مناظره چهار تن از کارشناسان و اساتید دانشگاه در موافقت و مخالفت با توافقنامه ژنو برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل در مناظره‌ای با ناصر نوبری، کوشکی و علی بیگدلی درباره توافق‌نامه ژنو که عصر روز یکشنبه در خبرگزاری نسیم انجام شد، درباره ابعاد مثبت و منفی این توافق‌نامه گفت: پیش از بررسی هر موضوعی باید به مقدورات و محذوراتی که موجب آن توافق‌ شده است توجه کرد. همچنین جدای از اینکه بخواهیم از حق دفاع کنیم باید روش و بیان مناسبی برای دفاع از حق پیدا کنیم و دیگر اینکه معتقدم اگر از ابتدا عنوان برنامه اقدام مشترک در رسانه‌ها به کار گرفته می‌شد، بهتر بود چرا که هر کدام ازاین واژگان به لحاظ حقوقی ابعاد مختلفی پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: برنامه اقدام مشترک توانست دشمن را از موضع تهاجمی به تدافعی بیندازد چرا که از تیرماه سال 91 هجمه‌ای شدید علیه ایران آغاز شد و تحریم‌های شدیدی امضا گردید که در طول تاریخ ایران بی‌سابقه بوده ا ست.

بهشتی‌پور گفت: این توافق موجب شد تا بین دشمنان ایران تفرقه ایجاد شود. در گذشته و در مذاکرات قبلی سیاست و رویکرد به شکلی بود که دشمنان را با برخی از جملات و افعال تحریک می‌کردیم از جمله اینکه می‌شنیدیم "آنقدر قطعنامه صادر کنید که قطعنامه‌دان‌تان پاره شود" و یا "قطعنامه‌ها را کاغذپاره می‌خواندیم". از سال 86 دائم می‌گفتیم پرونده هسته‌ای خاتمه یافته است و مباحثی از جمله همکاری هسته‌ای و موضوعات بحرین و سوریه و... را صحبت می‌کردیم. اما در دور جدید مذاکرات و با برنامه اقدام مشترک بین اسرائیل و آمریکا به طور واقعی اختلاف به وجود آمد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: توافقنامه ژنو موجب شد غنی‌سازی اورانیوم را داشته باشیم اما تحریم جدید نداشته باشیم و جلوی افزایش فشار به ایران گرفته شود.

بهشتی‌پور در پاسخ به این انتقاد که برخی معتقدند توافق ژنو باید به امضا و تصویب دولت و مجلس می‌رسید گفت: اگر این توافق مشکل حقوقی داشت مجلسی‌ها خودشان آن را مطرح می‌کردند. در عین حال ما مکانیزم شورای عالی امنیت ملی را در کشور داریم که عالی‌ترین مقامات کشورمان در آن هستند و پرونده زیر نظر این شوراست و در رأس آن مقام رهبری قرار دارد.

وی درباره ضمانت اجرایی توافق ژنو اظهار کرد: ضمانت اجرایی همه توافقات قدرت ملی آن کشورهاست و هرچقدر با انسجام پشت آن باشیم، می‌توانیم حق‌مان را بگیریم چرا که اگر ما توافق نمی‌کردیم آن‌ها باز هم به ما زور می‌گفتند. هیچ کس این خوش‌باوری را ندارد که اگر آمریکا با ما توافق کرده است، دیگر همه چیز حل شده و سر ناسازگاری ندارد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این انتقاد که ما تعهدات زیادی را به لحاظ هسته‌ای انجام دادیم اما در ازایش اقدام قابل توجهی از سوی 1+5 ندیدیم گفت: این توافق یک سد بزرگ را شکست و یک برخورد و چالش را به تعامل تبدیل کرد و فضا برای ایران را در عرصه بین المللی باز کرد. به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی اورانیوم خواست اصلی ما بوده و هست. البته نه اینکه چنین چیزی در توافق آمده باشد. همان طور که چنین حقی برای ژاپن و برزیل به رسمیت شناخته نشده است. آمریکا غنی‌سازی ایران را نادیده گرفت و اجازه داد که ما غنی‌سازی داشته باشیم اما تحریم‌ها برداشته شود و این یک موفقیت در مرحله اول است.

