«فرهنگ واژه‌نمای اشعار فروغ فرخزاد» توسط روح‌انگیز کراچی و میترا طوسی منتشر شد.

به گزارش خبرنگار ادبیات و نشر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، روح‌انگیز کراچی، دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در بخش‌هایی از مقدمه این کتاب نوشته است: «فرهنگ واژه‌نما یا واژه‌یاب بسامدی، فهرست الفبایی واژگان و شماره دفعات تکرار یک واژه در یک اثر است و به عبارتی میزان کاربرد هر واژه در بافت زبانی و تعیین جای آن در متن است. از فهرست چنین داده‌هایی در تحلیل‌های زبان‌شناختی، بخصوص در واژه‌شناسی و با کمک شیوه تحلیل مؤلفه‌ای معنایی با شکستن ساختار کلمه و تجزیه و تحلیل معنا و مفهوم آن و همچنین توصیف هم‌معنایی (همپوشی)، جانشینی، هم‌نشینی کلمات، تمایز معنایی و ابهام معنایی استفاده می‌شود.

فرهنگ واژه‌نما در حوزه معناشناسی واژگان و با بررسی و ارزیابی کاربرد کلمه در شعر (کاربردشناسی)، ارتباط واژه و هم‌نشینی کلمات با یکدیگر (نقش نحوی) و معنایی که کلمه در ذهن تداعی می‌کند (معناشناسی) کاربرد دارد.

بسامدنویسی، پایه و اساس داده‌هایی است که در نقد نو از آن بهره می‌گیرد. در این نوع نقد، ساختار و جزییات اثر ادبی از دیدگاه زبان‌شناسی مدنظر است و نگاه منتقد صرفا متوجه درون متن، ساختار اثر، واژگان، ساخت‌های ترکیبی، معناهای مختلف، صورت‌های ترکیبی، تجزیه، تحلیل و تأویل متن است و منتقد چون گذشته به مسائل فرامتنی و بیرونی اثر توجهی ندارد.

فرهنگ‌های واژه‌نما در پژوهش‌های روان‌شناسی زبان نیز به کمک می‌آیند تا ارتباط واژه با معنایی که در ذهن تداعی می‌شود و نیز رابطه زبان و اندیشه شاعر بررسی شود. در سبک‌شناسی، از شیوه تطبیق واژگانی دو اثر می‌توان شاعر مورد تردید را یافت و از طریق تجزیه و تحلیل واژگانی، ویژگی‌های دستوری و نگارشی را مشخص کرد. در پژوهش‌های تاریخی، زمان ورود و خاموشی یک واژه و افزایش و کاهش حروف و دگرگونی واژه‌ها و شناخت و تعیین واژگان شعری در یک دوره معین را می‌توان دریافت. علاوه بر آن، یافتن بی‌درنگ هر بخش از شعر و یافتن واژه‌های چندمعنایی در یک اثر، از طریق فهرست واژه‌ها امکان‌پذیر است...

اگرچه به نظر می‌آید که تنظیم و تهیه فهرست واژه‌نما با رایانه آسان‌تر انجام می‌شود، ده سال پیش که این کار را آغاز کردم و با چند متخصص مشورت کردم، برایم مشخص شد که رایانه امکان تشخیص تمایزهای معنایی و دستوری، ترکیبات، فعل‌های مرکب، اصطلاحات و مواردی این‌چنین را ندارد؛ بنابراین، هر مجموعه شعری به طور جداگانه برگه‌نویسی و الفبایی شد. کلمات اصلی و صورت مفرد کلمه مدخل قرار گرفت و صورت‌های دیگر کلمه پس از صورت ساده آورده شد...

فرهنگ بسامدی اشعار فروغ‌ فرخ‌زاد، نخستین فرهنگ واژه‌نمای شاعری معاصر است که زنی شاعر، واژگان آن را در دوره‌ای از تاریخ ادبی ایران و در فاصله سال‌های 1331 تا 1345 به کار برده است. در صورت تهیه و تنظیم این نمونه فرهنگ برای آثار شاعری از همان دهه و دهه 70 و تطبیق واژگانی آثار این هنرمندان، ‌تفاوت معناداری بین واژگان و نوع ترکیبات مشاهده می‌شود که از نظر سبک‌شناسی، نقد ادبی و نقد فمینیستی ارزش خاصی دارد.»

«فرهنگ واژه‌نمای اشعار فروغ فرخزاد» شامل فهرست الفبایی واژگان پنج دفتر شعر فروغ فرخزاد با عنوان‌های «اسیر»،‌ «دیوار»، «عصیان»، «تولدی دیگر» و «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» و همچنین بخش «فرهنگ بسامدی» است.

این کتاب با 719 صفحه، شمارگان 500 نسخه و قیمت 26000 تومان از سوی نشر چاپار منتشر شده است.

انتهای پیام