چند وقتی است که یک برنامه‌ی موسیقی محور شبانگاهی با ساختاری جدید روی آنتن می‌رود و زمزمه‌هایی هم با خود به همراه آورده است‌؛ «دستان» دوره‌ی آزمون و خطای خود را می‌گذراند‌؛ همه از دست‌اندرکاران تا مخاطبان منتظر هستند که ببینند این اتفاق جدید چیست که «دستان» در خارج از کشور پرمخاطب‌تر است؟ اتفاق جدید چیست که نسخه‌ای در برنامه پیچیده نمی‌شود؟ این اتفاق چیست که یک آلبوم موسیقی واقعا می‌تواند در تلویزیون معرفی و نقد و تبلیغ شود؟

***

برنامه «دستان» شامل بخش‌های تولیدی و ضبطی است و گزارش خبرنگار سرویس تلویزیون ایسنا از پشت صحنه‌ی بخش‌های تولیدی این برنامه با حضور رضا صادقی، خواننده مطرح موسیقی پاپ حاکی از این است:

دیوارهای نقره‌ای رنگ و براق دکور ، نخستین چیزی است که در استودیوی برنامه «دستان» جلب توجه می‌کند‌. صمیمیت برنامه در بین اعضای گروه هم دیده می‌شود. اعضای گروه آرام و قرار ندارند.

استودیوی «دستان» در ساختمان بزرگ فرهنگستان قرار دارد. زمانی که وارد طبقه سوم ساختمان می‌شوی، راهرویی را می‌بینی که به لابی منتهی می‌شود و در کنار آن درب کوچکی است که استودیو در فضایی سوله‌ مانند آن تعبیه شده است. توسلیان، روابط عمومی برنامه با خوشرویی ما را به استودیو هدایت می‌کند و توضیحاتی درباره‌ی برنامه «دستان» می‌دهد.

نویسنده و تصویربردار و صدابردار، عکاس، گریمور و مجری برنامه و البته سید محمد مناجاتی (تهیه کننده) در اینجا حضور دارند‌. گروهی از عوامل پخش و تدوین‌گران بیرون از استودیو آماده‌ی ضبط برنامه هستند.

مناجاتی، تهیه کننده«دستان» در حال نوشتن آیتم‌های مختلف برنامه روی بورد است؛ در این فضای شلوغ و شاد همچنان که می‌نویسد با بقیه هم بگو و بخند دارد.

قبل از شروع ضبط برنامه، سجادی، مجری برنامه با صدای بلند آواز می‌خواند؛ «باغبان را روزی صحبت گل بایدش ...» و همه خوششان می‌آید.

***

در همین شلوغی‌هاست که رضا صادقی هم از راه می‌رسد و همه به استقبال او می‌روند. او آنقدر صمیمانه برخورد می‌کند که گویا از قبل همه را می‌شناخته است.

محمودی، عکاس برنامه این لحظه‌ها را با عکس گرفتن شکار می‌کند.

سجادی با شوخی به رضا صادقی می‌گوید: رضا جان چرا مشکی پوشیدی آخه؟ صادقی هم در پاسخ با خنده می‌گوید: والا بِلا برای رفتن از این دنیا دیگه مشکی نمی‌پوشم.

صادقی خطاب به سجادی می‌گوید: مناجاتی اولین تهیه‌کننده در تمام دوران کاری‌ام است که دیده‌ام ادبیات و کلامش شیرین، زیبا و مفهوم است.

صادقی قرار است از دوران کودکی‌اش بگوید؛ اینکه چگونه موسیقی را آغاز کرد. چطور شد که به تهران آمد، چرا مشکی می‌پوشد، درباره‌ی معیشت هنرمندان و اینکه تاثیر مجوزهایی که دیر صادر می‌شود، چیست، بگوید.

گریمور به سراغ رضا صادقی و مجری می‌رود تا آنها را برای شروع برنامه آماده کند. تنها صدابردار خانم برنامه برای وصل کردن میکروفن به سراغ رضا صادقی و سجادی، مجری برنامه می‌رود.

