رییس هیات کارشناسی تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران گفت: تفاهم هسته‌ای میان ایران و ۱+۵ صرفا یه تفاهم در حوزه هسته‌ای نبود بلکه آثار پیچیده‌ای در حقوق و روابط بین‌الملل دارد.

به گزارش خبرنگار انرژی هسته‌ای خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، حمید بعیدی‌نژاد در نشست "نگاهی از درون به مذاکرات هسته‌ای" که عصر روز سه‌شنبه در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد گفت: در حوزه روابط بین‌الملل اتفاق‌های مهمی در حال رخدادن است و ایران به عرصه‌ای وارد شده است که برای بسیاری از کشورها این عرصه باز نیست.

او تاکید کرد که ایران تنها کشوری است در دنیا که توانسته ضمن عضویت در ان.پی.تی و به دست آوردن حقوق خود، جایگاهش از کلوب کشورهای غیرهسته‌ای را به جایگاه کشورهای دارنده سلاح هسته‌ای تغییر نداده است. در دنیا و در بین تمام کشورهای دنیا کشورهایی که به دنبال غنی‌سازی می‌روند به این معناست که به دنبال سلاح هسته‌ای هستند و کشوری که غنی‌سازی ندارد برنامه صلح‌آمیز را دنبال می‌کند اما امروز ایران اولین کشوری است که توانست این رویکرد را تغییر دهد و با حفظ فعالیت‌های صلح‌آمیز، غنی‌سازی را هم در اختیار داشته باشد.

مدیرکل سیاسی و امور بین‌الملل وزارت خارجه ایران در ادامه با اشاره به عوامل و عناصر پیچیدگی‌های مذاکرات هسته‌ای گفت: برخی بر این تصورند که مذاکرات و نتیجه آن حاصل یک زد و بند سیاسی است. این نگاه بسیار گمراه کننده است و لازم است برای آن‌که بدانیم مذاکرات هسته‌ای در چه چارچوبی صورت گرفته، زمینه‌های حقوقی، سیاسی و فنی آن را بررسی کنیم. یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که باعث می‌شد این مذاکرات پیچیده شود تلاش طرفین برای پیگیری گفت‌وگوها و پیدا کردن راه‌حل در چارچوب ان.پی.تی، موافقت‌نامه پادمان جامع و پروتکل الحاقی است. اگر این عناصر نبودند توافق به شکل دیگری صورت می‌گرفت و اگر این اسناد را نشناسیم اهمیت توافق برای ما روشن نمی‌شود.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: چارچوب ان.پی.تی به عنوان سندی برای مذاکرات بسیار حایز اهمیت است چرا که امروزه کشورهای عضو این معاهده به هیچ وجه حاضر نیستند قوانین آن تغییر کند. براساس این معاهده تنها 5 کشور هستند که دارای سلاح هسته‌ای هستند و این بحثی کلیدی است و اگر کشورهای عضو بخواهند کشورهای دیگری را مثل هند، پاکستان، رژیم صهیونیستی و یا کره شمالی به دایره این کشورها وارد کنند عملا محدودیت کشورهای دارای سلاح هسته‌ای را به ان.پی.تی شکسته‌اند.

او افزود: پاکستان، هند، آفریقای جنوبی و یا رژیم صهیونیستی و نیز کره شمالی دارای سلاح هسته‌ای‌اند که رسما اعلام کرده‌اند البته رژیم صهیونیستی در این رابطه سیاست ابهام را پیگیری می‌کنند اما این کشورها به هیچ وجه از سوی معاهده ان.پی.تی به رسمیت شناخته نمی‌شوند و همواره در تمامی قطعنامه‌ها و بیانیه‌های آژانس از این کشورها خواسته می‌شود که به محدوده کشورهای غیرهسته‌ای بپیوندند و این عبارت به این معناست که آن‌ها این کشورها را به عنوان کشورهای دارای سلاح هسته‌ای به رسمیت نمی‌شناسند و با 5 کشور دارای سلاح هسته‌ای آن‌ها را متمایز می‌کنند. این مساله به لحاظ حقوق بین‌الملل بسیار حایز اهمیت است.

بعیدی‌نژاد گفت: در به رسمیت شناختن کشورهایی که بعد از ان.پی.تی به سلاح هسته‌ای دست یافته و آن را آزمایش کرده‌اند چالش جدی وجود دارد و آن این است که آن‌ها در عمل نظام منع اشاعه را به چالش کشیده‌اند. در مقابل این کشورها اعضای معاهده ان‌.پی‌.تی وجود دارند که حاضر نیستند اصل اساسی ان‌.پی‌.تی که منع اشاعه است و فقط 5 کشور را دارای سلاح هسته‌ای به رسمیت می‌شناسد تغییر دهد.

این عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای در ادامه با بیان این که ایران تنها کشوری است که عضو ان‌.پی‌.تی است و در عین حال بدون آن‌که به سلاح هسته‌ای دست یابد جایگاه حقوقی خود را به دست آورده گفت: امروز با افتخار می‌توان گفت ما توانسته‌ایم تمام عوامل توسعه انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز را محقق سازیم. تمام کشورها در دنیا بر این تصورند که غنی‌سازی تنها یک هدف دارند و آن تولید سلاح هسته‌ای است اما ایران این نگرش را با توافقی که صورت داد تغییر داده است و یک مدل جدید را به دنیا ارائه کرد. امروز تحقیقات و مطالعات وسیعی در رابطه با آن چه در مورد ایران اتفاق افتاده در حال انجام است.

وی گفت: در طی مذاکرات طرف‌های مقابل همواره به ما می‌گفتند مساله پذیرش غنی‌سازی برای ایران کار آسانی نیست چرا که این مساله ایران را به عنوان یک مدل جدید آماده می‌کند در حالی که ما آماده شناسایی و پذیرش این مدل نیستیم و ممکن است فردا کشورهای دیگر هم بیایند و بگویند همان طور که غنی‌سازی را برای ایران پذیرفتید برای ما هم بپذیرید در عین حال ما مرزها را شکستیم و غنی‌سازی را در کنار برنامه هسته‌ای صلح‌آمیزمان در اختیار داریم.

بعیدی‌نژاد یکی از دشواری‌های مذاکرات با 1+5 را حضور آمریکا در این مذاکرات دانست و گفت: مذاکره با کشوری که با آن رابطه سیاسی نداریم و دشمنی‌ها و اختلافات بسیاری در سطوح مختلف وجود دارد بسیار سخت است. من بارها دیده‌ام و شنیده‌ام که برخی در کشور معتقدند ما نمی‌توانیم با آمریکا مذاکره کنیم چرا که آن‌ها ما را می‌خورند و به خاطر دارم در یک مقاله‌ای نوشته شده بود آمریکا مثل تیر چراغ برق است نزدیک که شوید خشک‌تان می‌کند. شاید امروز که بیش از دو سال مذاکره با آمریکا صورت گرفته و به توافق رسیدیم صحبت در این رابطه کمی دور از ذهن باشد اما باید به خاطر داشت که در چنین شرایطی وارد مذاکره با آمریکا شدیم و این یکی از پیچیده‌ترین بخش‌های مذاکره بود. آن‌ها بهترین و فنی‌ترین کارشناسان و متخصصان خود را به مذاکرات وارد می‌کردند و این نشان می‌داد که تا چه اندازه مذاکره برایشان مهم است.

او ادامه داد: مذاکرات هم‌چنین ابعاد سیاسی و منطقه‌ای داشت و بر پیچیدگی کار می‌افزود. همین که ایران در منطقه با کشورهایی مثل عربستان و رژیم صهیونیستی تنش دارد یا رابطه‌ای ندارد خود به خود میان ما، اروپا و آمریکایی‌ها و خیلی از کشورهای دیگر چالش ایجاد می‌کند و حالا با توافق هسته‌ای ایرانی که یک روز همه علیه او در منطقه اقدام می‌کردند در نقطه‌ای قرار گرفته است که اغلب کشورهای دنیا حاضر به همکاری با او هستند.

این عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای تاکید کرد: باید جدای از همه عوامل فنی،‌ سیاسی، حقوقی، بین‌المللی و منطقه‌یی باید گفت که این مذاکره به خاطر خون‌هایی که در ایران زمین ریخته شد به نتیجه رسید و بسیاری در موفقیت سهیم بودند. مهم نیست که همه به یک اندازه و یک شکل سهم خود را در این مذاکرات پرداخته باشند بلکه مهم کاری است که انجام شده است.

وی با بیان این که با توافق اولیه در نوامبر 2013 بسیاری از کارشناسان بر این نظر بودند که تحول بزرگی صورت گرفته و زلزله‌ای در خاورمیانه رخ داده است افزود: عربستان و رژیم صهیونیستی هر کاری که توانسته‌اند برای از مسیر خارج کردن مذاکرات انجام دادند اما موفق نشدند.

این مقام وزارت خارجه ایران حضور مستمر و گسترده رسانه‌های گروهی پشت اتاق‌های مذاکره را از دیگر عوامل پیچیدگی مذاکرات هسته‌ای دانست و گفت: بسیاری از تحولات و مذاکرات بزرگ در دنیا با حضور رسانه‌ها صورت می‌گیرد اما در کم‌تر مذاکره‌ای است که به این شکل و با این سطح شاهد حضور گسترده رسانه‌ها باشیم که هر لحظه و دقایق آن را به تصویر می‌کشیدند و هر حرکت مذاکره کنندگان را در عالی‌ترین سطح ضبط می‌کردند. در همین روزهای اخیر که در نهایت به اجرای برجام انجامید از پیش اعلام شده بود حدود ظهر به وقت وین اعلامیه مشترک اجرای برجام قرائت می‌شود و بعد از آن که تاخیری در این مساله به وجود آمد تماس‌ها و ارتباطات بسیاری به ما شد که دلیل این تاخیر چیست و این حاکی از حساسیت و پیچیدگی این مذاکرات حتی در لحظات پایانی بود.

