یادداشت روز - خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)

محسن فرامرزی - کارشناس ارشد علوم سیاسی

«به هرحال رفتار عده‌ای قابل پیش‌بینی نیست.» این جمله یکی از کلیدی‌ترین سخنانی است که محمدرضا عارف پیش از آغاز مجلس دهم درباره رای فراکسیون امید برای انتخاب رییس مجلس گفته است.

محمدرضا عارف رییس فراکسیون امید روز گذشته در رقابت با علی لاریجانی با کسب 103 رای نتوانست ریاست موقت مجلس را به دست آورد. درحالیکه پیش از این فراکسیون امید جلسات خود را با 158 نفر برگزار کرده بود و به گفته یکی از منتخبین لیست امید 140 نفر هم میثاق‌نامه فراکسیون را امضا کرده بودند اما چه شد که عده‌ای به این میثاق نامه وفادار نماندند؟

برای فهم این موضوع ابتدا باید نحوه شکل‌گیری لیست امید را مرور کرد. در مقطع انتخابات، اصلاح‌طلبان، حامیان دولت و اصولگرایان میانه‌رو به یک هدف مشترک رسیدند و آن هدف، جلوگیری از ورود تندروها به مجلس دهم بود. تندروهایی که در مجلس نهم برای دولت مشکلات فراوانی را ایجاد کردند و نقطه اوج فعالیت این عده هم در بررسی برجام در مجلس بود جایی که کار به تقابل تندروها با لاریجانی در صحن علنی مجلس و مخالفت با رییس مجلس در جمع‌های اصولگرایی در خارج از مجلس بود. در واقع برجام اصولگرایان را دو پاره کرد و نتیجه آن حضور نیافتن لاریجانی و فراکسیون رهروان ولایت مجلس نهم در ائتلاف اصولگرایان برای انتخابات مجلس بود.

در مقابل برجام موجب نزدیکی اصلاح‌طلبان به طیف حامی علی لاریجانی شد و در نهایت در لیست امید، چهره‌های نزدیک به لاریجانی قرار گرفتند. مساله‌ای که موجب دلخوری برخی اصلاح‌طلبان شد و این پرسش شکل گرفت که چه تضمینی وجود دارد که این افراد برای انتخاب رییس مجلس، لاریجانی را کنار بگذارند و به عارف رای دهند؟ این پرسش به‌جا و منطقی موجب شد که اصلاحات به فکر چاره بیفتد و میثاق‌نامه‌ای را تهیه کرده و به امضای اعضای لیست امید برسانند. هرچند جلسات فراکسیون امید با 158 منتخب برگزار شد اما در نهایت فقط 140 نفر میثاق‌نامه را امضا کردند.

بنابراین فراکسیون امید نه تنها شامل اصلاح‌طلبان بلکه شامل اصولگرایان حامی لاریجانی و حامیان دولت هم می‌شد. این فراکسیون براساس ائتلاف و ضرورت جلوگیری از راه‌یابی تندروها به مجلس دهم شکل گرفت. برهمین اساس فراکسیون امید به عدد قابل توجهی در مجلس دست یافت اما هنوز این پرسش مطرح بود که چه تضمینی وجود دارد که تمام لیست امید که در میان آنها افراد غیراصلاح‌طلب هم وجود دارند به این فراکسیون وفادار بمانند؟

در واقع باید در یک آزمون، فراکسیون امید الک شده تا مشخص شود تعداد واقعی اعضای این فراکسیون چند نفر است. این آزمون در جریان رای‌گیری برای انتخاب رییس موقت مجلس رخ داد و در نهایت 103 نفر با رای خود به عارف نشان دادند که پای کار فراکسیون امید هستند.

عارف در گفت‌وگوی خود با ایسنا در روزهای پیش از آغاز به کار مجلس دهم احتمال عهدشکنی کسانی که از لیست امید به مجلس راه یافتند را دور از ذهن نمی‌دانست. وی اظهار کرد که «اکثریت قریب به اتفاق ائتلاف امید یک میثاق‌نامه را امضا کردند و کسانی که می‌گویند امضا نکرده‌ایم اتفاقاً کسانی هستند که ما به آنها احترام گذاشته‌ایم چون شخصیت‌شان به گونه‌ای بود که فکر می‌کردیم نیازی به امضای میثاق‌نامه ندارند. متأسفانه امروز مطرح می‌کنند که ما هیچ تعهدی نداریم. آنها تعهدی فراتر از میثاق‌نامه دارند که این یک تعهد اخلاقی است. خب ما هم که به جز اهرم‌های اخلاقی اهرمی نداریم. کلیه افرادی که در لیست امید بودند موظف‌اند طبق تصمیمات فراکسیونی عمل کنند. البته اگر عمل نکردند خود مردم و منتخبین متوجه می‌شوند. »

وی تاکید می‌کند که «به هر حال یک تعهد اخلاقی است که منتخبین مردم باید به مردم پاسخ بدهند و ما کاری جز توصیه اخلاقی نمی‌توانیم بکنیم و نمی‌توانیم شلاق‌شان بزنیم. البته خیلی نگران نیستیم، ولی به هر حال رفتار عده‌ای قابل پیش‌بینی نیست. »

عارف از تعهد اخلاقی می‌گوید در حالیکه در عالم سیاست همیشه اخلاق نمی تواند عامل بازدارنده موثری باشد. تشکیل ائتلاف امید در مقطع انتخابات اقدام عقلانی و سنجیده ای بود که اهداف مشترک اولیه دو جناح را تامین کرد و ممکن است همکاری فراکسیون اصلاحات (با همان نام امید) با فراکسیون اصولگرایان و مستقلین مجلس در آینده در زمینه‌هایی ادامه یابد.

در پایان می توان گفت که حداقل امتیاز کسب 103 رای در انتخاب رییس مجلس برای اصلاح‌طلبان این بود که آنها متوجه شدند چه تعداد کرسی واقعی در مجلس دارند تا براساس آن رای، به سایر مباحث مجلس ورود کنند.

انتهای پیام