همچنین علی بیگدلی استاد دانشگاه نیز در سخنانی در حمایت از توافق ژنو گفت: ما سه مرحله مذاکرات هسته‌ای داشتیم که اولین مرحله در دولت سید محمد خاتمی بود که در آن در یک دوره غنی‌سازی را تعلیق کردیم اما تحریم و قطعنامه‌ای در کار نبود و مرحله دوم دوره احمدی نژاد بود که سرآغاز صدور قطعنامه‌ها در آن بود و آمریکا سعی کرد در این دوره از پرونده هسته‌ای یک پدیده بین‌المللی بسازد و امروز می‌بینیم که اوباما نه تنها از سوی آمریکا بلکه با تکیه بر جامعه جهانی از موضوع هسته‌ای ایران صحبت می‌کند. مرحله سوم دوره آقای روحانی است که شاهد کاهش التهاب در پرونده هسته‌ای هستیم.

وی ادامه داد: بر اساس توافق سوم آذر میان ایران و 1+5 حالت ایستایی در دو طرف ایجاد شد در عین حال که دو طرف آمادگی اجرای توافق را دارند. با این حال مشکلاتی پیش رو است از جمله اینکه 1+5 به دنبال آن است که تا مشکلاتی را برای اجرای درست این توافق ایجاد کند. آن‌ها سعی کردند در همان مرحله اول موضوعات کلی را به موضوع هسته‌ای گره بزنند اما موفق نشدند.

وی با اشاره به سخنان روز یکشنبه رییس جمهور در سازمان انرژی اتمی گفت: به نظر می‌آید آقای روحانی هم چندان از آخرین دور مذاکرات رضایت ندارند.

این استاد دانشگاه با اشاره به سفر سوزان رایس و وندی شرمن به سرزمین‌های اشغالی گفت: این سفر و مواضع مطرح شده در جریان آن حاکی از آن است که مشکل ما صرفا با غرب مطرح نیست بلکه با رژیم اسرائیل موضوعیت دارد و آن‌ها به دنبال تضمین امنیت صدور نفت و بقای این رژیم در منطقه از سوی ایران هستند.

بیگدلی در پاسخ به این انتقاد که مطرح شد وقتی یک سازمان و نهاد بین‌المللی بر توافق یا تفاهمی نظارت می‌کند، آن توافق باید به تصویب و تایید مجلس شورای اسلامی برسد گفت: وظیفه آژانس رسیدگی به مسائل فنی و حقوقی است و پس از آنکه موضوع هسته‌ای ایران به شورای امنیت ارجاع شد، موضوع چهره‌ای دیگر یافت. از سویی تا زمانی که توافق و قراردادی برای کشور تعهد مالی ایجاد نکند، آن سند یک پیش‌نویس است و خیلی سخت است که بخواهیم یک موافقت‌نامه حقوقی کامل در نظر بگیریم. در بحث توافق ژنو فقط آژانس مطرح است که ایران با آژانس هیچ سندی را امضا نکرده است و این مذاکرات و اقداماتی که صورت می‌گیرد صرفا برای شناخت دو طرف از یکدیگر است و هنوز موافقت‌نامه‌ای به وجود نیامده است.

این استاد حقوق بین‌الملل تاکید کرد: سوال من ازمنتقدان این است که با همه این انتقادها، پیشنهادشان چیست؟ آیا امکان بازگشت به سال 1390 بدون مذاکرات و یا اجرای این توافق وجود دارد؟ آیا ادامه این وضعیت به زیان ملت و نظام نیست؟ به هرحال در چارچوب توافق ژنو اقداماتی صورت گرفته است و شاهد صدور نفت به چهار کشور آسیای جنوب شرقی بودیم و این‌ها گشایش‌هایی را ایجاد می‌کند.

بیگدلی ادامه داد:‌ اگر سطح مذاکرات به وزرای خارجه رسید نشان دهنده اهمیت موضوع است چرا که دو طرف به سمت تصمیم‌گیری کلان رفتند و این یک موفقیت و امر جدی در موضوع هسته‌ای بود. اما در زمان آقای جلیلی شاهد بودیم که مذاکرات توفیق و پیشرفتی نداشت و در عمل فیریز شده بود.

به گزارش ایسنا ناصر نوبری سفیر پیشین ایران در شوروی با انتقاد از توافقنامه ژنو گفت: برخی با طرح این مسئله که این توافق یک برنامه اقدام مشترک است می‌خواهند سطح آن را پایین بیاورند. اما معتقدم بر اساس قانون اساسی کشور، هر سندی با هر اسمی که برای کشور تعهد ایجاد می‌کند باید تایید مجلس را بگیرد. بر اساس آیین‌نامه چگونگی تنظیم و انعقاد قراردادهای بین المللی در سال 71، این مسئله به صراحت بیان شده است. حتی اشاره شده مذاکراتی که قرار است منتهی به یک تفاهم‌نامه شود باید مورد تصویب مجلس قرار گیرد و یا عنوان کرده است که اگر یک سازمان و نهاد بین‌المللی بر آن سند و اجرای آن نظارت کند، آن سند باید مورد تصویب مجلس، دولت و رییس جمهور قرار گیرد.