به گزارش خبرنگار ایسنا، بعیدی‌نژاد در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره برداشته نشدن تحریم از بانک صادرات گفت: همان طور که آقای ظریف گفتند تعویق در مذاکرات کمک کرد تا در جوی آرام موضوع لغو تحریم‌ها از بانک سپه حل شود و در فرایند تصمیم گیری طولانی و پیچیده شورای امنیت قرار نگیرد. در رابطه با بانک صادرات تلاش شد تا در این مورد هم لغو تحریم صورت گیرد اما از آن جا که مبنای ورود بانک صادرات به فهرست تحریم‌ها موضوع تروریسم است، خارج از برجام تلقی شد. در عین حال امیدواریم در پروسه تفاهم‌هایی که داریم در آینده بتوانیم بانک صادرات را از فهرست تحریم‌ها خارج کنیم.

وی در پاسخ به این که چرا محتوای مذاکرات منتشر نمی‌شود گفت: صورت‌جلسه مذاکرات موضوعی طبقه‌بندی شده است و حتی آمریکا آن را در اختیار کنگره‌اش قرار نمی‌دهد چرا که از بعد امنیت ملی برخوردار است اما نتایج مذاکرات منتشر شده است و فکر می‌کنم ایران در این رابطه پیشروترین کشورها بوده است. درخواست برای انتشار محتوای مذاکرات امری عوام‌فریبانه است. هیچ مذاکرات بین‌المللی و دوجانبه‌ای در دنیا منتشر نمی‌شود و در اختیار افکار عمومی قرار نمی‌گیرد.

بعیدی نژاد در پاسخ به این پرسش که چرا مذاکرات صرفا در حوزه هسته‌ای دنبال شد و موضوعات حقوق بشر و تروریسم دنبال نشد؟ گفت: این خطی بود که خودمان با هدایت رهبری کشیدیم که فقط در حوزه هسته‌ای با آمریکا و 1+5 مذاکره می‌کنیم. اگر زمانی نظام تصمیم بگیرد درباره بحث‌های دیگر، آماده مذاکره هستیم؛ اما ماموریت ما صرفا در حوزه هسته‌ای بود. شاید طرف مقابل بدش نمی‌آمد وارد حوزه‌های دیگر هم شود اما کشور مصلحت نمی‌دید و امروز هم نمی‌بیند.

او در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر این که طرف مقابل همواره می‌گوید ایران به خاطر فشارها پای میز مذاکره نشسته است گفت: یکی از مسایلی که همیشه آن را بیان کرده‌ایم و سعی کردیم به طرف مقابل بقبولانیم این بوده است که به خاطر تحریم‌ها پای میز مذاکره نیامده‌ایم چرا که اگر به این دلیل پشت میز مذاکره می‌نشستیم نتیجه جور دیگری می‌شد. خیلی طول کشید تا این تصور را از ذهن آن‌ها دور کنیم که ما به خاطر فشار تحریم‌ها نیامده‌ایم بلکه به خاطر عزت و تضمین منافع ملت ایران و گرفتن حقوق هسته‌ای‌مان مذاکره می‌کنیم. ما به آن‌ها قبولاندیم که نیامده‌ایم برنامه‌ هسته‌ای خود را بفروشیم و شما برای آن قیمت تعیین کنید و این موضوع برایشان اثبات شد چرا که اگر این مساله را نمی‌پذیرفتند توافقی شکل نمی‌گرفت. البته برداشتن تحریم‌ها از اصولی‌ترین خواست‌های ما بود که محقق شد اما مسایل مهم مثل غنی‌سازی،‌ راکتور اراک، حفظ سانتریفیوژها و اساسا حفظ توانمندی کشور به شکلی که در مسیر توسعه و پیشرفت قرار گیرد هدف ما بود.

وی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر این که شما می‌گویید اورانیوم را فروخته‌اید در حالی که برخی معتقدند این توجیهی برای انتقال مواد هسته‌ای ایران به خارج است و در آینده کسی سوخت از ما نمی‌خرد؟ گفت: این سوال حاکی از مظلومیت تیم مذاکره کننده است و نشان می‌دهد در فضای سیاسی هنوز بی‌اعتمادی وجود دارد و برخی جریان‌ها سعی می‌کنند به افکار عمومی بقبولانند که ایران امتیازاتی را داده است و در قبالش چیزی نگرفته است. اگر به بحث برجام توجه کنید می بینید که ایران سه انتخاب داشت اول آن که مواد هسته‌ای‌اش را انبار کند دوم آن که آن را رقیق کند و سوم آن که آن را به فروش برساند. مذاکرات بسیار پیچیده و طولانی برای انتخاب راه حل سوم صورت گرفت و در نهایت تصمیم گرفتیم که آن را در ازای دریافت اورانیوم طبیعی مبادله کنیم. ما براساس دقیق‌ترین محاسبات تجاری و بین‌المللی سوخت خود را به فروش رساندیم و براساس همان محاسبات مابه‌ازای آن را دریافت کردیم و اگر در آینده سوخت تولید کنیم باز هم می‌توانیم به همین فرمول آن را به فروش برسانیم. ما در حالی مواد هسته‌ای خود را به فروش رساندیم که طبق قطعنامه‌های شورای امنیت این مساله ممنوع بود.

انتهای پیام