مجری برنامه می‌گوید، «آقا ما آماده‌ایم، برو.»

هدایتگر، تصویربردار در حالی که از شدت گرما شُر شُر عرق می‌ریزد، لبخند بر روی لبانش جاری است و احساس ناراحتی نمی‌کند.

همه سر جای خود ایستاده و آماده‌ی ضبطند. مناجاتی بر روی صندلی نشسته است و با صدای بلند کف دست اوست که ضبط برنامه آغاز می‌شود.

***

آقای صادقی چرا مشکی رنگ عشقه؟

رضا صادقی با خنده می‌گوید، برای اینکه دوست دارم. بیشتر به رنگش کاری ندارم، بیشتر تداعی یکسری از اعتقادات جا افتاده در برخی از اقلیم‌ها بود. احساس کردم لازم است بگویم همیشه چیزهایی که از گذشته می‌شنویم لازم نیست.

***

قبل از شروع ضبط برنامه در همین شلوغی است که از رضا صادقی تقاضای گپی کوتاه می‌کنیم و بلافاصله در همان لحظه درخواستمان را می‌پذیرد.

بی‌تعارف کسانی که برای موسیقی تلویزیون کار می‌کنند سفارشی هستند

وقتی از رضا صادقی درباره‌ی همکاری‌اش با تلویزیون می‌پرسیم، می‌گوید: اگر نظرم به همکاری با تلویزیون باشد، فقط در همان حیطه‌ی تیتراژ است. خیلی دوست داشتم برای موسیقی یک فیلم یا سریالی کار کنم اما متاسفانه بدون تعارف، کسانی که برای موسیقی تلویزیون کار می‌کنند سفارشی هستند؛ نه اینکه کارشان بد باشد، قطعا فوق‌العاده‌اند، اما یکسری آدم‌ها مشخص شده در تلویزیون هستند و به غیر از آن‌ها کسی به تلویزیون نمی‌رود.

باید به تیتراژهای تلویزیون موسیقایی‌تر نگاه کرد نه اینکه آن را از سر وا کنیم

این خواننده پاپ در ادامه درباره‌ی تیتراژهای تلویزیون اظهار می‌کند: بحث تیتراژ بحثی است که باید یک مقدار جدی‌تر به آن نگاه شود، یک مقدار موسیقایی‌تر به آن نگاه شود نه اینکه آن را از سر وا کنیم. یکی از دلایلی که من فقط دوست دارم همکاری در زمینه تیتراژ داشته باشم به این دلیل است که حداقل در قضیه تیتراژ دست آدم باز است و می‌تواند فضای موسیقی خودش را درست و حسابی و حداقل آن چیزی که در ذهنیت آدم است پیاده کند، اما بقیه بخش‌ها دست از ما بهترون است.

او درباره برنامه‌هایی با محور موسیقی از جمله «دستان» در تلویزیون، اظهار می‌کند: این‌گونه برنامه‌ها خیلی فوق‌العاده است، ولی تداوم خیلی مهم‌تر است. خود این برنامه مهم،‌ زیبا و ارزشمند است، اما ارزشمندتر از آن تداوم این برنامه است،‌ بدون تعارف شک هم نکنید اگر قرار است این گونه برنامه‌ها باشد تا یکی دو سال اول فقط حرف‌های نگفته چندین سال است. چه خودم و چه دوستان من به این برنامه بیایند حرف‌های هیچ کجاست که گفته می‌شود ولی بعد از یک برهه زمانی من احساس می‌کنم خیلی تاثیرگذار خواهد بود.

