نشست تخصصی تاریخ شفاهی ایثار و شهادت با حضور مدیرکل اسناد و انتشارات بنیاد شهید و امور ایثارگران و رونمایی از یک عنوان کتاب در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگ حماسه ایسنا،در این نشست که در سرای اهل قلم برگزار شد محبوب شهبازی،مدیر کل اسناد و انتشارات بنیاد شهید در سخنانی گفت: از همه‌ فعالان در حوزه‌ ایثار و شهادت درخواست می‌کنم همت کنند با همکاری یکدیگر بانک جامع اطلاعاتی شفاهی و مکتوبی را در حوزه‌ ایثار و شهادت ایجاد کنیم. این موضوع در صورتی که عملی شود موجب هم‌افزایی میان نهادهای فعال در زمینه‌ تاریخ شفاهی دوران دفاع مقدس خواهد شد و اگر با یکدیگر هماهنگ باشیم موازی کاری‌ها نیز برطرف خواهد شد.

در ادامه این نشست حجت‌الاسلام موذنی معاون فرهنگی و اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران با اشاره به این که یکی از حلقه‌های مفقوده بین نسل اول و دوم ایثارگران موضوع تاریخ شفاهی ایثارگران است، یادآور شد: باید در این راستا به شیوه و روش‌های جدید بپردازیم چرا که تاریخ شفاهی در ایران از دوران قیام 15 خرداد و جنگ تحمیلی آغاز شده است و سابقه خوبی دارد.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر یکی از برنامه‌هایی که بنیاد شهید آن را انجام می‌دهد موضوع ثبت تاریخ شفاهی ایثارگران و والدین شهدا است. تاکنون خاطرات 17 هزار تن از والدین شهدا ثبت و ضبط شده است و احساس می‌شود که باید در این راستا اقدامی تعجیلی انجام شود و یک نهضت کاری در این زمینه صورت بگیرد چرا که هر چه زمان می‌گذرد متاسفانه ما والدین شهدا را به دلیل کهولت سن از دست می‌دهیم.

وی با اشاره به ضرورت ثبت تاریخ شفاهی ایثارگران افزود: اگر نسل سوم و چهارم با فرهنگ دفاع مقدس و ایثار و شهادت آشنا نباشند کشور از نظر امنیتی ، فرهنگی و اجتماعی با چالش بزرگی روبرو خواهد شد. به همین خاطر یکی از کارکردهای ثبت تاریخ شفاهی مجاهد پروری است که موجب می‌شود تا انتقال این فرهنگ یک وظیفه‌ ملی نیز قلمداد شود.

وی تاکید کرد: مباحث تاریخ شفاهی ایثارگران نباید در حوزه‌ سیاسی وارد شود چرا که ممکن است سکوی پرتابی برای برخی از افراد سودجو باشد. ما باید به دور از نظرهای سیاسی و جبهه گیری‌های خاص به بیان واقعیت‌های دفاع مقدس بپردازیم.

در ادامه این نشست دکتر کیانوش کیانی هفت لنگ مشاور ارشد اداره کل اسناد بنیاد شهید و امور ایثارگران نیز با اشاره به تاریخچه‌ای از شکل گیری تاریخ شفاهی توضیح داد: آنچه که موجب تحول در ثبت تاریخ شفاهی بود بهره‌گیری از ضبط صوت برای ماندگار کردن گفته‌ها و شنیده‌های ایثارگران و رزمندگان و افرادی که در جنگ‌ها حضور داشتند،بود. پس از جنگ جهانی دوم این موضوع بسیار گسترش یافت. یکی از تفاوت‌های تاریخ شفاهی دفاع مقدس با آنچه که تاریخ شفاهی جنگ می‌نامیم مساله قداست و ایدئولوژیک است.بر همین مبنا باید از آنچه که رزمندگان ما روایت می‌کنند محافظت شود تا واقعیت‌های دوران دفاع مقدس دستخوش تحریف و آسیب‌های جدی نشوند.

وی همچنین با بیان این که ثبت تاریخ شفاهی یک علم چند وجهی است بیان کرد: اسناد شهدا ملی‌ترین اسناد ما به حساب می‌آیند. من معتقدم که حتی می‌توانیم با توجه به تجربه‌ای که داریم به ثبت تاریخ شفاهی رزمندگان در کشورهایی که هم اکنون درگیر جنگ هستند مانند یمن، سوریه، عراق، افغانستان و لبنان بپردازیم. علاوه بر این ما باید در رابطه با ثبت خاطراتی فلسطینیانی که قربانی شهرک سازی‌های صهیونیست‌ها هستند هم فعالیت‌هایی انجام بدهیم. در این راستا باید با موضوع فرهنگ اطلاع‌شناسی نیز آشنا باشیم چرا که در بعضی از موارد شاهد کمبودهایی هستیم.

