"رمضانی خوانی" و یا به لهجه بیرجندی "رمِضوُنی" یکی از رسوم کهن خراسان‌جنوبی در ماه مبارک رمضان است که با فرا رسیدن این ماه عزیز در کوچه‌ها با آوای خوش، طنین‌انداز می‌شود. ماه رمضان در خراسان‌جنوبی همراه با آیین بومی و محلی خاصی است که البته درحال حاضر در مراکز شهرنشین رونق خود را از دست داده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه خراسان جنوبی، بعد از افطار بود؛ درب خانه به صدا در آمد آیفون را برداشتم و پرسیدم "کیه؟" صدایی در گوشم طنین انداخت که مرا به سالیانی دور برد؛ پاسخ مرا با یک پرسش داد و گفت: "رمَضونی بِخونِم؟" به وی اجازه خواندن دادم و آنها شروع به خواندن کردند:

رمِضُو یارب یارب رمِضُو/ رمِضُو آمد خوشنام خدا

رمِضُو آمد میهمانش کنید/ بز و بزغاله قربانش کنید

رمِضُو آمد خوُد سیصد سوار/ چوبی وَردَشتِه که آی روزه بدار

رمِضُو آمد میهمانش کنید/ بز و بزغاله قربانش کنید

بز و بزغاله که چیزی نِمشُو/ گاو و گوساله را قربانش کنید

این سِرا از کیه رو وَر باده/ دو پسر داره که نو داماده

این سِرا از کیه رو وَر روزه/ دو دختر داره که مخمل دوزه

این سِرا از کیه رو وَر قبرِستُو/ پدر مو گفته برو دو قرو بِستُو...

"رمضانی خوانی" یکی از آداب و رسوم مردم خراسان‌جنوبی در ماه پر برکت رمضان است که در این آیین بیشتر کودکان و نوجوانان از طبقات پایین دست جامعه بعد از هر افطار به در خانه‌ها می‌روند و در کوچه‌ها به سرودن اشعاری به صورت دسته‌جمعی می‌پردازند.

اشعار این گروه قدمتی طولانی دارد و از سالیان دور هیچ‌گونه تحریف و تغییری نکرده است.

این اشعار در دهان کودکان می‌چرخد و گوش صاحبخانه را نوازش می‌دهد و در نهایت امر کودکان در ازای سروده‌های خود مقداری تنقلات، شیرینی و گاهي مبلغی پول دریافت می‌کنند. بچه‌ها خوراکی‌هایی را که دریافت کرده‌اند را متبرک دانسته و در میان یکدیگر تقسیم می‌کنند.

در این ماه پر فیض و برکت اهالی خراسان جنوبی با برپایی اینگونه رسوم سرگرم و به ضیافت الهی با دور هم بودن شادی بیشتری می‌بخشند.

پرونده میراث معنوی "رمضانی خوانی" در انتظار ثبت است

سیداحمد برآبادی، رییس حوزه پژوهش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی به ایسنا گفت:"رمضانی خوانی" در خراسان‌جنوبی سابقه زیادی دارد؛ به طوری که نمی‌توان روزگار مشخصی را برای ظهور این آیین در استان پیش‌بینی کرد.

وی افزود: این آیین در سراسر خراسان‌جنوبی رواج دارد و گونه‌های مشابهی در کرمان نیز دیده شده است.

رییس حوزه پژوهش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی ادامه داد: پرونده این میراث معنوی تکمیل شده برای ثبت در فهرست ملی در انتظار است.

برآبادی اظهار کرد: "رمضانی خوانی" مراسمی است که توسط کودکان و نوجوانان استان در شبهای رمضان و بین اوقات افطار تا سحر انجام می شود.

وی تصریح کرد: در این آیین پسران نوجوان به صورت گروه‌های چهار یا شش نفره وارد کوچه‌ها شده و درب خانه‌ها به ویژه توانگران را می‌زنند و از صاحبخانه اجازه سرودن اشعار خود را می‌گیرند که در صورت موافقت صاحبخانه، این گروه به صورت دسته جمعی شروع به شعرخوانی می‌کنند.

رییس حوزه پژوهش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی بیان کرد: رمضانی خوانی با یک مقدمه دعایی که توسط استاد خوانده می‌شود آغاز شده و با آمین شاگردان ادامه می‌یابد.

برآبادی ادامه داد: این اشعار شامل چند بخش است؛ یک بخش نوید آمدن ماه رمضان را می‌دهد، یک بخش حمد و ثناء ائمه و بزرگان را بیان می‌کند و بخش دیگر راجع به ماه رمضان و محسنات روزه‌داری و در وصف صاحبخانه است.

برآبادی افزود: این آیین از طرفی جنبه سرگرمی و تفریح برای مردم را دارد و از طرفی خوراکی‌هایی که در این رسم جمع‌آوری می‌شده برای طبقات پایین دست باارزش و متبرک بوده است.

وی ادامه داد: از آنجایی که این مراسم دسته جمعی است هیچگاه تکدی‌گری محسوب نمی‌شود.

رییس حوزه پژوهش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی اولین گام میراث فرهنگی برای ماندگاری این آیین را شناسایی و ثبت آن دانست و گفت: پرونده ثبت آیین "رمضانی خوانی" تهیه شده تا به نام خراسان جنوبی در فهرست آثار ملی کشور ثبت شود.

برآبادی بیان کرد: بعد از ثبت این اثر، میراث فرهنگی گام‌هایی را در راستای حفظ و احیاء این آیین، مانند تهیه فیلم مستند و پخش در رسانه‌های گروهی و تهیه بروشور، انجام خواهد داد.

وی خاطرنشان کرد: اشعار آیین "رمضانی خوانی" به تفضیل در کتاب "بیرجندنامه" نوشته "جمال رضایی" انتشارات هیرمند چاپ اول سال 1381 آمده است.

گزارش از خبرنگار ایسناي منطقه خراسان‌جنوبی: محبوبه قاسم‌زاده

انتهاي پیام