باید دید دستان چگونه پلی برای ماست

صادقی درباره برنامه دستان اظهار می‌کند: اگر این برنامه را به عنوان پلی در نظر بگیریم باید دید که اول چه جور پلی است؛ آیا پلی است برای اینکه یکسری‌ها بخواهند در آن عیب‌جویی‌ها را بیشتر کنند که پل خوبی نیست. ولی اگر ارتباط تفکر است، فوق‌العاده است،‌ حالا مردم که همیشه آن قدر بامحبتند که اگر پل هم نداشته باشیم، منت بر سر ما می‌گذارند حداقل نقدی از لطف‌شان به ما می‌دهند، ولی مسؤولان اگر بخواهند فضای این مدل برنامه‌ها را بدون تعارف ببینند، این برنامه موفق خواهد بود. بالاخره هنر و موسیقی یک گوشه‌ از فرهنگ مملکت است که به آن چندان پرداخته نمی‌شود ولی اگر آنها بیایند و در برنامه صحبت ‌کنند می‌توانند از همه این سیاه‌مشق‌هایی که وجود دارد خط خوبی بنویسند و تحویل خودمان بدهند که آقا این خط شماست این را بگیرید و جلو بروید.

حداقل تا موهایم سفید شود قصد ندارم بازیگری کنم

این خواننده در پایان می‌گوید: دوست داشتم درس خواندن در حوزه موسیقی را ادامه بدهم، حتی تا دانشگاه هم رفتم اما نشد احساس کردم از دنیای خودم خارج می‌شوم ولی احتمالا رشته ادبیات را ادامه خواهم داد.

رضا صادقی همچنین درباره حضورش در عرصه بازیگری می‌گوید: من هیچ تمایلی برای بازیگر شدن ندارم. حضور در فیلم «بی‌خداحافظی» هم تجربه یادگاری برای خودم بود، یعنی یادمان نیست که همیشگی باشد. اتفاقا هیچ علاقه‌ای به دنیای سینما ندارم. دوستانی که در این فیلم بودند برایم خیلی عزیز بودند و حداقل تا موهایم سفید شود قصد ندارم بازیگری کنم.

***

در حین گفت‌وگویمان با رضا صادقی است که زمان ضبط برنامه آغاز می‌شود. بنابراین به گفت‌وگو خاتمه می‌دهیم و وارد فضای استودیو می‌شویم.

حالا حدود چند ساعت از ضبط برنامه گذشته است. دوباره به استودیو برمی‌گردیم. در این فاصله به سراغ سجادی، مجری برنامه می‌رویم و از او تقاضای گفت‌وگو می‌کنیم که صمیمانه می‌پذیرد.

برنامه‌ای در حوزه موسیقی نداریم که بتواند روشنفکری کند

وقتی از مجری دستان درباره‌ی رویکرد این برنامه می‌پرسیم، می‌گوید: برنامه «دستان» بر اساس یک نیاز اجتماعی تهیه و تولید می‌شود. در رسانه ملی با توجه به اینکه این همه موسیقی پخش می‌شود و موسیقی یکی از ابزارهای جدی و انتقال پیام در دنیاست، متاسفانه برنامه‌ای که به نوعی بتواند روشنفکری کند و یا حداقل در تلویزیون اطلاع‌رسانی کند، در این سال‌ها نداشته‌ایم اگر هم داشتیم جسته و گریخته این کار انجام ‌شده است. این برنامه گزارشی‌تر و انتقادی‌تر و چالشی‌تر است اما برنامه‌های پیش از دستان توصیفی و آمیخته با شعر و موسیقی بودند.

چالشی بودن را می‌پسندم اما با اصطلاح «90» موسیقی موافق نیستم

سجادی با تاکید بر اینکه این برنامه اختصاصا درباره موسیقی است و یک نگاه منتقدانه و اجتماعی به مقوله موسیقی دارد، خاطرنشان می کند: از بزرگان یاد می‌کنیم تا جوانان امروز ما بدانند که این هنرموسیقی ارجمند بر پایه چه شخصیت‌هایی رشد کرده و بر اساس تلاش آن بزرگان بوده است.

