در میزگرد «بررسی عوامل کاهش قیمت خرید شیر خام» دلایل مرتبط با این امر بررسی شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه خراسان، عطیه بهلولی، مدرس دانشگاه در این میزگرد که به تلاش انجمن علمی گروه علوم دامی دانشگاه فردوسی و با دو محور معضلات فعلی صنعت شیر و بازار مصرف این محصول برگزار شد با تاکید بر اینکه زنگ خطر پوکی استخوان در کشور به صدا در آمده است، اظهار کرد: در حال حاضر80 درصد مشکلات سالمندان را مشکلات حرکتی تشکیل می‌دهد همچنین با کاهش بازدهی نیروی جوان مواجه هستیم. بسیاری از بیماری‌های که امروز گسترش پیدا کرده است به دلیل کاهش مصرف لبنیات است. سرانه مصرف شیر در کشور یک سوم میانگین در کشورهای توسعه یافته است. این میزان در سال‌های اخیر سیر نزولی داشته و متاسفانه این معجون سفید ‌رنگ در کشور ما مهجور مانده است.

وی با بیان اینکه صنعت شیر با سلامت مردم در ارتباط است، ادامه داد: به دلیل کاهش مصرف شیر، شیر دامداران به هدر می‌رود. این سوال مطرح است که چرا با وجود نیاز به افزایش سرانه مصرف شیر با کاهش خرید شیر دامداران مواجه‌ایم. یا به عبارتی دیگر چرا عرضه و تقاضا شیر در بازار با هم همخوانی ندارد.

مصرف شیر پس از هدفمندی یارانه‌ها کاهش یافت

اسماعیل فرامرزی، تولیدکننده شیر با بیان اینکه پس از هدفمندی یارانه‌ها شاهد کاهش مصرف شیر در کشور بودیم، یادآور شد: زمانی که هر پاکت شیر پاستوریزه به قیمت 250 تومان در بازار عرضه می‌شد مردم برای خرید شیر ساعت پنج صبح صف‌های طولانی در مقابل سوپر مارکت‌ها ایجاد می‌کردند در حالی که با گران شدن شیر و به دنبال آن کاهش وزن آن در حال حاضر شیرهای پاکتی پاستوریزه 900 گرمی به قیمت 1400 تومان در بازار عرضه می‌شود و عملا مصرف کننده‌ای که قدرت خرید آن را داشته باشد وجود ندارد.

وی خاطرنشان کرد: زمانی که هرم جمعیتی در قاعده قطور شود و قیمت‌ کالا به گونه‌ای باشد که خریدار قادر به خرید آن نباشد و از طرفی لایه‌های میانی جمعیت که شرایط مناسب‌تری برای خرید این محصول دارند و به اهمیت آن واقف‌اند به کیفیت محصول توجه کنند پیش‌بینی کاهش مصرف کار دشواری نخواهد بود. در قسمت بالای هرم مساله به گونه‌ای متفاوت مطرح می‌شود که ما در این جلسه وارد آن نمی‌شویم. به طور کلی اکثریت جامعه به دلیل افزایش قیمت شیر نمی‌توانند از این محصول استفاده کنند علاوه بر این افزایش کیفیت محصول می‌تواند موجب رشد میزان مصرف شود.

عبدالله نوروزیان، مدیر کمیته اتحادیه گاوداران در بخشی از این میزگرد با بیان اینکه علی‌رغم اختیار دامداران اصطلاحی تحت عنوان صنعت پرورش یا صنعت تولید شیر به وجود آمده است، عنوان کرد: به دلیل رشد جمعیت نسبت به گذشته، تغییر نیازهای غذایی و بهبود سبد غذایی مردم دامداران باید به سمت صنعتی شدن تولید شیر پیش می‌رفتند.

وی با اشاره به اینکه 40 سال گذشته شیر از طریق پرورش سنتی دام تولید می‌شد، عنوان کرد: پس از پیروزی انقلاب با توجه به نیاز جامعه در زمینه کیفیت محصولات گاوداران مجبور بودند پرورش دام را به سمت صنعتی شدن ببرند. در روش صنعتی پرورش سنتی جایگاهی ندارد و باید مکمل‌های غذایی به جیره دام اضافه شود همچنین در نگهداری از دام باید مسائل دیگری را مورد توجه قرار دهند.

