جنگل نعمتی خدادادیست که گاه گرفتار ناسپاسی بشر منفعت‌طلب مي‌شود، جنگل‌های بلوط استان ایلام در روزگاران نه چندان دور به عنوان مهمترین عطیه الهی چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌كرد، اما امروز گويا ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند تا این نعمت بی‌مانند خداوند را به کیفر ناسپاسی به برهوت تبدیل کنند.

ناحیه زاگرس به جنگل‌های غرب کشور گفته می‌شود که درخت اصلی در این جنگل‌ها بلوط است، آب و هوای زاگرس به سبب قرار داشتن در کنار آب و هواهای مختلف همانند ایران-تورانی و صحرا-سندی، گرمسیری و همچنین تأثیرپذیری از سیکلون‌های آناتولی و دریای سیاه بسیار گوناگون است. درختان اصلی بلوط در این جنگل‌ها عبارتند از Q. persica،Q.infectoria ، Q.libani، Q.magnosqumata كه از جهت گسترش، درخت بلوط ایرانی یا Q.persica بیشترین سطح را داراست؛ اين در حاليست كه عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام در اين زمينه گفت: استفاده از چوب درختان به عنوان سوخت، چرای بیش از حد، آتش سوزی‌های عمدی و غیرعمدی، طرح‌های توسعه‌ای و پدیده گرد و غبار مهمترین عوامل تهدید کننده حیات جنگل‌های زاگرس است.

دکتر جواد میرزایی در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اظهار کرد: جنگل‌های زاگرس به عنوان وسیع‌ترین ناحیه رویشی ایران و با 5 میلیون هکتار مساحت، حدود 40 درصد کل جنگل‌های ایران را به خود اختصاص داده‌اند. این ناحیه رویشی که تحت عنوان جنگل‌های خشک و نیمه‌خشک طبقه‌بندی می‌شوند، از شهرستان پیرانشهر در آذربایجان‌غربی شروع شده با پوشش دادن 11 استان غربی تا منطقه فیروزآباد در استان فارس تداوم می‌یابد.

وی با بیان اینکه جنگل‌های زاگرس یکی از مهمترین منابع تولید آب کشور به حساب می‌آیند، افزود: بر اساس منابع موجود سالانه 150 میلیارد مترمکعب آب در این منطقه رویشی تولید می‌شود و وجود رودخانه‌های پرآبی که از این جنگل‌ها سرچشمه می‌گیرند، سبب شده که این منطقه تمرکز جمعیتی بالایی نیز داشته باشد؛ به طوری که در این محدوده رویشی حدود 10 میلیون نفر زندگی می‌کنند که از این تعداد بیش از 1.5 میلیون نفر به طور مستقیم با جنگل در ارتباط بوده و این اکوسیستم را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

عضو گروه جنگل دانشگاه ایلام در خصوص آثار و فواید این جنگل‌ها خاطرنشان کرد: علاوه بر این جلوگیری از فرسایش خاک، حفظ حیات وحش منطقه، افزایش تنوع زیستی و پایداری منطقه، تلطیف آب و هوا، حذف آلودگی‌های زیست محیطی، ترسیب کربن، حفظ رطوبت خاک، تعلیف دام، محصولات فرعی، گیاهان دارویی، چوب سوخت و ساختمان و هزاران فایده دیگری که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم عاید انسان می‌شود، به واسطه وجود این جنگل‌هاست.

میرزایی ضمن هشدار به رویه رو به تزاید تخریب جنگل‌های این منطقه اظهار کرد: استفاده از چوب درختان به عنوان سوخت، چرای بیش از حد، آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی، طرح‌های توسعه‌ای و پدیده گرد وغبار از مهمترین عوامل تهدیدکننده حیات جنگل‌های این منطقه است.

وی تصریح کرد: در این میان تأمین چوب برای سوخت و چرای دام بیش از دیگر عوامل حیات جنگل‌ها را مورد تهدید قرار داده‌اند، به عنوان شاهدی بر این مدعا در منطقه زاگرس در یک دوره چرای سه ماهه، دام موجود چهار برابر ظرفیت چرای منطقه است که این خود سبب افزایش تخریب و حذف گونه‌های ارزشمند و خوش خوراک می‌شود و از طرفی فشار ناشی از کمبود علوفه سبب هجوم دام‌ها به داخل جنگل و در نهایت قطع سرشاخه‌ها برای تأمین علوفه مورد نیاز آنها بوده است.

میرزایی در ادامه گفت: آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی نیز در این جنگل‌ها متأسفانه همواره قربانی‌های زیادی را به همراه دارند، آتش‌سوزی، سبب مرگ بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری و از بین بردن خشکه دارها، لاشبرگ‌ها و مواد آلی خاک شده و سبب تخریب چرخه‌های عناصر موجود در یک اکوسیستم می‌شود که در نهایت مرگ اکوسیستم جنگلی را به همراه دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام در مورد زراعت دیم در زیراشکوب جنگل اظهار کرد: بر اساس آمار اداره منابع طبیعی حدود 800 هزار هکتار اراضی دیم زیر اشکوب جنگل وجود دارد که این امر علاوه بر کاهش سطح سالیانه جنگل‌ها، کیفیت درختان منطقه را به شدت تحت تأثیر قرار داده و باعث ضعف فیزیولوژیک درختان و حمله آفات و امراض شده است.

