دهم اسفند سالروز تولد نصرت رحمانی است؛ کسی که «شاعر شعرهای سیاه» شناخته میشود، اما فیض شریفی که اخیرا کتابی دربارهی این شاعر منتشر کرده، نظری جز این دارد.
به گزارش خبرنگار ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، نصرت رحمانی سال 1308 در تهران به دنیا آمد و 27 خرداد 1379 در شهر رشت درگذشت. او در دورهای از زندگیاش به کار در رادیو و سپس به روزنامهنگاری پرداخت. کوچ، کویر، ترمه، میعاد در لجن، حریق باد، درو، شمشیر معشوقه قلم، پیاله دور دگر زد و در جنگ باد از جمله مجموعه شعرهای او هستند.
فیض شریفی در کتابی که اخیرا دربارهی شعر و شاعری نصرت رحمانی منتشر کرده، همهی آثار این شاعر را از اولین مجموعهی شعر تا آخرین آنها مورد بررسی قرار داده است. همچنین تعدادی از شعرهای رحمانی که به گفته این منتقد ادبی، در حافظهی مردم ماندگار شده، در کنار متنها آورده شده است. علاوه بر اینگونه شعرها، به انتخاب شریفی، شعرهایی که به اعتقاد نگارنده خوب هستند، ولی مورد توجه قرار نگرفتهاند، آورده شدهاند.
این نویسنده و پژوهشگر در فصل ابتدایی کتاب با عنوان «جوانب کار شاعر» به دفتر شعرهای کوچ، کویر و ترمه اشاره میکند و در اینباره میگوید: «این شعرها نیمایی هستند و وزن عروضی فارسی را رعایت میکنند. آنچه در درونمایه این کتابها به چشم میخورد، گریز از رمانتیسم آسمانی و بیانتهای ادبیات کلاسیک به رئالیسم واقعگرایی و هبوط به لجنزارهای پلشت زندگی مردم کوچه و بازار است. بیان دردهایی که به درد و رنج مردم و حقایق تلخ و دردآور اجتماع آغشته شده است. بخشی از شعرهای این مجموعهها چهرهی شاعری را عکاسی و نقاشی میکند که بسیار روشن با واژگانی خشن و پرخاشجو و تحکمآمیز بازگو میشود. مناظر رنگارنگی که شاعر با مهارت و استادی و قلمموی شعر ترسیم کرده است، براینخستینبار در شعر فارسی نمود پیدا کرده است».
او سپس شعرهایی چون مادر، تریاک، منادی، شهر خاموش، سقاخانه و معشوق را نوعی قیام علیه موتیفها یا بنمایههای شعر کلاسیک و نظام کهنهای میداند که عادت کرده بود همه چیز را مقدس و زیبا جلوهگر کند و میگوید: «شعر رحمانی دارای زبان ویژهای است و سرشار از واژهها و ترکیباتی است که مخصوص ادبیات شهری کوچه و خیابان است. آن آینهای که رحمانی در آن مینگرد، طیف وسیعی را از مردم در شعر خود جای میدهد و لبریز از عواطف و احساسات شاعر و مردمی است که با آنها زیسته و گریسته است».
شریفی در این کتاب همچنین با برشمردن کلیدواژهها و بسامدهای واژگانی شعر نصرت رحمانی، در اینباره نیز آورده است: «واژگان بهکار بردهشده نشانگر چشمانداز جهان شعری شاعر است که هم جهانبینیاش گستردهتر شده است و هم صور خیال و خزاین لغات او. آوردن این کلمات در بستر جملات و درونی کردن آنها کار یک شاعر بسیار حرفهیی است، چون بسیاری از این کلمات بسیار زمخت و غیرادبیاند و به گونهای بازتاب روحیه خشن و غیرظریف شاعرانه نصرت رحمانی هستند».
او درباره ترکیبات تصویری (تشبیهی و استعاری) این شاعر هم مینویسد: «این ترکیبات در سه کتاب پایانی تغییرات عمدهای میکند، اما در بعضی از این کتابها به سه کتاب قبلی نقب میزند. ترکیباتی که گاهی در حالتی ناخودآگاه ظاهر میشوند و زمانی در خودآگاهی محض چهره میکنند».
فیض شریفی در ادامه با نگاهی به مجموعه شعرهای نصرت رحمانی، با آوردن شعرهایی در کتاب، به تغییرات لحن، بیان و مضامین شعری این شاعر پرداخته است.
انتهای پیام
نظرات