شک و تردید مردم را به سمت استفاده از لبنیات سنتی سوق داد

مدیر کمیته اتحادیه گاوداران با تاکید بر اینکه دغدغه اصلی دامداران کاهش سرانه مصرف شیر و لبنیات است، بیان کرد: از جمله عوامل تاثیرگذار بر کاهش سرانه را می‌توان کاهش کیفیت محصولات و اظهار نظرهای منفی برخی مقام‌های مسئول و افراد صاحب‌نظر در کشور دانست. در این زمینه می‌توان به اظهار نظر وزیر بهداشت در خصوص وجود روغن پالم و استفاده از هورمون در تغذیه طیور اشاره کرد که سبب شک و تهدید مردم عادی در مصرف این فرآورده‌ها شد و در نهایت کاهش مصرف را به همراه داشت. ممکن است مردم بیشتر به مصرف سنتی روی آورده باشند اما آمار دقیقی از مصرف محصولات سنتی در دست نیست.

وی اضافه کرد: با کاهش مصرف از جانب مصرف‌کنندگان به تبع محصولات باقی می‌ماند و باعث می‌شود که کارخانه‌جات با کمتر از ظرفیت واقعی خود کار کنند که این مساله پرت سرمایه و نیروی کارگری را به همراه آورده و موجب کاهش میزان اشتغال می‌شود.

دکتر ابراهیمی مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه یک فعالیت اقتصادی صرفا تولید کالا نیست و فروش کالا نیز جزو آن فعالیت‌ به شمار می‌رود، اظهار کرد: متاسفانه دولت، صنعت‌گران عرصه لبنیات و دامداران مصرف‌کننده را که خریدار اصلی محصول آن‌هاست آنطور که شایسته است مورد توجه قرار نمی‌دهد و هیچ‌گونه همتی برای ترویج فرهنگ مصرف لبنیات از هیچ بخشی دیده نمی‌شود.

وی ادامه داد: در کشورهای خارجی برای اینکه میزان قدرت خرید مردم را بسنجند زباله‌های آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد. اگر در ایران این بررسی صورت بگیرد مشاهده خواهد شد که به عنوان مثال نسبت مصرف شارژ ایرانسل در مناطق پایین شهر نسبت به مصرف شیر در روز در این محله‌ها بسیار بیشتر است.

محمد رشیدی، معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی در ادامه این بحث به اهمیت بازاریابی و مارکتینک تاکید کرد و افزود: باید به صورت عملی مساله کاهش سرانه مصرف شیر مورد بررسی و مطالعه قرار بگیرد.

وی تبلیغات منفی را سبب ایجاد تاثیر سوء در مصرف برخی از محصولات دانست و اضافه کرد: علاوه بر این موضوع کاهش کیفیت نیز در رشد منفی میزان مصرف می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. کم کردن چربی شیر، طعم آن را عوض کرده است. و مردم شیر بی‌طعم را نخواهند خرید. کاهش کیفیت شیر را می‌توان علت گرایش مردم به محصولات سنتی دانست. همچنین عدم تنوع نیز یکی از عواملی است که که در مصرف مردم تاثیرگذار است.

علیرضا طاهایی، کارشناس اداره نظارت اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی با اشاره به اینکه کشور از سال گذشته با رکود اقتصادی روبه‌رو است، بیان کرد: میزان خرید در تمام محصولات کاهش یافته و این مساله بیانگر کاهش قدرت خرید مردم است که تشدید رکود را به همراه دارد. محصولاتی که به فروش نمی‌رسند مازاد تولید کارخانه به حساب نمی‌آیند زیرا در حقیقت میزان تولید افزایش پیدا نکرده است .

وی افزود: باید در زمینه صادرات محصولاتی که از آن‌ها به عنوان مازاد تولید یاد می‌شود اقداماتی صورت بگیرد. اکنون پس از سال‌های حصر اقتصادی و باز‌ شدن بازارهایی که مدتی نمی‌توانستیم به آن‌ها دسترسی داشته باشیم متوجه شده‌ایم که چقدر با کیفیت جهانی فاصله داریم و از چه توانایی برای صادرات برخورداریم.

طاهایی با اشاره به مفهوم توسعه پایدار یادآور شد: توسعه پایدار به این معناست که تولیدکنندگان به گونه‌ای فعل تولید را به انجام رسانند که فرزندانشان نیز در آینده توانایی تولید داشته باشند. یعنی تولید باید سلامت محور، دوستار محیط زیست و محافظ منابع باشند. برای شروع بنیادین چنین تولیدی باید به تمرکزگرایی در تولید توجه بیشتری داشت زیرا تمرکزگرایی کاهش هزینه‌های تولید را به همراه دارد.

