌های شخصیتی که باعث گرایش به مصرف مواد می‌شود شخصیت‌های وابسته است که اگر به این موضوع در همان دوران کودکی توجه شود فرد شخصیتی مستقل در دوران جوانی خواهد داشت و گرنه وابستگی باعث بروز مشکلات بزرگ در فرد خواهد شد، چرا که انتظار می‌رود مشکلات فرد وابسته توسط دیگران حل شود یا توسط دیگران مورد تایید قرار گیرد، این عاملی برای عدم خودباوری در فرد است.

وی با تاکید براینکه خلق و خوی شاداب و مناسب باعث گسترده شدن سطح ارتباطات می‌شود و فرد را از انزوا دور می‌کند، خاطر نشان کرد: اگر مشکلی برای یکی از افراد خانواده پیش می‌آید، بهترین شیوه درمان همراهی سیستم خانواده با شخص بیمار است، اما وقتی 94 درصد معتادان که ترک می‌کنند، بازگشت به مصرف دارند، به دلیل برخورد اشتباه خانواده، دوستان و جامعه است که وابستگی‌های روانی فرد معتاد را نادیده گرفته و تنها وضعیت جسمی او را ملاک ترک می‌دانند.

کردی با تاکید براینکه ترک مواد مخدر صنعتی بسیار دشوار و تقریباً غیرممکن است، افزود: شخص برای دوری از مشکلات و کسب لذت به طرف مصرف "شیشه" می‌رود و چون می‌ترسد اگر ترک کند جایگاه اجتماعی ندارد، خانواده او را نمی‌پذیرد، مورد قبول اطرافیان و دوستان نیست و امکان کسب شغل برای او وجود ندارد، در چنین شرایطی برای اینکه فرد مجدد برگشت به مصرف مواد نداشته باشد، باید سیستم خانواده قوی‌ و سالم‌تر عمل کند، محیط کاری متفاوتی برای او ایجاد شود و شرایط آسیب‌پذیری را حذف کرد.

این کارشناس تصریح کرد: اگر قوانین و قواعد خاص در خانواده حاکم باشد، اعتماد به همدیگر وجود داشته باشد، مسایل مرزبندی شده باشند، هنجارها آموخته شوند، سطح انتظارات معلوم باشد و مشکلات را نه از چشم خویش بلکه از دیدگاه دیگران مورد توجه قرار دهیم باعث می‌شود در شرایط آسیب‌زا "تاب" آورده و با تاکید بر مهارت‌های اجتماعی و توانمندی‌های فرد بتوان از فرصت استفاده کرد و حتی حس مسوولیت را در خود قوی کرد.

کردی در پایان گفت: از آنجایی‌که مواد صنعتی جدید در شناخت ما مشکل ایجاد می‌کند و فرد را از واقعیت‌ها دور کرده و باعث بروز اختلال‌های روانی و توهم‌زایی می‌شود، باید برای رسیدن به موفقیت دیدگاه‌های شناختی و تفکری را اصلاح کرد و با اتکا به توانایی‌های درونی و ارتقاء مهارت‌های اجتماعی از فرو رفتن در چنین چالش‌هایی دور شد.

انتهای پیام