معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در نشست وزرای علم و فناوری حاضر در اجلاس STS ژاپن گفت: کشورهای در حال توسعه باید با توجه به توانمندی‌های کشور خود تلاش کنند با اتخاذ سیاستهای هوشمندانه، شرکتهای دانش بنیان کوچک و متوسط را در صنایع بزرگشان تقویت کنند.

به گزارش سرویس علمی ایسنا، دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در این نشست، سخنرانی خود را با موضوع اهمیت شرکتها و اقتصاد دانش بنیان در پیشرفت و جهش کشورهای در حال توسعه ایراد کرد.

وی در این سخنرانی عنوان کرد: بررسی مسیر تحولات تاریخی اقتصاد نشان می‌دهد که ارزش‌آفرینی اقتصادی از منابع زیرزمینی به سمت ایجاد ارزش اقتصادی از دانش تفکر و توانایی ذهنی افراد حرکت کرده است. گذار از اقتصاد "تولید بر مبنای منابع خام" به "اقتصاد کارایی، محور" و در نهایت به "اقتصاد نوآوری محور (دانش بنیان)" نشان از همین روند دارد. آنچه بیش از هر چیز در اقتصاد دانش بنیان اهمیت می‌یابد، توان ارزش آفرینی از فعالیتهای دانشی تک تک افراد حاضر در جامعه است.

وی افزود: سوال اصلی که بسیاری از سیاست گذاران در کشورهای در حال توسعه به دنبال پاسخ آن می‌گردند، آن است که چگونه می‌توانند با توجه به شرایط موجود کشور خود، گذار از اقتصاد مبتنی بر منابع به اقتصاد دانش بنیان را تسریع کنند؟ و دیگر آن که، چگونه می توان با فرصت ها و چالش های این موضوع، یعنی تمرکز اقتصاد دانش بنیان بر دانش تک تک افراد جامعه روبه‌رو شد؟

چهار پایه اقتصاد دانش‌بنیان

ستاری پاسخ دادن به این سوالات را نیازمند شناخت دقیق مسئله و راهکارها دانست و ادامه داد: به طور کلی، اقتصاد دانش بنیان، دارای چهار پایه است که عبارت از: «سرمایه انسانی: دانش، مهارت ها و تجربیات افراد که باعث ارزش آفرینی اقتصادی آنان می شود»، «نوآوری»، «زیر ساخت فناوری اطلاعات» و «رژیم نهادی» است.

به گفته رئیس بنیاد ملی نخبگان ایران، حرکت از اقتصاد منبع محور به اقتصاد دانش بنیان با تمرکز بر پایه اول (سرمایه انسانی) دارای سه مرحله است که عبارت از «آموزش و توانمندسازی افراد»، «تشویق و حمایت از آنان برای راه اندازی شرکت های دانش بنیان کوچک و متوسط» و «حمایت از شکل گیری شبکه های تخصصی از SMEها و تشکیل برندهای ملی و بین‌المللی» است.

وی همچنین این روند تغییرات و فرآیند گذار را موجب بروز چالش‌هایی برای منابع انسانی عنوان و آن را به سه بخش تقسیم کرد که عبارت از «از بین رفتن مشاغل فیزیکی پیشین»، «نیاز به آموزش‌های تخصصی و نیمه تخصصی در حوزه های نرم»، «تغییر در مفهوم سواد از خواندن و نوشتن به سواد IT، سواد فناوری و...» است.

«ایجاد مشاغل جدید با ارزش افزوده بیشتر» و «استفاده از فناوری اطلاعات برای تسهیل اشاعه دانش و کاهش هزینه های حاشیه ای تولید» از مواردی بود که به اعتقاد ستاری، در حین حال فرصتهایی را نیز چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی ایجاد می کند.

وی همچنین «اهمیت یافتن تخصص‌های بین رشته‌ای: افراد باید بدانند که جواب سئوال را از کجا می توان یافت، در واقع باید دانش استفاده از دانش داشته باشند» و «اهمیت یافتن دانش‌هایی ضمنی که قابل تبدیل به دانش صریح نیستند» را از دیگر فرصتها در سطح فردی و اجتماعی عنوان کرد.

لزوم دخالت دولتهای کشورهای در حال توسعه

معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در ادامه بیان کرد: از آنجا که بعضا در کشورهای در حال توسعه، شکست سیستم مانع از شکل گیری این فرایند می‌شود، نیاز است دولتها با استفاده از ابزارهای سیاستی مناسب و متناسب با دوره بلوغ فرایند، دخالت کنند.

به گفته ستاری، از جمله دخالتهایی که دولت‌ها می‌توانند در هر یک از مراحل این فرایند انجام دهند عبارت از «ارائه آموزش‌های لازم به افراد برای رشد خلاقیت و کارآفرینی به منظور ایجاد توان خود پایداری (Self Sustainability)» و «ارائه تسهیلات و خدمات تخصصی به شرکت های دانش بنیان کوچک و متوسط برای رشد و گذار آنان از دره مرگ و تدوین قوانین و مقررات حمایتی از شکل گیری شبکه ها و برندهای تخصصی» است.

