نخستین برنامه از سری برنامه‌های شب‌های «هنر و ادبیات» با عنوان «فخر فارس» در بزرگداشت یدالله‌ طارمی شاعر فولکلور برگزار شد.

به‌گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه فارس، شامگاه شنبه 28 شهریور، تالار حافظ شیراز شاهد حضور بزرگان ادبیات و موسیقی شیراز و فارس بود که برای پاسداشت یک عمر تلاش یدالله طارمی گردهم آمده بودند.

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس در این مراسم سخنان خود را با طرح یک پرسش آغاز کرد.

بهزاد مریدی پرسید: آیا زبان روزی متولد شده و روزی خواهد مرد؟ آیا لهجه‌ها و گویش‌ها روزی از بین خواهند رفت؟

او در پاسخ به این سئوال، تاکید کرد که بی‌تردید هر زبانی شاید زمانی بمیرد و از آن گریزی نیست اما چگونه مردن یک زبان و همراهی آن بسیار مهم است.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس به حضور «قومی بلندقامت و اساطیرگونه» در فلات ایران اشاره و خاطرنشان کرد که این قوم قدرتمندانه ماندند تا زبان را از آن خود کردند و بعدها دوران معاصر را به نظاره نشستند.

وی با طرح این پرسش که آیا شیرازی سخن گفتن، زبان است، لهجه است یا گویش، افزود: به عقیده زبان‌شناسان منظر زبان‌شناختی را نمی‌توان تفاوت‌های زبان و گویش دانست و مواردی دیگر چون مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی نیز در آن دخیل است.

مریدی افزود: ما تعدادی زبان و گویش و لهجه در شیراز داریم و کار سترگ همه کسانی که قرار است ماندگاری زبان را سبب شوند، ریشه در خرده‌فرهنگ‌های ما دارد.

او با بیان اینکه باید دست کسانی که ادبیات عامه را زنده نگاه داشته‌اند بوسید و به آنان حرمت گذاشت، تصریح کرد: شیرازی زنده است، بی‌تردید نه با تمسخر که با محکم سرودن، با اجازه دادن به فرزندان برای به شیرازی سخن گفتن، به آموختن.

مریدی گفت: دانستن زبان هویت را تقویت می‌کند و بزرگداشت یدالله طارمی بهانه‌ای است برای پاسداشت این هویت.

به گزارش ایسنا، در ادامه این مراسم، صدرا ذوالریاستن شعر خواند و سپس رییس مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس در سخنانی، طارمی را از زبان طارمی روایت کرد.

کورش کمالی سروستانی مراسم بزرگداشت طارمی را جشن ترنم طارمی عنوان کرد و گفت: استاد یدالله‌ طارمی ما را به صمیمیت سیالی فرامی‌خواند که از طراوت روحش برمی‌خیزد. او نبض نگاهش با شعر درآمیخته است. تار و پود شعر را می‌شناسد و در شاعرانگی‌هایش آن را به تجلی می‌گذارد.

وی طارمی را اهل قلمی دانست که سال‌هاست بر صحیفه ماندگار زندگانی‌اش نقش شعر می‌زند و گفت: طارمی فراز و فرودهای بسیاری را پشت سر نهاده اما قامت استوارش از نستوهی او حکایت دارد. نبض سبز زندگی در او جاری است؛ گویی ملکوت کلمات، خشت خشت زندگی‌اش را می‌سازد تا از این همه شعله‌ای افروزد در پیش روی جویندگان.

کمالی‌ سروستانی ادامه داد: عطر کوچه پس کوچه‌های نسترن‌نشان عشق در عاشقانه‌های شیرازی‌اش به مشام جان می‌رسد؛ ساده و صمیمی بی‌آنکه تکلفی در کلام داشته باشد؛ چونان رودی جاری و زلال به سخن می‌نشیند. رنگ و روی کلامش ریشه در تبار و نژاد اصیل این سرزمین دارد. در پاره‌ای از کلامش کوله‌بار چندین ساله غزل عاشقانه زبان فارسی را به تجلی می‌گذارد.

این پژوهشگر با بیان اینکه طارمی در غزل‌های عاشقانه‌اش با به تصویر کشیدن بانوی عشق، زلال مهر را و بلندای عشق را به تصویر می‌کشد، به سروده‌هایی از این شاعر شیرازی که در چهلمین سالگرد ازدواجش با احترام فقیری، در کتاب «بانوی عشق» سروده است، اشاره کرد.