کارشناس اداره نظارت اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی با تاکید بر اینکه شیر خام باید درجه‌بندی شود، افزود: تا زمانی که درجه‌بندی شیر خام برای پاستوریزه کردن اجرا نشود به هیچ‌وجه کیفیت شیر افزایش پیدا نمی‌کند. تمام کشورهایی که امروز 100 درصد شیر آنها گرید A است شیر خام را درجه‌بندی می‌کنند.

در بخش دیگری از این میزگرد علی باخرد، معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: در حال حاضر مصرف شیر سنتی روبه افزایش است. شیر یارانه ای 370 -400 تن در روز تولید می‌شد که بعد از یک هفته با برداشتن یارانه این میزان به 50 تن در روز رسید. اما خوشبختانه بعضی از برندها توانستند جای خود را در بازار باز کنند و اکنون 100 تن شیر در روز تولید می‌شود.

وی با بیان اینکه صنعت شیر در سال‌های گذشته با چالش بزرگی روبه‌رو شده است، تصریح کرد: در خراسان بزرگ حدود 105 واحد تولیدی فرآورده‌های تولیدی و تبدیلی وجود داشت. اگر به طور میانگین هر یک از این کارخانه‌ها 40-50 تن توان تولید داشته باشند حدود 4 الی 5 هزار تن ظرفیت تولید در استان وجود داشت. در آن دوره پیش‌بینی می‌شد اگر شیر به صورت یارانه‌ای عرضه نشود تنها 30 تا 40 واحد فعال در استان به فعالیت خود ادامه دهند و این اتفاق افتاد زیرا کارخانه‌های یارانه ‌بگیر نتوانستند به شیرایط جدید خود را وفق دهند.

باخرد خاطرنشان کرد: در سال‌های گذشته رشد تولید ناهمگون بوده است و تولید شیر خام با تولید فرآورده‌ها همخوانی نداشته است. باید بررسی شود در استانی که 95 درصد خوراک دام وارداتی بوده و کمترین مراتع را دارد آیا درست است که میزان تولید شیر خام افزایش داشه باشد و به طور کلی مزیتی به همراه دارد؟

معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اشاره به سیاست دولت قبلی در زمینه حذف دام کوچک عنوان کرد: در 10 سال گذشته حذف دام کوچک جزو سیاست‌های اصلی سازمان صنعت، معدن و تجارت بود که خوشبختانه در دولت فعلی این سیاست مورد استفاده قرار نگرفت. یکی از افتخارات دولت گذشته حذف دام کوچک وجایگزینی دام بزرگ بود.

وی با بیان اینکه شیر خام تقریبا با قیمت لیتری 1300 تومان در بازار عرضه می‌شود، افزود: این قیمت با قیمت یک لیتر آب خیلی تفاوتی ندارد و این به فرهنگ مردم مربوط می‌شود که ترجیح می‌دهند کدام را انتخاب کنند. دستگاه تبلیغاتی برای افزایش مصرف شیر باید تبلیغات داشته باشند. تبلیغات مثبت در میزان مصرف مردم تاثیرگذار است.

نمی‌توان به سادگی صحبت‌های وزیر را در کاهش مصرف موثر دانست

باخرد در خصوص صحبت‌های وزیر بهداشت در مورد وجود روغن پالم در محصولات لبنی افزود: نمی‌توان به سادگی گفت که این صحبت‌ها تاثیر منفی در مصرف مردم داشته است باید آمار گرفته شود که به طور دقیق میزان مصرف قبل و بعد از صحبت‌های وزیر بهداشت محاسبه شود. مطمئنا محصول با کیفیت خوب قیمت و مصرف‌کننده خوب خواهد داشت.

حمیدرضا فرزانه رئیس اتحادیه کارخانجات لبنی خراسان رضوی با اشاره به آماری که باخرد از تعداد کارخانه‌های لبنی در سطح استان ارائه داد، عنوان کرد: تعداد کارخانجات لبنی در استان 104 واحد است که دارای 6400 تن ظرفیت اسمی هستند. از این تعداد55 واحد تعطیل شده و 49 واحد دیگر با کمتر از 30 درصد ظرفیت خود فعالیت می‌کند و روزانه 3800 تن تولید دارند.

وی در خصوص تاثیر صحبت‌های وزیر بهداشت در مورد وجود روغن پالم در بعضی از محصولات لبنی خاطرنشان کرد: پس از این صحبت‌ها تعداد 17 کارخانه تعطیل شدند ودر پایان سال 94 تعداد واحدهای تعطیل شده به 49 واحد رسید. پس این صحبت‌ها بسیار تاثیر گذار بوده است.

