در عصر اطلاعات و ارتباطات روش‌های قدیمی آموزش و یادگیری کارآیی کمتری دارند. انسان برای همگام شدن با محیط در حال تغییر باید به دنبال شیوه‌ها و رویه‌های جدید انتقال دانش و افزایش آگاهی باشد. این انتقال دانش با استفاده از بسترهای فناوری اطلاعات به خوبی میسر است و به سرعت به عنوان روش موفق یادگیری علوم در قرن 21 شناخته خواهد شد.
به گزارش سرویس «آموزش و پرورش» ایسنا، به هرحال، باید در انتظار تحولاتی در زمینه آموزش و پرورش باشیم. هدف از این گزارش شناسایی موانع و چالش‌های پیش‌روی یادگیری الکترونیکی، تبیین مزایای این نوع آموزش و یافتن راه‌ها و پیشنهادهای مناسب برای این موضوع است.
آموزش و یادگیری الکترونیکی
یادگیری الکترونیکی به آن نوع یادگیری اطلاق می‌شود که در محیط شبکه و اینترنت و در ساختی رسمی به وقوع می‌پیوندد و مجموعه‌ای از فناوری‌های چند رسانه‌ای در ایجاد آن به کار می‌روند.
ضرورت آموزش و یادگیری الکترونیکی در مدارس
امروز شکل سنتی کلاس‌های درس رو به افول است. روز به روز بر تعداد مدارس هوشمند افزوده می‌شود. مدارس هوشمند مدارسی هستند که با داشتن امکانات ارتباطی کافی و با اتصال به شبکه‌های ملی و جهانی، دسترسی معلم و دانش‌آموز را به منابع عظیم علمی و محتوای آموزشی فراهم می‌کنند.
آموزش در اینگونه مدارس به کمک رایانه از طریق شبکه‌هایی مانند اینترنت، اینترانت و اسکترانت و به صورت چند رسانه‌ای انجام می‌شود. به عبارت دیگر، محتوای برنامه‌های درسی با استفاده از صدا، تصویر، متن، فیلم و... ارائه می‌شود. بهره‌گیری از تعامل و ارتباطات دوسویه و چند سویه بین معلم و شاگرد و نیز بین شاگردان، کیفیت فرآیند یاددهی یادگیری را به بالاترین سطح خود می‌رساند.
می‌دانیم که یکی از اهداف عالی نظام تعلیم و تربیت، افزایش کیفیت یادگیری دانش‌آموزان و رشد علمی و فرهنگی آنان است. استفاده از فناوری‌های نوین آموزشی و بهره‌گیری از آنها در مراکز آموزشی، هرچند که نمی‌تواند یگانه ابزار مقابله با تهدیدها و رهایی از امواج خروشان تغییرات پرشتاب جامعه بشری باشد، اما به موسسات نوید می‌دهد که با استفاده مستمر از این فناوری، حداقل یک گام جلوتر از رقبای خود حرکت کنند.
مزایای آموزش و یادگیری الکترونیکی در مدارس
امروز با پیدایش آموزش الکترونیکی، تصورات قبلی در زمینه نیاز به امکانات فیزیکی بسیار برای امر آموزش و یادگیری در سطح عمومی و آموزش عالی متحول و دگرگون شده است اکنون با به صحنه آمدن مراکز آموزش الکترونیکی، امکان یادگیری در هر زمینه‌ای، برای هر فردی و در هر زمان و مکانی به صورت مادام‌العمر فراهم است.
از این جمله مزایای آموزش و یادگیری الکترونیکی این موارد قابل ذکرند:
- کاهش استرس‌ها و فشارهای روانی در دانش‌آموزان از طریق گسترش یادگیری‌های تعاملی، فردی و مجازی
- تحقق عدالت آموزشی از طریق گسترش دسترسی به دامنه وسیعی از محتوای الکترونیکی
-افزایش مشارکت معلمان و دانش‌آموزان در فرآیند تعلیم و تربیت و تولید محتوای بومی و محلی
- افزایش امکان نظارت و کنترل دقیق یادگیری دانش‌آموزان و ارزشیابی از آموخته‌های آنان از طریق آموزش و ارزشیابی مجازی و...
موانع و چالش‌های آموزش و یادگیری الکترونیکی
مهم‌ترین چالش‌هایی که بر سر راه آموزش الکترونیکی در ایران وجود دارد عبارتند از:
1- کمبود زیرساخت‌های فنی و مخابراتی
2- نیاز مخاطبان به سواد رایانه‌ای
3- لزوم تهیه محتوای درسی الکترونیکی
4-محدود بودن مدرسان راغب به کار در این حیطه
5-لزوم سرمایه‌گذاری در زمینه فناوری اطلاعات
6-نبود نیروی انسانی آموزش دیده و مناسب
7- نبود ارتباط چهره به چهره بین مدرس و دانش‌آموز
8- بومی نبودن محتوای آموزشی
9- لزوم تایید محتوای دوره‌ها توسط سازمان‌ها و ادارات
10- وجود نظام آموزشی متمرکز و یکسویه در برنامه‌ریزی‌های آموزشی و درسی
11- نبود شبکه‌ای واحد در سطح کشور، برای حمایت از پشتیبانی
تاثیر آموزش الکترونیکی در بهبود آموزش معلمان
شواهد به دست آمده از بررسی‌های تحقیقاتی نشان از آن دارد که فنون تدریس و نوع تفکر معلمان، بر بکارگیری آموزش الکترونیکی و در نتیجه پیشرفت دانش‌آموزان تاثیر بسزایی دارد.