این مجری درباره‌ی گرایش برنامه «دستان» به سمت رویکرد چالشی که برنامه «90» در حوزه ورزشی دارد، اظهار می‌کند: چالشی بودن را می‌پسندم اما خیلی با اصطلاح 90 موافق نیستم، به این دلیل که جنس فوتبال و موسیقی و هنر تفاوت زیادی با یکدیگر دارند. فوتبال و برنامه «90» مطالب روزانه عامه‌پسند و هیجانات دیگر خودش را دارد که موسیقی در قیاس با آن فارغ است. اگر به عنوان تحلیل و انتقاد نگاه کنیم این برنامه تلاش دارد تا تفاوت اساسی با برنامه‌های مشابه در رادیو و تلویزیون داشته باشد.

او در ادامه درباره‌ی علت عدم ورودش به مباحث حوزه موسیقی می‌گوید: من به عنوان مجری و کارشناس خودم می‌توانم به برخی از مسائل ورود و بحث کنم، اما یک مقدار عمدا پرهیز می‌کنم و سعی می‌کنم بستری آماده کنم که مهمان‌ها حرف بزنند البته خیلی تلاش‌ می‌کنم که وارد نشوم این به معنای خنثی بودنم نیست. تجربه 20 ساله من می‌گوید مجری خوب آن است که فضا و بستری را آماده کند تا مهمان صحبت کند. من خیلی نمی‌خواهم متکلم وحده شوم یا محور بحث‌ها را به جایی پیش ببرم که من حرف آخر را بزنم.

بالاخره روزی جهت گیری‌های خودم را انجام خواهم داد

او در ادامه اظهار می‌کند: من می‌توانم در همه‌ی مباحث شرکت کنم اما عمدتا یک مقدار پرهیز می‌کنم که برنامه جهت خودش را پیدا کند. البته بالاخره روزی جهت‌گیری‌های خودم را انجام خواهم داد.

سجادی در ادامه از هنرمندان انتظار دارد که پیشنهاداتشان را از برنامه دریغ نکنند و خاطرنشان می‌کند: برنامه متعلق به آنهاست اولا از آنها خواهش می‌کنیم که دعوت برنامه دستان را بپذیرند و بیایند، دوما با مهربانی با این برنامه رفتار کنند که ما بتوانیم واقعا گامی برای موسیقی برداریم. اینگونه نسبت که ما یک سویه به موسیقی نگاه کنیم این برنامه برنامه موسیقی است و نگاه ما به همه گونه موسیقی است که مخاطب دوست دارد. به نظرم موسیقی پاپ یک ضرورت اجتماعی است و بیشتر هم باید به آن بپردازیم. تاکیدی هم بر موسیقی کلاسیک، پاپ یا سنتی و ایرانی نداریم بلکه به همه نوع موسیقی می‌پردازیم.

ما نسخه در برنامه نمی‌پیچیم

او در پایان با اشاره به اینکه دستان برای همه سلیقه‌ها برنامه دارد، اظهار می‌کند: برای همه ارزش‌ قائل هستیم، هدف این برنامه این است که روشنگری کند. با توجه به اینکه در شبکه آموزش تولید می‌شود یعنی سیاست، روش و شیوه‌اش آموزش است به نوعی جدا کردن سره از ناسره است ما نسخه در برنامه نمی‌پیچیم بلکه بحث می‌کنیم و بینندگان را آنقدر هوشمند می‌دانیم که خودشان بتوانند خوب و بد را تشخیص دهند.

***

در بین گفت‌وگویمان سجادی سرش شلوغ می‌شود و در همین جا گفت‌وگو را خاتمه می‌دهیم و به سراغ مناجاتی، تهیه کننده دستان می رویم.

«90» موسیقی انتقادی در راه است

وقتی از مناجاتی درباره گرایش برنامه دستان به سمت یک برنامه 90 موسیقی می‌پرسیم، اظهار می‌کند: برنامه دستان وارد چالش‌ها و انتقادات به طور خیلی پررنگ خواهد شد اما مجبوریم که ابتدا یک سری از مخاطبان خاص و عاممان را پیدا کنیم و بعد از آن وارد گفت وگوهای داغ‌تر شویم ؛ البته پیش آمده است که با میرزمانی (مدیر دفتر موسیقی ارشاد) گفت‌وگوهایی چالشی داشته باشیم اما با همه هنرمندان وارد این حیطه چالشی خواهیم شد. اما در حال حاضر اینکه این چالش ها به طور جدی باشد نبوده و بیشتر پراکنده بوده است. خوب حاشیه‌های موسیقی هم به گونه‌ای است که باید هوشیارانه به آن دامن بزنیم.