رییس مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس سپس به آثار طارمی درباره گویش شیرازی و ویژگی‌های این شعرها پرداخت و با تاکید بر اینکه اگر واژگان در گذر روزگار در زبان نمانند، در شعر می‌مانند، گفت: استاد یدالله طارمی نیز همچون بیژن سمندر، عاشقانه و عالمانه، دست گویش شیرازی را با همه واژگان دلنشین و شخصیت‌ها و آداب و محل‌های تاریخی‌اش در دست شعر می‌گذارد تا آن را برای آیندگان حفظ کند.

کمالی‌ سروستانی اعتقاد دارد که شعر طارمی مانند شعر همه شاعران، به زبان مجال و حوصله‌ای می‌بخشد تا در آن فضا به جولان درآید، بازآفریده شود و از رهگذر خلقتی دوباره، حیاتی نو یابد.

او همچنین گفت: شعر شیرازی بخشی از شناسنامه فرهنگی شیراز و روایتی زیبا از زندگی مردم شیراز است و طارمی با ذوق سرشار و همتی والا توام با نیک‌دلی و نیک‌اندیشی، طنازانه به بیان احساسات لطیف و صمیمی خود می‌پردازد.

رییس مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس اظهار کرد: با شعر طارمی در شیراز، محو می‌شوی، سبز می‌شوی، می‌خندی، عاشق می‌شوی و با اصلاحات و واژگانی آشنا می‌شوی که امروز تنها در شعر شیرازی قابل شنیدن است.

مهدی مباشری دیگر شاعر شیرازی بود که در این مراسم به شعرخوانی پرداخت و پس از او، نوبت به جمال زیانی رسید تا در سخنانی درباره زبان‌، به گویش و لهجه و معیارهای رسمی شدن یک زبان و محلی بودن آن بپردازد.

وی با بیان اینکه از گذشته دور شاعرانی در شیراز، شیرازی شعر می‌سروده‌اند، علت دگرگونی گویش شیرازی را مرور زبان، توسعه ارتباطات و نزدیک شدن مردم در نقاط مختلف کشور عنوان کرد.

زیانی گفت: شعرگویی به گویش شیرازی، از قرن سوم آغاز شده است.

وی با بیان اینکه سعدی شعرهایی در قالب مثلثات به گویش شیرازی آن دوران دارد، از حافظ، شوریده شیرازی، شیخ ابواسحاق اطعمه، شاه‌ داعی‌الله و ... به عنوان دیگر شاعرانی یاد کرد که شعرهایی با گویش شیرازی زمان خود دارند.

زیانی خاطرنشان کرد: دوره فترت شعر شیرازی از اول قاجار آغاز شد و تا پهلوی اول ادامه یافت به‌گونه‌ای که در آن دوران سخن گفتن با لهجه و شعر سرودن با گویش محلی را امر بدی می‌دانستند.

وی اضافه کرد: شعر شیرازی با بیژن سمندر جان تازه گرفت.

زیانی با تاکید براینکه برای سرودن شعر شیرازی باید اول شاعر بود، دوم عاشق و سوم عاشق شیراز، خاطرنشان کرد: سمندر، شاعری موسیقی‌دان و عاشق شیراز است.

وی تصریح کرد: شعر شیرازی گفتن این نیست که چند واژه شیرازی را دنبال هم بچینیم و قافیه و وزنی بر آن سوار کنیم، شعر سمندر خیال‌انگیز است و جوهر شعری دارد.

زیانی شعر فولکلور را گنجینه فرهنگ عامه دانست که واژه‌های آن سبب پربار کردن فرهنگ و زبان می‌شود.

این استاد زبان فارسی با بیان اینکه 60 سال است طارمی را می‌شناسد، هنرمندان را به دو گروه چکیده هنر و چسبیده به هنر تقسیم کرد و گفت: طارمی چکیده هنر است، شاعری فطری که در محله بالا کف شیراز زاده شد و در بین مردم خوب و اصیل این محله بالید و واژه‌ها را از دهان اهالی خانه و محله و شهر شنید و با آن‌ها سخن گفت.

زیانی، یدالله طارمی را شاعر عاشقانه‌ها نامید که شعرهایش سبک خاصی دارد و همچون رباعی می‌ماند که سه مصرع مقدمه است و مصرع آخر ضربه را به مخاطب وارد می‌کند.

به گزارش ایسنا، در ادامه این مراسم، حسین صفری، خواننده فولکلور شیرازی، شعرهایی از طارمی را در قالب ترانه خواند و در انتها، داریوش نوید‌گویی درباره اقبال شاعران به شعرسرایی با گویش شیرازی صحبت کرد.

در این مراسم از تندیس فخر فارس، جشن‌نامه و پرتره یدالله طارمی رونمایی شد.

انتهای پیام