نوبری همچنین گفت: آنچه در ژنو اتفاق افتاد، به اعتبار وزیران خارجه 1+5 و ایران بود و اینکه برخی می‌خواهند این حضور را تبلیغاتی جلوه دهند، اشتباه است. معتقدم ما خلاف قانون اساسی عمل کردیم و بر اساس آیین‌نامه سال 71 باید روند مذاکرات و آنچه که به تایید وزیران خارجه در ژنو رسید، به تایید مجلس، دولت و رییس جمهور هم می‌رسید چرا که یک سازمان بین‌المللی مثل آژانس بر اجرای توافق نظارت دارد.

همچنین کوشکی استاد دانشگاه در این مناظره با انتقاد از توافق ژنو و نداشتن ضمانت اجرا گفت: سوال این است که ضمانت اجرای تعهدات 1+5 چیست؟ اگر ضمانت این است که صرفا بگوییم آن‌ها به تعهدات‌شان پایبند خواهند بود، روند اجرای گام اول توافق نشان داد که آن‌ها پایبند نیستند و یا مثل رفتاری که در NPT و قرارداد الجزایر با ما داشتند، ضمانت اجرایی خاصی را در نظر ندارند و سوال ما از آقای ظریف این است که ضمانت اجرایی توافق نهایی چه خواهد بود؟

وی با اشاره به نقل قولی از حامد کرزای اظهار کرد: رییس جمهور افغانستان در جایی مطرح کرد که آمریکایی‌ها به او گفته‌اند اگر ایران با اسرائیل تفاهم کند، خودمان به آن‌ها بمب می‌دهیم. پس می‌بینیم که بحث آن‌ها هسته‌ای نیست و موضوعات دیگر از جمله حقوق بشر و یا بحث‌های موشکی نیز مطرح خواهد شد.

وی تبدیل موضوع هسته‌ای به مسئله اصلی کشور را یک خطای راهبردی دانست و افزود: خروجی این توافق صرفا 4.2 میلیارد دلار بوده است و این یک خطای استراتژیک است که در برابر اقدامات هسته‌ای که انجام دادیم هیچ چیز نگرفتیم مگر اینکه هدف‌مان تسلیم باشد.

وی گفت: اینکه همه مسائل کشور را به مذاکرات وابسته کنیم، اشتباه است.

وی با انتقاد از تعلیق غنی‌سازی 20 درصد و یا اکسید کردن آن و نیز بازطراحی رآکتور اراک گفت: هزینه‌هایی که برای رساندن این پروژه‌ها به اینجا کردیم چقدر بوده است و حالا به راحتی آن‌ها را به عقب بازمی‌گردانیم. آیا همه این‌ها برای یک توافقی بوده است که هیچ ضمانت اجرایی ندارد و یا متنی حقوقی نیست؟ همچنین این توافق در حالی دنبال می‌شود که سخنگوی دولت به صراحت می‌گوید نمی‌توانیم از پولی که به حساب‌هایمان در راستای اجرای توافق واریز شده است یک یورو برداشت کنیم؛ اگر می‌توانستند پولی برداشت کنند حتما آن را در بوق می‌کردند.

این استاد دانشگاه با مشابه خواندن توافق ژنو با قرارداد ترکمنچای گفت: توافق ژنو، ترکمنچای 2 است. در ترکمنچای هم امضاهایی کردند و بر اساس آن کارهایی انجام دادند که بعدها افسوسش را خوردیم و جالب است که در توافق ژنو بدون امضا کردن آن، اقدامات و تعهداتی را اجرا می‌کنیم. من از آقای روحانی می‌پرسم پس از توافق چه چیز ترک برداشته است؟ ما شاهد رفت‌وآمدهای هیات‌های دیپلماتیک و اقتصادی بودیم اما آیا از قبل این رفت و آمدها یک دلار قرارداد هم بستیم؟ اساسا آمریکا اجازه بستن قرارداد نمی‌دهد. اما ما به تمامی تعهدات‌مان تا الان عمل کرده‌ایم و در مقابل چیزی نگرفته‌ایم.

وی در پاسخ به این انتقاد که چطور می‌توان به قبل از سال 90 برگشت گفت: مگر ما تعلیق را برنگرداندیم و یا به غنی سازی 20 درصد نرسیدیم؟ معتقدم باید کل این قرارداد را کنار بگذاریم و توافق بی‌ضمانت اجرا را نپذیریم. ما باید به اقتصاد مقاومتی روی آوریم.

انتهای پیام