یک طراح صنعتی با اعتقاد به این‌که طراحان صنعتی ایرانی در حال استفاده دوباره از غذای نیم‌خورده طراحان خارجی هستند، گفت: بیشتر طراحان ایرانی محصولاتی را طراحی می‌کنند که قبلا توسط طراحان خارجی طراحی شده‌اند، زیرا برای‌شان آشناتر است و این به این معنی است که برای حوزه بزرگ فرهنگ عامه، کار خاصی نشده است.

آیدین مهدی‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار بخش هنرهای تجسمی ایسنا، اظهار کرد: در جای‌جای زندگی ما، خلأ طراحان ایرانی حس می‌شود، زیرا در ایران طراحان بر فرهنگ خودشان مسلط نیستند و از آن حمایت نمی‌کنند. این می‌تواند شامل فرهنگ بازی‌های ملی، صنایع دستی، رسوم غذایی یا حتی نشست و برخاست‌ها در منطقه و کشور ما باشد. این در حالی‌ است که کشورهای خارجی، بویژه چین و کره جنوبی به سرعت در حال پر کردن جای خالی طراحان ما هستند.

وی ادامه داد: بسیاری از کشورهای جهان در این زمینه پیش‌رو هستند؛ اما هر کدام سبک و سیاق خود را دارند. در این شرایط ما نتوانسته‌ایم طراحی‌های متعلق به خود را تعریف کنیم، وگرنه ما هم پیش‌رو بودیم و این پیشرفت نکردن به خلأیی مربوط است که در سیستم آموزشی کشور شاهد آن هستیم.

او از تمام طراحان صنعتی خواست تا برای داشتن خلاقیت هرچه بیشتر، وقت خود را به گردش در طبیعت اختصاص دهند و بیان کرد: در تمام جهان، طراحان بزرگ روزی چند ساعت باغبانی می‌کنند. در ایران نیز مناطق و طبیعت‌های بی‌نظیری برای الهام گرفتن و پرورش خلاقیت وجود دارد، پس برای رشد هرچه بیشتر طراحی صنعتی بهتر است طراحان جای جای مناطق و فرهنگ ایران را مورد مطالعه قرار دهند.

مهدی‌زاده با اشاره به این‌که طراحی صنعتی، رشته‌ای است که به‌صورت ماهیتی، از خود هویت ندارد، گفت: اتفاق بزرگی که می‌تواند آینده روشن‌تری را برای طراحی در کشور رقم بزند، پیوند طراحی صنعتی با علوم اجتماعی است و نه فقط درجا زدن در طراحی صنعتی. اگر هر طراح صنعتی به هرکدام از رشته‌های علوم انسانی مثل جامعه‌شناسی یا روانشناسی وارد شود، مطمئنا اتفاق‌های مبارکی در حوزه طراحی خواهد افتاد.

او علوم انسانی را دانشی فرهنگ‌ساز ارزیابی و با اشاره به تأ‌ثیر فرهنگ بر حوزه طراحی، اظهار کرد: علوم انسانی عرصه‌ای است که هنرمندان ایرانی اصلا به آن ورود نکرده‌اند، جامعه ایران اینقدر با هجمه هنرهای رسانه‌ای اروپایی و غربی احاطه شده است که هنرمندانش وقت ندارند به فرهنگ خودشان نگاهی بیندازند. اگر هنرمندان به این زمینه‌ها وارد شوند نه‌تنها کالایی قابل عرضه برای ایران خواهند داشت، بلکه کالای طراحی‌شده قابل عرضه به دیگر کشورها هم خواهد بود.

مهدی‌زاده در پاسخ به پرسشی با این محوریت که آیا طراحی طبق فرهنگ ایرانی، با توجه به هجمه رسانه‌ای غرب و تأثیرات آن، با سلیقه مردم جور در‌می‌آید، گفت: رودخانه‌ای را تصور کنید که همه می‌خواهند در آن ماهی بگیرند، گاهی صدایی می‌آید که «من یک ماهی گرفتم» بعد منِ نوعی احساس می‌کنم که همه ماهی‌شان را گرفته‌اند و من جا مانده‌ام، اما نکته اینجاست که هر کسی سهم خود را دارد.

وی ادامه داد: هر کشوری جایگاه خود را در عرصه طراحی و تکنولوژی محصولات پیدا کرده و ایران هم باید به این فکر باشد که کدام محصول به فرهنگ و اقلیم او نزدیک است و می‌تواند آن را به بهترین نوع ارائه دهد. برخلاف تصوری که همه ما در کودکی از «جنس خارجی» داشتیم، این‌گونه نیست که مثلا هر ماشین لباسشویی خارجی‌ای خوب باشد، به این دلیل که تکنولوژی آن تحت نظر ایتالیاست یا اتومبیل فقط برای آلمان و چرخ خیاطی برای ژاپن باشد.

مهدی‌زاده افزود: ما برای محصولاتی که ‌می‌توانستیم آن‌ها را بهتر ارائه کنیم، ولی به آن‌ها نپرداختیم، دردمندانه در حال رنج کشیدن هستیم. مثل شیشه که در کل دنیا فقط شش کشور تکنولوزی آن را دارند و یکی از آن‌ها هم ایران است؛ اما ما از آن‌ها ضعیف‌تر عمل می‌کنیم. این بُعد صنعتی است، اما از بُعد هنری می‌توان به توجه نکردن به طراحی فرش، معماری یا حتی در و پنجره‌ها اشاره کرد، زیرا تا به حال ایران فقط مدام در حال خریدن محصولات خارجی بوده است.

این هنرمند طراح با بیان این‌که ما می‌توانیم هر بُعدی از فرهنگ خود را به محصول تبدیل کنیم، ادامه داد: اگر طراحان خودشان را در مقام مقایسه قرار دهند، قطعا ضرر خواهند کرد؛ اما اگر به سمت ارائه طرح‌های بکری بروند که تا به حال در دنیا به آن‌ها توجه نشده، موفق خواهند شد. مثال این موضوع در کشور ما اسباب‌بازی‌ است که با توجه به این‌که چین، انواع اسباب‌بازی‌ها را تولید می‌کند، اما تا کنون براساس اسباب‌بازی‌های سنتی ایران، طراحان ما محصول جدیدی را ارائه نکرده‌اند.

او طراحی بسته‌بندی را مثال دیگری از توجه نکردن طراحان داخلی به عرصه‌های خالی‌مانده‌ی طراحی در کشور دانست و اضافه کرد: بسته‌بندی خرما و زعفران سال‌هاست به همین شکل سنتی و قدیمی باقی‌ مانده است. اگرچه تا به حال طراحان زیادی از آن حرف زده‌اند، اما هیچ‌گاه طرحی ارائه نشده است. کشورهایی مثل چین حتی در حال طراحی و ساخت مُهر و جانماز هستند و زمان زیادی طول نمی‌کشد که دیگر کار از دست طراحان ایرانی خارج می‌شود. بنابراین وقتش است که از دیروز نگران‌تر باشیم.

انتهای پیام