او در ادامه خاطرنشان می‌کند: همه می‌گویند دستان چرا ساز نشان نمی‌دهد در حالی که قرار برنامه دستان ساز محور نیست هنر و هنرمند محور است برای دوستان مطرح حوزه موسیقی پاتوقی می‌شود و مجالی به آنها داده می‌شود. کشف استعدادهای جوان هم از مواردی است که قرار است در برنامه‌های آتی در دستور کار قرار دهیم.

90 یا 10 دقیقه بودن ملاک این برنامه نیست

مناجاتی درباره تایم 90 دقیقه‌ای دستان اظهار می کند: جا دارد از مدیریت شبکه آموزش تشکر کنم. زمانی که ما پیشنهاد 90 دقیقه‌ای شدن دستان را عنوان کردیم، آنها حمایت کردند و ما برنامه یازدهم این مجموعه را حدود سه هفته پیش با استاد کامبیز روشن‌روان، کنسرت حسام الدین سراج و آیتم‌های مختلف که در آن برنامه بود از جمله نقد نغمه و معرفی مجموعه سیمرغ با حضور همایون شجریان در قالب 90 دقیقه پخش کردیم.

او ادامه می‌دهد: اما گمانمان شد که فعلا تایم 90 دقیقه‌ای برای مخاطبی که به طور جدی با موسیقی و حاشیه‌ها و چهره‌های موسیقی سر و کار ندارد و کشش ندارد مناسب نیست. اما محدودیتی از این لحاظ نیست. 90 دقیقه بودن یا 10 دقیقه بودن ملاک این برنامه نیست ما هدفمان این است برنامه را با فرمی نو، جذاب و کنداکتوری متنوع ارائه بدهیم. حتی تایم برنامه هم کوتاه باشد می‌تواند پرمخاطب باشد.

دستان در خارج از کشور پرمخاطب‌تر است

مناجاتی اظهار می کند: دستان در خارج از کشور هم پخش می‌شود و جالب است که آنجا پرمخاطب‌تر است و پیامک‌ها و ارتباط‌هایی که با برنامه‌ ایجاد شده است، فضای برنامه را خیلی پررونق کرده است. هدف ما اینگونه است که می‌خواهیم بین موسیقی فاخر و ارشمندی که جریان داشته اما این روزها کمی کمرنگ شده است ارتباط برقرار کنیم. فضایی که هم عوام بپسندد و خواص تایید کنند. از این لحاظ هدف ما این است که با دوستان جوان که امروزه به سمت موسیقی پاپ خیلی گرایش پیدا کرده‌اند و این نوع موسیقی هم ارزش‌های خاص خود را دارد به گفت وگو بنشینیم. واقعا جایگاه موسیقی ایرانی جایگاه خاصی است هدف ما این است که بتوانیم با مخاطبان جوان پیوند برقرار کنیم.

وی با بیان اینکه یادمان بزرگان عرصه موسیقی در این برنامه رخ می‌دهد، خاطرنشان می‌کند: می‌خواهیم با بزرگانی چون استان بنان، نوازندگان مطرحی چون استاد جلیل شهناز‌ و استاد حسن کسایی‌، استاد جلال ذلفنون پیوند برقرار کنیم و بگوییم این بزرگان آثار ماندگاری در حوزه موسیقی کشورمان بر جای گذاشته‌اند. جا دارد از حاج قربان، نوازنده مطرح نواحی خراسان‌، یاد کنم. ایشان کنسرتی اگر در ایران می‌گذاشت چون فضای موسیقی‌اش تعریف نشده بود، پر رونق نبود اما خارج از مرزها بسیار پررونق بود. این موسیقی نیاز به ظرف و جایگاهی برای ارائه و نمایان شدن دارد. در این راستا آیتم یادها و بودها در این برنامه وجود دارد که آثار مکتوب در حوزه موسیقی را معرفی می‌کند، آیتم دیگر این برنامه معرفی کتاب‌هایی‌ است که در حوزه موسیقی آماده شده است. بادلنوازان نیز آیتم دیگری است که از هفته پیش شروع شده است. در این آیتم بداهه نوازان و تکنوازان که در عرصه موسیقی فعال هستند را معرفی می‌کنیم.

