ملا خدر نالی (1273- 1215 ه. ق) یکی از توانمندترین سرایندگان کُردزبان است که به دلیل نکته‌سنجی‌های فراوان حافظگونه، برگزیدن اوزان مناسب، ریاستیزی و مسائل این‌چنینی به حافظ کُرد شهرت پیدا کرده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) - منطقه کردستان، «خدر» پسر شاه ویس آل بیگ میکائیلی در سال 1215 هجری در روستای «خاک و خول» در منطقه «شهر زور» به دنیا آمد و به حافظ کُرد شهرت دارد.

وی بنا بر سیستم آموزشی آن دوران نخست قرآن و کتاب‌های فارسی را آموخت و برای تکمیل تحصیل آیینی، شهر و روستاهای زیادی از کردستان را که دارای آموزشگاه بودند گشت.

این شاعر مشهور کُرد که تخلص نالی را برای خود برگزیده است، بیشتر در شهرهای سنندج، سابلاغ، زرآباد قره داغ، حلبچه و سلیمانیه زندگی کرد و با هر دو امیر بابان‌های هم‌عصر خود، «سلیمان پاشا» و «احمد پاشا» رابطه نزدیکی داشت.

نالی در اوایل قرن نوزدهم می‌زیسته و در آن دوران زبان رایج ادبی عبارت از عربی و فارسی و تُرکی بوده اما بیشتر شعرهای نالی به زبان کُردی سروده شده است و کلمات فارسی زیادی نیز در شعرهایش دیده می‌شود.

پس از حمله ترکان عثمانی به سلیمانیه و پایان دادن به حکومت بابان‌ها، نالی از سلیمانیه به شام می‌رود و از آنجا قصیده‌ای بلند همچون نامه برای «سالم» شاعر کرد اهل سلیمانیه می‌فرستد و از او احوال شهر و دیارش را جویا می‌شود. سالم هم در قصیده‌ای جواب او را می‌دهد. این دو قصیده از نمونه‌های ماندگار مکاتبه در ادبیات کُردی هستند.

نالی در ادبیات کُردی به غزل‌های عاشقانه‌اش شناخته شده است. نقش وی از آن نظر در تاریخ ادبیات کردی برجسته است که از اولین کسانی بود که به گویش سورانی شعر سرود و پس از وی شاعران بسیاری چون کردی، سالم (شاعر) و حاجی قادر کویی، محوی، وفایی، ناری (شاعر)، حریقی و قانع به شعر سورانی روی آوردند.

وی در میان کُردها از جایگاهی مانند حافظ در میان پارسی‌زبانان برخوردار است و شعرهایش را هم‌طراز با غزلیات حافظ می‌دانند.

این شاعر مشهور کُرد در سال 1273 هجری قمری در سن 56 سالگی درگذشت و در گورستان «ابوایوب» استانبول به خاک سپرده شد.

نالی از چنان آوازه و محبوبیتی برخورد است که «هیمن» دیگر شاعر پرآوازه کُرد درباره او می‌گوید: همه خانواده‌های کُرد باید یک دیوان نالی زیر کتاب قرآن خود داشته باشند.

انتهای پیام