در تقاطع خیابان صفی‌علیشاه و ورودیِ میدان بهارستان از سمت غرب، بالای دیوارهای سفیدِ سیاه شده از دود اتوبوس‌ها، سرستون‌های خانه‌ای با سقف شیروانی است که هر نگاه به آن، وسوسه‌ای برای‌ آشنا شدن با فضای داخلی این خانه را به همراه دارد، خانه‌ای که حالا وضعیت هشدار را هم پشت سر گذاشته...

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، تا همین دو - سه هفته پیش کیوسکی بزرگ و تیره فضای ورودی میدان بهارستان را پوشانده بود، کیوسکی برای استراحت رانندگان اتوبوس‌های درون شهری که موقعیت قرارگیری‌اش باعث ندیده شدن یکی از قدیمی‌ترین بناهای میدان بهارستان بود، اما حالا هم آن کیوسک حذف شده، هم کارگران در حال کشیدن دستی به سر و روی آن هستند.

این روزها اگر گذرتان به میدان بهارستان خورد، دیگر نه نشانی از آن کیوسک سیاه‌رنگ و بزرگ می‌بینید و نه دل‌تان می‌گیرد از محبوس شدن سرستو‌ن‌های قاجاری در ورودی این خیابان.

هرچند براساس مطالب تاریخی منتشر شده، همه‌ی فضای این میدان را تا زمان فتحعلی شاه قاجار فقط سه باغ «نظامیه»، «سپه‌سالار» و «نگارستان» پر کرده بود، به همین دلیل میدان را تا اواخر دوره سلطنت رضاشاه میدان «نگارستان» می‌نامیدند، باغ و کاخی در شمال میدان که به‌ دستور فتحعلی شاه قاجار به عنوان خانه تابستانی شاه قاجار در خارج از شهر تهران ساخته شد.

اما براساس اسناد و عکس‌های باقی مانده از آن زمان، حالا همین خانه پلاک 24 در ابتدای میدان بهارستان دست‌کم از سال 1264 شمسی در عکس‌ها حضور داشته است. این یعنی، خانه‌ی پلاک 24 عمری دست‌کم 130 ساله دارد، حال مشخص نیست چه زمانی و توسط چه کسی ساخته شده و چه افرادی در آن زندگی کرده‌اند؟

از کارگرانی که در حال ساماندهی بخش‌هایی از حیاط خانه‌اند، می‌خواهم اطلاعاتی از بنا بگیرم، که آن‌ها آدرس چند پلاک جلوتر، یعنی ساختمان سفید رنگ بین کلانتری و بانک تجارت را می‌دهند.

روی در ورودی، تابلویی زرد رنگ با آرم سازمان زیباسازی و نوشته‌ی «پروژه بهسازی و ساماندهی نما و منظر میدان بهارستان» نصب شده است، بنایی که به نظر می‌رسد خودش هم به تازگی سروسامان گرفته است.

بخش‌های الحاقی خانه قاجاری پلاک 24

مهدی هاشمی، مدیر پروژه بهسازی و ساماندهی نما و منظر میدان بهارستان که از اواسط امسال تیم‌اش را در میدان بهارستان و برای ساماندهی جداره‌های این میدان تاریخی به خصوص جداره‌های 15 بنای تاریخی‌اش مستقر کرده، درباره‌ی بنای تاریخی پلاک 24 به خبرنگار ایسنا می‌گوید: براساس طرح بهسازی و ساماندهی میدان، این بنا که مالکیت آن در اختیار بانک مرکزی است و در اسناد و تصاویر سال 1264 نیز وجود داشته، نیز در طرح قرار دارد و در حال حاضر استحکام‌بخشی جداره‌های بیرونی آن در دستور کار است.

او با بیان این‌که برخی اطلاعات این بنا را از مغازه‌داران قدیمی میدان و کوچه‌های اطراف گرفته، ادامه می‌دهد: با توجه به موقعیت قرارگیری در نزدیکی ساختمان مجلس و زمان ساخت آن،‌ به نظر می‌رسد این بنا چیزی شبیه یک ویلای شخصی متلعلق به یک تاجار یا وکیل متمول مجلس بوده که حالا مالکیت آن در اختیار بانک مرکزی است.

این پیمانکار سازمان زیباسازی درباره‌ی طرحی که قرار است روی این بنا انجام شود، نیز می‌گوید: با توجه به اسناد موجود دیوارهای این بنا متعلق به پهلوی دوم است و فقط ستون‌های آن قاجاری است، به همین دلیل با تخریب دیوارهای الحاقی، به جای‌ آن‌ها نرده نصب می‌شود و جداره‌ها مرمت و باززنده سازی می‌شوند.

او وضعیت کنونی این بنا را براساس اظهارنظرهای کارشناسان متخصص میراث فرهنگی عبور از نقطه‌ی زرد و هشدار و رسیدن به نقطه‌ی قرمز بیان می‌کند و می‌افزاید: باد و باران در زمستان به راحتی بخش‌های مختلف این خانه را پایین می‌آورد، اگر بانک مرکزی نیز درگیر مرمت فضای داخلی خانه شود، استفاده‌های مناسب و خوبی می‌توان از این بنا داشت.

وی حداکثر اقدامی که سازمان زیباسازی برای این بنا می‌تواند انجام دهد را برگرداندن دیواره‌های این بنا به حالت گذشته و مرمت پوسته‌ی بنا می‌داند و می‌گوید:‌ در کنار این اقدام اگر مالک بنا مرمت داخلی ساختمان که نیازمندی‌های مهم آن و برای حفظ میراث معماری بناست را برعهده بگیرد،‌ می توان این بنای ارزشمند را از خطر تخریب صددرصدی نجات داد.

به گزارش ایسنا، این خانه یک جیاط پشتی هم دارد، حیاطی که نمای آن فقط از خیابان صفی‌علیشاه دیده می‌شود، با ستون‌های قرینه‌ی همین‌ستون‌ها در میدان بهارستان، که به نظر می‌رسد هنوز تیم ساماندهی میدان اجازه‌ی ورود و ساماندهی آن را نگرفته است.

خانه قاجاری پلاک 24

خانه قاجاری پلاک 24

خانه قاجاری پلاک 24

خانه قاجاری پلاک 24

خانه قاجاری پلاک 24

جای خالی سوله رانندگان اتوبوس مقابل خانه قاجاری پلاک 24

خانه قاجاری پلاک 24

انتهای پیام