رییس سازمان اسناد و کتابخانه‌ ملی گفت: اگر واقعیت‌های پهلوی را به نسل جوان منتقل نکنیم خیانت بزرگی کرده‌ایم.

به گزارش خبرنگار ایسنا، رضا صالحی امیری در مراسم «تاریخ شفاهی ایران در عصر پهلوی دوم» و رونمایی چهار کتاب در این زمینه اظهار کرد: چنین کتاب‌هایی در این پروژه‌ تاریخ شفاهی که امروز از آن رونمایی می‌شود بسیار عبرت‌آموز است و مجموعه‌ خیانت‌های پهلوی را نشان می‌دهد. ما باید به خود و مسئولان آن‌چه را در زمان پهلوی صورت می‌گرفت نشان دهیم و از آن تبری بجوییم؛ یعنی از فساد پرهیز کنیم و در مقابل آن اصول فضیلت‌زا و پاک را سرلوحه‌ کار خود قرار دهیم.

او افزود: این نظام محصول دست کم 50 سال مبارزه است که توسط بزرگان و جامعه‌ای که رنج پهلوی را تحمل کردند ایجاد شده و در نهایت به برکت خون شهدا، شکنجه‌ها و همت و مردانگی کسانی که مبارزه کردند باید قدر این فضای تنفس و خصوصا فرهنگ اسلامی خود را بدانیم و متوجه باشیم که تنها راه نجات ما اسلام است و با استفاده از مبانی وحیانی تلاش کنیم در این مسیر حرکت کنیم.

صالحی امیری همچنین بیان کرد: با انجام این پروژه تاریخ شفاهی دو حرکت را آغاز کرده‌ایم؛ یکی ارتقای ساختار تاریخ شفاهی به عنوان ضرورت که به دنبال ایجاد یک پژوهشگاه تاریخ شفاهی هم هستیم چرا که باید اطلاعات ذهنی بزرگان را تخلیه و به صورت علمی تدوین کنیم. دوم این‌که باید برای انجام مصاحبه‌های تاریخ شفاهی تربیت کادر انجام دهیم تا به درک روشنی از پدیده‌ای که در زمان خودش صورت گرفته برسیم.

صالحی امیری در ادامه با بیان این‌که در تاریخ‌نگاری سه شیوه مطرح می‌شود، گفت: یکی شیوه اسنادی است که مبنای نگارش مبتنی بر اسناد و سندپژوهی است. دیگری نگارش تحلیلی است که قضاوتی در ذهن مورخ شکل می‌گیرد و بر مبنای آن تحلیل خود را انجام می‌دهد. روش دیگر تاریخ شفاهی است که توصیف حوادث و پدیده‌ها توسط کسانی که خودشان نقش موثر در ایفای حادثه‌ای داشته‌اند صورت می‌گیرد.

او اضافه کرد: هر کدام از این روش‌ها معایبی دارد. مثلاً در روش اسنادی بیان روح و مجموعه تحولات ممکن نیست. در روش تحلیلی معمولاً تحلیل‌گران با گرایش، قضاوت و یا تفکرات جناحی و سیاسی به تحلیل و قضاوت می‌پردازند. در روش تاریخ شفاهی نیز فردی که در حال بیان آن است تلاش می‌کند وجوه مثبت را ببیند و وجوه منفی را انکار و یا از آنها عبور کند.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به این‌که نسل جدید نسبت به تاریخ پهلوی اشراف کمتری دارند و ما نیازمند تدوین تاریخ برای نسل حاضر و بعدی هستیم گفت: متأسفانه نسل جدید ما نسبت به تاریخ پهلوی کمتر اشراف دارد و از طرفی با تاریخ‌سازی یا جعل تاریخ توسط عناصر شکست‌خورده و یا زخم‌خورده در شبکه‌های خارجی مواجهیم. به خصوص که امروز حجم ماهواره‌ها و شبکه‌های اجتماعی افزایش یافته و امکان رفتار آمرانه برای پالایش اطلاعات نیز وجود ندارد.

صالحی امیری تأکید کرد: اخیراً با موجی از تاریخ‌سازی مواجهیم که تلاش می‌کنند تاریخ پهلوی را تطهیر کنند در حالی که تاریخ پهلوی انباشتی از بداخلاقی‌ها و تعرض‌هاست. به خصوص در بخش فرهنگی پهلوی دوم آنچه را که می‌بینیم برخلاف منابع مکتوبی است که به جا گذاشته است. اهداف اولیه آنها غربی‌سازی یا مدرن‌سازی فرهنگی بود که در همه وجوه عملکرد آن محسوس است. تلاش دیگرشان احیای فرهنگ باستانی و انکار اسلام بود تا القا کنند تنها زیر چتر سلطنت می‌توان امنیت داشت.

او همچنین خاطرنشان کرد: استحاله دینی جامعه در بحث دین نکته دیگری بود که پهلوی دنبال می‌کرد و تلاش برای زدودن آثار دینی بسیار مشهود است. نکته دیگر استحاله فرهنگی بود تا ارزش‌های بومی جامعه را کمرنگ کند و نماد آن را در جشن‌های 2500 ساله با اقدامات ناشایستی که انجام دادند دیدیم.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی اظهار کرد: پهلوی در رفتار سیاسی هم خشونت، شکنجه و تعدی داشت و در اقتصاد نیز فساد و حکومت جمع محدودی بر ذخایر ملت دیده می‌شد. عده‌ای امروز تلاش می‌کنند همه این بخش‌ها را پاکسازی کنند و تصویر جدیدی از فرهنگ پهلوی ارائه می‌دهند. ما مکلفیم به عنوان افراد و دلسوزان فرهنگی تلاش کنیم تصاویر درست از تاریخ را به نفع جوانان کشورمان منتشر کنیم.

او افزود: در پروژه تاریخ شفاهی با حاشیه‌نویسی تاریخ شفاهی به صورت صحیح گفته می‌شود. 100 هزار برگه سند پشتیبان این مسأله است. ما معتقدیم علاوه بر تاریخ شفاهی و اسنادی که وجود دارد باید دو کار دیگر صورت بگیرد. یکی برگزاری جلسات نقد است تا مورخان و صاحب‌نظران این کتاب‌های تاریخ شفاهی را نقد کنند چرا که قرار است این چهار جلد که امروز رونمایی شد به 50 جلد برسد.

صالحی امیری در پایان گفت: کار دیگری که باید صورت گیرد این است که مورخین در رد یا تأیید این مطالب، مطلب بنویسند. چون این کار آغاز یک حرکت است و نقد، تأیید یا تکذیب می‌تواند به شفاف‌سازی آن کمک کند و تاریخ پهلوی آن‌گونه که بود شرح داده شود. شأن جامعه علمی مبرا از این است که بخواهد در تاریخ دخل و تصرف انجام دهد.

انتهای پیام