"رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نمی‌داند این روزها این ضربه‌های دردناک را از کجا می‌خورد. زمانی که وی در راستای تلاشش برای دستیابی به بازارهای تجاری جدید جهت جبران تحریم آنکارا از سوی روسیه در کنیا به سر می‌بُرد، پارلمان آلمان با اجماع قطعنامه‌ای را صادر کرد و نسل کشی ارامنه به دست ترکیه را به رسمیت شناخت."

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه مستقل رأی الیوم در تحلیلی با عنوان "اردوغان برای یک تحول ریشه‌ای در سیاستش آماده می‌شود" نوشت: "رجب طیب اردوغانی که تازه از بحران استعفای دست راست و مهندس سیاست خارجه‌اش یعنی احمد داووداوغلو، نخست‌وزیر مستعفی ترکیه و صاحب نظریه "به صفر رساندن مشکلات" با همسایگانی که ترکیه را به این جایگاه اقتصادی یا سیاسی رسانده‌اند، بیدار شده است روز پنجشنبه در نایروبی تهدید کرد که قطعنامه آلمان تأثیر بسیار زیادی روی روابط آلمان و ترکیه خواهد گذاشت. وی تهدید کرد که اقدامات لازم را در هنگام بازگشتن از آفریقا اتخاذ خواهد کرد اما وزیر دادگستری ترکیه در سخنانی خطاب به آلمانی‌ها گفت: "آن‌ها یهود را می‌سوزانند آن وقت مردم ترکیه را به نسل کشی متهم می‌کنند."

این اتهامات خشم‌آلود که همزمان با تصمیم دولت ترکیه برای فراخواندن سفیرش از برلین با هدف آرام کردن اوضاع و از بین بردن خشم حزب حاکم صورت گرفت، به سرعت به لحنی نرم تبدیل شد طوری که بنعالی ییلدیریم، نخست وزیر جدید ترکیه گفت: "آلمان هم‌پیمانی اصلی است و روابط میان دو کشور ادامه خواهد داشت."

مأموریت نخست وزیر جدید ترکیه منحصر به خاموش کردن آتشی است که رجب طیب اردوغان طی پنج سال گذشته آن را برافروخته است. مأموریت ییلدیریم همچنین ترمیم و بازسازی پل‌هایی با کشورهای همجوار است که طی سال‌های گذشته خراب شده بودند. مأموریت او همچنین اجرای بازنگری فراگیر سیاسی است که احتمالا شامل تغییری اساسی در مواضع ترکیه در خصوص پرونده‌های مهمی همچون پرونده روسیه و سوریه است.

احمد داووداوغلو صاحب نظریه به صفر رساندن مشکلات با همسایگان احتمالا به سپر بلا تبدیل شده و مسئولیت فروپاشی کنونی اوضاع ترکیه را برعهده او خواهند گذاشت.

آقای ییلدیریم، هم‌پیمان جدید و مطیع اردوغان در سخنان اخیرش در پارلمان ترکیه از برخی نشانه‌های این عقب‌نشینی ریشه‌ای پرده برداشت و گفت: "من کاملا اوضاع پرتنش ترکیه را درک می‌کنم و دولت من برای افزایش تعداد دوستان و کاهش دشمنان تلاش می‌کند." این یک نوع بازگشت کلی به سیاست داووداوغلو محسوب می‌شود. اما نکته مهم‌تر در سخنرانی ییلدیریم این بود:" برادران ما از پنج سال پیش در جنگی بیهوده در سوریه کشته می‌شوند." وی به لزوم توقف این جنگ اشاره کرد بدون اینکه به شرط سرنگونی نظام بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه اشاره‌ای کند.

توصیف جنگ سوریه به جنگی "بیهوده" نقطه عطف مهمی در سیاست ترکیه به حساب می‌آید. این اظهارات کناره‌گیری واضحی از پنج سال حمایت از مخالفان سوریه با هدف تسریع در سرنگونی نظام اسد و ایجاد منطقه پرواز ممنوع بوده است.

نومان کورتولموش، معاون نخست وزیر ترکیه از رئیس خود هم واضح‌تر حرف زد. وی گفت: "اصلاح روابط با روسیه، عراق، سوریه و مصر سرمایه‌ای معادل 36 میلیارد دلار را به ترکیه بازمی‌گرداند. هیچ مانعی در بازگشت روابطمان با روسیه به قبل نیست."

اظهارات آشتی طلبانه اردوغان و خودداری‌اش از ایراد اظهارات آتشین مثل قبل در سفرش پیش از ترک نایروبی کاملا تأیید کننده اظهارات معاون نخست‌وزیر ترکیه برای بازگشت روابط با روسیه است. اردوغان گفت: " این حادثه اشتباه خلبان ترکیه‌ای بود و نباید روابط میان دو کشور را خدشه‌دار کند." تحلیلگران این اظهارات اردوغان را مقدمه‌ای برای عذرخواهی ترکیه از مسکو می‌دانند.

اردوغانی که می‌خواهد نظام ترکیه را از پارلمانی به ریاست‌جمهوری تغییر دهد نیاز به تغییرات اصلی در سیاست داخلی و خارجه خود و ترجیح دادن منافع ترکیه و مردم آن به هر چیز دیگری دارد. اولین گام برای این مساله اعتراف به اشتباه و تلاش برای اصلاح آن است. ترکیه در خاورمیانه‌ای که با جنگ و خونریزی ملتهب شده است، دیگر هیچ دوستی ندارد. مساله بدتر این است که بیشتر آن‌ها به دلیل سیاست‌ها و ائتلاف‌های اشتباه ترکیه طی پنج سال گذشته به دشمن این کشور تبدیل شده‌اند.

ترکیه هم‌پیمان تاریخی خود یعنی آمریکا را از دست داد؛ روسیه را که یک ابرقدرت جایگزین بود با تصمیم نسنجیده و سرنگون کردن یکی از جنگنده‌هایش از دست داد. همچنین نتوانست اتحادیه اروپا را که ستون فقرات ناتو محسوب می‌شود به دست بیاورد.

شاید خطر بزرگتری که ترکیه با آن مواجه است حمایت مشترک آمریکا و روسیه از دشمن خونی ترکیه یعنی کردهای سوریه و نیروهای دموکراتیک سوریه باشد.

اردوغان زمانی که تمامی فشارهای آمریکا را برای مداخله زمینی در سوریه جهت حمایت از مخالفان و از بین بردن داعش رد کرد در واقع تصمیم حکیمانه‌ای گرفت.

ما تعجب نمی‌کنیم که ترکیه این بار برای ممانعت از تشکیل دولت خودمختار کرد جدید در سوریه خود را ناچار به مداخله ببیند.

اگر کسی اوضاع کنونی اردوغان و کشورش را با پنج سال قبل مقایسه کند به خوبی حجم تنگنای بزرگی را که ترکیه در آن به سر می‌برد، درک می‌کند. برای همین ما تعجب نمی‌کنیم که این مقدمه‌چینی رسانه‌ای و سیاسی از سوی حامیانش که برخی از آن‌ها عرب نیز هستند برای کناره‌گیری از مواضع و سیاست‌هایی باشد که ترکیه را به این وضعیت خطرناک انداخته است.

آیا این عقب‌نشینی‌ها نتیجه مطلوب خود را خواهد داد یا اکنون دیگر دیر شده است؟

جواب این سؤال را به روزها و ماه‌های آینده و تحولات و حوادث غافلگیرکننده‌ای که قرار است اتفاق بیفتد واگذار می‌کنیم.

انتهای پیام