در ماه‌های نخست پس از انقلاب اسلامی ایران، آثار و قطعات ماندگاری در حوزه موسیقی با شور و حال آن روزها به همت هنرمندان کشورمان ساخته و منتشر شد؛ آثاری که همنوا با مردم، از فجر و طلوعی نو سخن می‌گفتند و همواره خود را بر جریده تاریخ این مرز و بوم ثبت خواهند دید.

بخش موسیقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در طول دهه فجر، ۱۰ قطعه ماندگار از موسیقی معاصر ایران را همراه با شرح کوتاهی بر آنها منتشر خواهد کرد.

از ماندگار‌ترین قطعات موسیقی مذکور می‌توان به قطعه سرود «ای ایرن...‌ای مرز پر گهر» اشاره کرد، سرودی که برای همه نسل‌های ایران خاطره‌انگیز است و از قدیمی‌ترین سرود‌های میهنی به شمار می‌آید که چندین نسل از مردم این سرزمین با آن زندگی کرده‌اند و هنوز هم بسیاری در هر سن و سالی به آن گوش می‌سپارند و بی‌اختیار لب به زمزمه کردن آن می‌گشایند.

قطعه‌ای از ساخته‌های روح‌الله خالقی که در سال ۱۳۲۳ در یکی ازغمگین‌ترین بخش‌های موسیقی ایرانی یعنی آواز دشتی و بر روی شعری از حسین گل‌گلاب شنیده شد.

از نکات قابل توجه شعر «ای ایران» آن است که تقریباً همهٔ واژگان آن به فارسی است و در کل این سرود تنها چهار واژهٔ عربی «فدا»، «دُر»، «دُوْر» و «نور» به کار رفته است.

اسماعیل نواب صفا در کتاب خاطرات خود به نقل از دکتر حسین گل گلاب، شاعر این سرود آورده‌ است: «وقتی در سال ۱۳۲۳ ایران تحت اشغال متفقین بود. بعد از ظهر یکی از روزهای تابستان در خیابان، شاهد حرکات دور از نزاکت بعضی از سربازان انگلیسی با مردم بودم و از ناراحتی نمی‌دانستم چه کنم، بی‌اختیار راه انجمن موسیقی را که تازه تأسیس شده بود، پیش گرفتم. وقتی خالقی مرا دید گفت: چرا ناراحتی؟ واقعه را برایش تعریف کردم. او گفت ناراحتی فایده‌ای ندارد بیا کاری کنیم و سرودی بسازیم. این بود که سرود‌ای ایران خلق شد...»

نخستین اجرای این قطعه، در ۲۷ مهرماه ۱۳۲۳ در تالار دبستان نظامی دانشکدهٔ افسری بود، در خیابان استانبول دو شب متوالی برگزار شد و آنچنان مورد استقبال قرار گرفت که شنوندگان تکرار آن را خواستار شدند و سه بار دیگر برای حاضرین این قطعه اجرا شد. استقبال و تاثیر این سرود باعث شد که وزیر فرهنگ وقت، هیأت نوازندگان را به مرکز پخش صدا دعوت کند تا صفحه‌ای از آن ضبط و همه روزه از رادیو تهران پخش شود.

البته اجرای اولیه این اثر تقریبا نایاب است و اجرهای دیگر آن مربوط به سال‌های ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۲ در برنامه گلهاست که غلامحسین بنان با صدای خود این سرود ملی را ماندگار کرده است.

در سال ۱۳۵۰ نیز اُپرای رادیویی این سرود با همکاری ارکستر بزرگ رادیو تلویزیون ملی ایران با رهبری فرهاد فخرالدینی و خوانندگی اسفندیار قره‌باغی انجام گرفت و دو اجرای دیگر از این اثر نیز با صدای حسین سرشار و دیگری با صدای رشید وطن‌دوست موجود است.

ای ایران را باید سرود ملی غیر رسمی ایران و از مشهور‌ترین سرودهای میهنی و ملی‌گرایانه ایران دانست که بسیاری آن را مردمی‌ترین سرود معاصر در ایران دانسته‌ و می‌دانند.

‌ای ایران‌ای مرز پرگُهر / ای خاکت سرچشمهٔ هنر

دور از تو اندیشهٔ بَدان / پاینده مانی تو جاودان

ای دشمن ار تو سنگ خاره‌ای من آهنم / جان من فدای خاک پاک میهنم

مهر تو چون، شد پیشه‌ام / دور از تو نیست اندیشه‌ام

در راه تو، کِی ارزشی دارد این جان ما / پاینده باد خاک ایران ما

سنگ کوهت درّ و گوهر است / خاک دشتت بهتر از زر است

مهرت از دل کِی برون کنم / بَرگو بی‌مهرِ تو چون کنم

تا گردش جهان و دور آسمان به‌پاست / نورِ ایزدی همیشه رهنمای ماست

مهر تو چون، شد پیشه‌ام / دور از تو نیست اندیشه‌ام

در راه تو، کِی ارزشی دارد اینجان ما / پاینده باد خاک ایران ما

ایران‌ ای خرّم بهشت من / روشن از تو سرنوشت من

گر آتش بارد به پیکرم / جز مهرت در دل نپرورم

از آب و خاک و مهرِ تو سرشته شد گِلم / مهر اگر برون رود گلی شود دلم

مهر تو چون، شد پیشه‌ام / دور از تو نیست اندیشه‌ام

در راه تو کِی ارزشی دارد این جان ما / پاینده باد خاک ایران ما

انتهای پیام