امروز در دستان به یک مجله موسیقی فرهنگی می‌اندیشیم

مناجاتی با اعتقاد بر اینکه امروز در دستان به یک مجله موسیقی فرهنگی می‌اندیشد، می‌گوید: قرار است آیتم‌های جدیدی برای این برنامه اندشیده می‌شود که به بحث چالش‌ها و انتقادها هم پررنگ وارد خواهیم شد. این برنامه قبل از اینکه حضور دوستان هنرمند شود، مشخص شده است که در چه حوزه‌هایی با آنها چه گفت‌وگوهایی شود. قرار نیست با هنرمند وارد گفت‌وگوهایی شویم که آنها فقط دوست دارند ما هم به نقاط ضعف و نقاط قوت آنها وارد خواهیم شد. این برنامه تریبون آزادی است که حتی دوستان هنرمند می‌توانند مشکلات خودشان را ‌بگویند.

او می گوید: خوشحالیم میرزمانی هم گفته است این برنامه را تعقیب می‌کند و سعی می‌کند به مشکلات هنرمندان رسیدگی شود. به نظرم در آینده این برنامه انتقال دهنده باشد. ما سال‌هاست که در رسانه معرفی کتاب داشته‌ایم تازه‌های نشر داشته‌ایم اما در حوزه‌ی موسیقی به دلایلی مشکل داشته‌ایم. امروز خوشحالیم که یک آلبوم موسیقی واقعا می‌تواند در تلویزیون معرفی و نقد و تبلیغ شود. این مجالی شده که ما ‌بتوانیم در جهت ترویج آثار فرهنگی معرفی آثار در خود به مخاطب توفیق داشته باشیم.

حضور پررنگ چهره‌های پاپ در دستان

او در پایان گفت و گوی خود درباره حضور پررنگ خوانندگان پاپ در برنامه دستان اطهار می‌کند: قرار ما اینگونه نیست که فقط خواص ما را تایید کنند؛‌ گاهی موسیقی‌های رسانه خیلی فاخرند. ما هم نظرمان این است که خواص تایید کنند و عوام بپسندند. اما به نگاه پیشکسوتان اهل موسیقی خیلی احترام می‌گذاریم که گاهی چارچوب‌هایی برای موسیقی ایران دارند، چارچوب‌هایی را هم برای موسیقی پاپ دارند.

او با بیان اینکه در مجموعه جدید خیلی از چهره‌های پاپ حضور خواهند داشت، خاطرنشان می‌کند: به نظرم هر کاری که شعر قوی داشته باشد، تنظیم و ترانه‌خوان و خواننده خوبی داشته باشد، می‌تواند در برنامه دستان که نه، بلکه در هر جای دیگری موفق جلوه‌گری کند و ما دوستان جوان حوزه پاپ و پیشکسوتان حوزه پاپ را دعوت خواهیم کرد.

***

ساعت نزدیک 21 و 30 دقیقه است، زمانی که از ساختمان، بیرون را می‌نگری، خیابان ولیعصر شلوغی قبل از غروب خورشید را ندارد. اما در داخل، خانواده «دستان» در حال ضبط بخش‌های دیگر برنامه هستند تا برنامه این هفته را به موقع به پخش برسانند.

هنوز یکی، دو ساعتی به پایان کار امروز باقی مانده است که استودیوی «دستان» را که در انتظار یک میهمان دیگر است، ترک می‌کنیم.

گزارش از: خبرنگار ایسنا، سهیلا شهبازی

انتهای پیام