در ادامه نشست، غلامرضا عزیزی رئیس پژوهشکده‌ اسناد سازمان اسناد کتابخانه‌ی ملی گفت: ثبت گفته‌ها و شنیده‌های افرادی که یک رویداد را دیده‌اند یا شنیده‌اند بسیار تاثیرگذار است و از نظر تاریخی ارزشمند است. بدون شک ثبت تاریخ شفاهی دوران دفاع مقدس و انقلاب اسلامی نیز یک ضرورت است چرا که شهادت و شهادت‌طلبی از عاشورا تا دوران دفاع مقدس استمرار یافته است. بدون شک اگر فرهنگی توانسته است 1400 سال استمرار داشته باشد بنابراین ظرفیت تداوم آن در دوره‌های زمانی آینده نیز ممکن خواهد بود.

علیرضا کمری مسئول واحد پژوهش مرکز مطالعات تحقیقات ادبیات پایداری هم در این نشست خبری با اشاره به کتاب تاریخ شفاهی در فرهنگ ایثار و شهادت خاطر نشان کرد:‌ این کتاب که در ابتدای مراسم رونمایی شد شامل سه بخش افتتاحیه ،میانی و پیوست نامه است و 48 مقاله و یک مقدمه دارد که هزار صفحه می‌شود.

وی توضیح داد: این کتاب در حقیقت حاصل تعامل و همدلی انجمن شفاهی ایران و مرکز اسناد بنیاد شهید است چرا که نهمین نشست تاریخی شفاهی به موضوع تاریخ شفاهی ایثار و شهادت اختصاص داشت. من مطمئن هستم که این کتاب در حوزه‌ مربوط به تاریخ شفاهی ایثار و شهادت اولین است. منظور من از اولین یعنی این که این کتاب می‌تواند پایه‌ای برای آغاز کارهای پژوهشی و تحقیقاتی در حوزه‌ی تاریخ شفاهی دفاع مقدس باشد.

کمری با ارائه توضیحی درباره‌ تاریخ شفاهی گفت:در این حوزه مورخ باید پرسا و پرسنده باشد چرا که با کنشگران وقایع شاهدان و ناقلانی روبرو است که باید مداوم با آنها گفت‌وگو به معنی دیالوگ برقرار کند و تنها به معنی ثبت تاریخی موضوعی نیست. در این زمینه مفاهیم اندیشگانی و انتزاعی نیز وارد می‌شود.این مبحث از مفهوم گذشته نگار بیرون آمده است و هر لحظه را در بر می‌گیرد.

وی یاد‌آور شد: باید در حوزه‌ ثبت تاریخ شفاهی به مفاهیمی همچون شهید و شهادت توجه کنیم چرا که نسبت به گذشته، این مفاهیم نیز با توجه به تنوع فضاهای گفتمانی به شکل دیگری بازگو می‌شود. در دوران انقلاب اسلامی مرحوم شریعتی توانست مفهوم شهید و شهادت را در جامعه رواج دهد و پس از آن نویسندگان دیگری هم آن را به یک ارزش بدل کردند. همانطور که گفته شد اگر چنین مفهومی در جامعه نباشد بدون شک آن جامعه در خطر است. تاریخ شفاهی دفاع مقدس یک تاریخ اورژانسی است چرا که متاسفانه هر چه قدر زمان می‌گذرد ناقلان آن از میان ما می‌روند.

کمری در پایان سخنانش خاطرنشان کرد:‌در رابطه با ثبت تاریخ شفاهی باید یک نهاد مستمر و مستقر در بنیاد شهید ایجاد شود و مخاطرات و آسیب‌های مفهوم تاریخ شفاهی را بررسی کند تا در معرض تهدید و تحدید قرارنگیرند. تاریخ شفاهی با خاطره گویی‌های ادبی وهنری و رمانتیک تفاوت دارد و با عقل،نقل، خردمندی، مدارا و حریت روبرو است.

در ابتدای این نشست از کتاب تاریخ شفاهی در فرهنگ ایثار و شهادت رونمایی شد.

انتهای پیام