دانش معلمان: روش بکارگیری آموزش الکترونیکی در کلاس درس تحت تاثیر دانش معلمان درباره تحت تاثیر دانش معلمان درباره موضوع مورد تدریس و نیز ارتباط فناوری اطلاعات با آن قرار دارد. بعضی از معلمان منابع فناوری اطلاعات را که به موضوع درسی خاصی مربوط است، انتخاب می‌کنند.
شواهد نشان می‌دهد، وقتی معلمان دانش خود را در زمینه موضوع درس و شیوه یادگیری دانش‌آموز به کار می‌بندند، به کارگیری فناوری اطلاعات بیشترین اثر مستقیم را برپیشرفت شاگردان می‌گذارد.
دانش مربوط به فن معلمی: باورها و ارزش‌های مربوط به فن آموزش یا روش تدریس معلم نقش مهمی در شکل دادن به فرصت‌های یادگیری از طریق فناوری ایفا می‌کند.
اعتماد معلمان در به کارگیری فناوری اطلاعات: اگر معلم سازماندهی دانش‌آموزان را بر مبنای فعالیت‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات تنظیم کند، کارایی گروهی و فردی دانش‌آموزان نیز می‌تواند به موازات آن بیشتر باشد.
سازماندهی: اگر معلمان نتوانند تشخیص دهند که اتخاذ رویکردهای جدید تدریس، طرح درس و برنامه درسی، از جمله ضروریات تعامل است، در فرآیند یاددهی – یادگیری محدود خواهد شد.
به گزارش ایسنا، به نقل از مجله رشد تکنولوژی، آموزش الکترونیکی به عنوان یکی از دستاوردهای عصر اطلاعات روز به روز گسترش می‌یابد، لذا با توجه به موانع و چالش‌های فراوان پیش روی آموزش الکترونیکی، لازم است سازمان‌ها و به خصوص مدارس، در استفاده از این فناوری جدی‌تر بکوشند.
پیشنهاداتی برای بهره‌گیری بیشتر از آموزش الکترونیکی ارائه می‌شود:
- برگزاری کلاس‌های آموزش ضمن خدمت برای معلمان، گردهمایی‌های علمی – آموزشی و همایش‌های تخصصی
- حمایت آموزش و پرورش و سایر سازمان‌ها از آموزش و یادگیری الکترونیکی
- آموزش عمومی مردم در زمینه فناوری اطلاعات و آگاه کردن مردم از این فناوری از طریق شبکه آموزشی صداوسیما
- دقت لازم در انتخاب محتوای مطالب آموزش الکترونیکی در مدارس
- استفاده از افراد دارای مهارت‌های مدیریتی و نظارتی در زمینه آموزش و یادگیری الکترونیکی در مدارس
- تشکیل کلاس‌های زبان انگلیسی و رایانه برای معلمان و کار کردن با رایانه، بهره‌مندی از متون علمی – تربیتی مولفان خارجی و آخرین دستاوردهای آموزشی و پرورشی و پژوهشی.
- تشکیل کلاس‌های زبان انگلیسی و رایانه برای دانش‌آموزان از دوره ابتدایی یا استفاده از بازی‌های رایانه‌ای
- تقویت فناوری نوین آموزشی در مدارس و اعطای اینترنت رایگان و ساخت ایمیل بری معلمان و شاگردان
- جایگزین کردن سی‌دهای آموزشی به جای کتاب‌های درسی و لغت‌نامه در نظام آموزی (غفاری، سایت شمیم آموزش و نوآوری).
- تشکیل گروه‌های کوچک پژوهش دانش‌آموزی در کلاس درس توسط معلمان تا فراگیرندگان از طریق نرم‌افزارهای مشارکتی درون و برون کلاسی، با نگارش و ویرایش، به نقد منصفانه فعالیت هم‌سالان خود بپردازند و ایده‌های تازه کشف کنند
برای توسعه کشور، گسترش آموزش و یادگیری الکترونیکی با قدرت و شتاب توصیه می‌شود، البته در این میان باید به برنامه‌ریزی راهبردی توجه ویژه مبذول داشت تا بتوانیم از حل مسائل و مشکلات متعدد فراروی پیاده‌سازی و توسعه این تحول نوین سربلند بیرون آییم.
انتهای پیام
نظرات