تبدیل منابع به محصول دانش بنیان

رئیس بنیاد ملی نخبگان ایران، در بخش دیگری از سخنرانی خود، با بیان اینکه تبدیل صنایع ناشی از منابع زیرزمینی (مانند صنعت نفت) به بازاری برای عرضه محصولات شرکتهای دانش بنیان می‌تواند نقش بسزایی در استفاده و سرریز دانش موجود در این کشورها داشته باشد، ادامه داد: این امر می‌تواند موتور حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان شود تا با افزایش سهم تولید محصولات دانشی از درآمد ناخالص ملی (GNI)، رشد و رفاه برای افراد جامعه ایجاد شود. به عبارت دیگر، سیاستگذاران علم و فناوری در کشورهای در حال توسعه باید با توجه به توانمندی‌های کشور خود (مانند نفت و معادن در ایران)، به عنوان موتور حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان استفاده و تلاش کنند با اتخاذ سیاستهای هوشمندانه، شرکتهای دانش بنیان کوچک و متوسط را در صنایع بزرگ خود تقویت کرده و راه شبکه‌سازی و ایجاد برندهای بزرگ ملی و بین‌المللی را هموار کنند.

معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در پایان سخنان خود اظهار کرد: مجموع این عوامل موقعیتی را برای کشورهای دارای اقتصاد مبتنی بر منابع و برخوردار از جمعیت جوان (مانند کشورهای حوزه خلیج فارس) ایجاد می‌کند تا با تسهیل گذار به اقتصاد دانش بنیان، انرژی حاصل از جوانی جمعیت را از تهدید بیکاری و انقلاب، به فرصت رشد و جهش اقتصادی تبدیل کند.

افتتاح STS یازدهم

پیش از سخنان معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، یازدهمین دوره اجلاس جهانی STS با سخنرانی شینزو آبه نخست وزیر ژاپن آغاز به کار کرد و شرکت کنندگان طی صبح و بعد از ظهر شاهد سخنرانی‌های شخصیت‌های دیگری از جمله وزیر امور خارجه فرانسه، وزیر علوم تایلند، وزیر علوم آرژانتین و... بودند.

نخست وزیر ژاپن در این اجلاس درباره اقتصادی شدن فناوری پیل سوختی در ژاپن برای نخستین بار در دنیا سخن گفت و وعده داد در سال آینده این فناوری به مرحله اقتصادی خواهد رسید و مردم می‌توانند از آن به عنوان منبع انرژی مفید و غیرآلاینده در خودروهای خود بهره ببرند. برنامه‌های مفصل فناوری دولت ژاپن از جمله سلول‌های بنیادی، میکروالکترونیک و...، دیگر مواردی بود که شینزو آبه به آن اشاره کرد.

در ادامه این اجلاس لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه و از مقامات عالی‌رتبه این اجلاس به سخنرانی پرداخت. همچنین فرانس کوردوبا، رئیس بنیاد ملی علم آمریکا (NSF) و پیچت دورونگ کاوروج وزیر علوم تایلند، سخنرانان صبح اجلاس یازدهم STS بودند.

دیدارها و گفت وگوها

دکتر ستاری، معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران در حاشیه حضور در یازدهمین اجلاس STS با تنی چند از وزرا و مدیران تاثیرگذار و کلیدی حوزه علم و فناوری شرکت کننده در این اجلاس دیدار و گفت وگو کرد.

بر اساس این گزارش، این سفر به دعوت رسمی وزیر سیاست علم و فناوری کشور ژاپن از 13 تا 15 مهرماه امسال صورت می‌گیرد. پیوند یافته های علم و فناوری با نیازهای روز جامعه با تاکید بر محافظت از زمین، ایجاد صلح و آرامش در جوامع انسانی از جمله اهداف برگزاری کنفرانس بین المللی STS است.

علاوه بر وزرای علوم و فناوری کشورهای جهان، رؤسای مجامع علمی، دانشگاه‌های معتبر و صاحبان برندهای برتر دنیا نظیر بنز، بی ام و، سونی، توشیبا، هوآوی و... در این کنفرانس که از آن به داووس علم و فناوری یاد می‌شود، شرکت می‌کنند.

به طور معمول در دوره‌های مختلف کنفرانس STS، بیش از 40 وزیر یا رؤسای آکادمی‌های علمی کشورهای بزرگ دنیا حضور می‌یابند و در کنار آن حداقل 800 نفر از رؤسای دانشگاه‌های برتر جهان و نیز صاحبان صنایع بزرگ حضور دارند.

این اجلاس در اکتبر ۲۰۱۳ دهمین سالگرد خود را با شرکت نزدیک به ۱۱۰۰ اندیشمند برجسته، از جمله ۱۲ برنده جایزه نوبل از قریب به ۱۰۰ کشور جهان و منطقه برگزار کرد.

بر همین اساس، پس از کنفرانس STS، بنا به دعوت رسمی وزیر اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن، 16 مهرماه، دکتر ستاری در «اجلاس نوآوری برای زمین خنک» در شهر توکیو پایتخت ژاپن حضور می یابد و در آن به سخنرانی می‌پردازد.

انتهای پیام