وی با اشاره به اینکه میزان جذب شیر توسط کارخانه‌جات تا پایان سال 94 روزانه 1500 تن بوده است، گفت: از ابتدای سال جاری این میزان به 1100 تن کاهش پیدا کرده است. از جمله دلایل این کاهش می‌توان به قانون کاهش مدت ماندگاری دوغ به از 60 روز به 10 روز اشاره کرد. این قانون موجب شده یکی از کارخانجات فعال تولید دوغ خود را از روزانه 350 تن به 120 تن کاهش دهد. همچنین واردات بی‌رویه شیر خشک و عدم برنامه‌ریزی دولت برای شیر خشک در داخل علت دیگری از کاهش جذب شیر خام توسط کارخانه‌جات لبنی به شمار می‌رود. تقریبا 95 درصد شیر خشک تولیدی کشور و وارداتی مصرف غیر کارخانجات لبنی می‌شود، مانند کارخانجات تولید شکلات. علاوه بر موارد مذکور واردات کره و کاهش قیمت خامه نیز در کاهش میزان جذب شیر تاثیرگذار بوده است. کاهش میزان صادرات به کشورهای عربی، اشاعه فرهنگ مسموم، تغییر ذائقه مصرف‌کننده و عدم کشش بازار از جمله عوامل موثر در کاهش جذب شیر شده است.

عدم فرهنگسازی دلیل اصلی کاهش مصرف شیر

بهلولی، مدرس دانشگاه گفت: به طور کلی اصلی‌ترین دلایل کاهش سرانه مصرف شیر در کشور به فرهنگ‌سازی بر می‌گردد همچنین عدم هماهنگی نهادهای مختلف، کاهش کیفیت و تنوع محصولات در کاهش میزان مصرف مردم تاثیرگذار بوده است.

باخرد در واکنش به اظهارات فرزانه مبنی بر تعطیلی 17 کارخانه در سطح استان به دلیل صحبت‌های وزیر بهداشت عنوان کرد: اگر کارخانه‌ای تعطیل شده است کارخانه تولید پنیر پیتزا بوده که پنیر پیتزا با حدود 50 درصد چربی تولید می‌کرده که برای مردم بسیار مضر است.

فرامرزی در ادامه با اشاره به اینکه در حوزه مدیریت باید مدیر آینده را پیش‌بینی کند، ادامه داد: امروز همه نگران این موضوع هستند که چگونه میزان مصرف شیر افزایش پیدا کند. عرضه با کیفیت محصول می‌تواند بسیار تاثیر گذار باشد. مردم دو دسته شده‌اند عده‌ای قدرت خرید ندارند که به اقتصاد کشور وابسته‌اند ولی عده‌ای دیگر رغبت خرید ندارند که برای ترغیب این افراد باید در صدد ارتقای کیفیت برآمد.

نوروزیان به جایگاه بسته‌بندی در افزایش میزان مصرف محصولات اشاره کرد و گفت: در حال حاضر بسته‌بندی از اهمیت بسیاری برخوردار است و می‌تواند در جذب مشتری تاثیرگذار باشد.

وی با اشاره به طرح شیر مدارس تاکید کرد: باید شیر باکیفیت مناسب بین دانش‌آموزان توزیع شود. گاها مشاهده شده که دانش‌آموزان از خوردن شیر امتناع می‌کنند. در حال حاضر در طول نه ماه تحصیلی حداکثر 90 روز در مدارس شیر توزیع می‌شود .

نوروزیان قوانین صادراتی را بر کاهش میزان صادرات موثر تلقی کرد و گفت: متاسفانه در زمینه صادرات از صادرکننده حمایت نمی‌شود. جوایز و مشوق‌های صادراتی حذف شده و موانع زیادی بر سر راه صادرکننده به وجود آمده است.

ابراهیمی، این مدرس دانشگاه از قانون خرید تضمینی شیر با شروطی که به سلامت تضمینی جامعه ارتباط دارد حمایت کرد و به این مطلب اشاره کرد که در آمریکا تنها 8 درصد شیر تولیدی به گاوداری‌های غیر خانوادگی تعلق دارد و 92 درصد دیگر گاوداری‌ها خانوادگی هستند. فرهنگ نظام‌ دامداری در ایران نیز باید به سمت فعالیت خانوادگی پیش رود.

انتهای پیام