وی درخصوص تأثیر برنامه‌های عمرانی بر تخریب جنگل‌ها گفت: با توجه به اجتناب‌ناپذیر بودن برخی از این طرح‌ها توصیه می‌شود در زمان احداث و توسعه چنین مواردی نهایت دقت و برنامه‌ریزی کارشناسانه در خصوص محل استقرار آنها انجام شود تا کمترین میزان تخریب به طبیعت وارد شود و علاوه بر این در صورت امکان از راه‌های جایگزین استفاده شود.

عضو گروه جنگل و مرتع دانشگاه ایلام در زمینه راه‌های مقابله با این تهدیدات گفت: قرق کردن، استقرار برج‌های دیده‌بانی در مناطق حساس به آتش‌سوزی، تغییر شیوه معیشت جنگل‌نشینان، توسعه کشت گیاهان دارویی و مشارکت مردمی پنج راهکار عمده برای مقابله با این مخاطرات هستند.

میرزایی در خصوص ضرورت ایجاد مناطق قرق شده تأکید کرد: در بسیاری از مناطق، به ویژه در مجاورت روستاها، شهرها و ارتفاعات پایین به جهت ترددهای بسیار زیاد دام و انسان، پوشش گیاهی به کلی از بین رفته و خاک در معرض کوبیدگی و فرسایش شدید قرار داشته، حتی گونه‌های علفی فرصت استقرار پیدا نمی‌کنند و در صورت استقرار در فصل بهار، به جهت چرای زودهنگام به مرحله بذردهی نمی‌رسند.

وی ادامه داد: در صورت استمرار چنین روندی ضمن انهدام کلی پوشش‌های گیاهی این مناطق، پوشش ارتفاعات بالا و مناطق دوردست را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند، که این خود نشانه‌هایی از یک زنگ خطر جدی برای زاگرس است و بنابر این مسئله قرق جنگل‌های زاگرس، باید به شدت به ویژه برای مناطقی که حساسیت بیشتری از نظر تخریب دارند، پیگیری و اجرا شود، همچنین در صورت امکان به صورت مصنوعی بذر گونه‌های علفی و بوته‌ای را باید وارد عرصه‌های جنگلی کرد.

عضو گروه جنگل و مرتع برای مقابله با آتش‌سوزی پیشنهاد داد در بسیاری از موارد که جنگل دچار حریق می‌شود، چنانچه قبل از گسترش آتش‌سوزی در سطوح وسیع، بتوان در محل حاضر شد، می‌توان از ایجاد آتش‌سوزی‌های وسیع و آثار زیانبار آنها جلوگیری کرد، لازمه این کار استقرار برج‌های دیده‌بانی به ویژه در مناطق مستعد آتش‌سوزی و یا گشت مناسب و مداوم در فصولی که پوشش خشک است، مي‌باشد.

وی در ادامه اظهار کرد: بدون شک هزینه احداث چنین ایستگاه‌هایی بسیار کمتر از مجموع هزینه‌های خاموش کردن آتش است و قابل ذکر است که وجود این ایستگاه‌ها در داخل جنگل از قطع و سرشاخه‌زنی درختان توسط دامداران و یا از چرای بی‌رویه توسط آنها نیز جلوگیری می‌کند.

میرزایی ضمن اشاره به اینکه تغییر شیوه معیشت ساکنان منطقه از جمله راه‌های مقابله با روند تخریبی موجود است، خاطرنشان کرد: مردمان این مناطق به خاطر درآمد پایین و وابستگی معیشتشان به جنگل به صورت مستقیم و غیرمستقیم از جمله تبدیل جنگل‌ها و مراتع به زمین‌های کشاورزی، زراعت دیم در زیراشکوب جنگل، دامداری سنتی و غیره باعث تخریب اکوسیستم‌های طبیعی زاگرس می‌شوند.

وی برای تغییر این وضعیت پیشنهاد داد مشاغلی که تخریب کمتری برای طبیعت به همراه دارند مانند پرورش زنبورعسل، پرورش گیاهان دارویی مورد حمایت ویژه دولت قرار گیرند تا ضمن ایجاد اشتغال برای روستانشینان، میزان تخریب این رویشگاه‌ها نیز کاهش یابد.

از دیگر راه‌های پیشنهادی این مدرس دانشگاه توسعه کشت گیاهان دارویی است؛ زیرا در زاگرس تنوع بالایی از گیاهان دارویی و صنعتی وجود دارد و رویشگاه بسیاری از گونه‌های درختی، درختچه‌ای، بوته‌ای و علفی است که می‌توان از آنها فرآورده‌های دارویی و صنعتی به دست آورد و بنابراین در این زمینه می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب برای احیاء، توسعه و فرآوری این محصولات، گامی اساسی و پایدار هم در جهت حفاظت از گونه و هم جلوگیری از تخریب آنها با ایجاد اشتغال برای مردمان محلی به وجود آورد.

میرزایی مشارکت مردمی را شرط لازم و کافی تحقق این راهکارها اعلام کرد و گفت: همکاری و همگامی مردم در تمامی مراحل حفظ، احیاء، توسعه و بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی از لوازم اساسی در موفقیت هر برنامه‌ای برای حفاظت از جنگل‌ها و منابع طبیعی است.

وی خواستار توجه مسوولین به این امر شد و بیان کرد: از آنجایی که در زاگرس مردمان روستایی کاملا با جنگل در ارتباط هستند و بیشتر نیازهای خود را به طور مستقیم یا غیرمستقیم از جنگل به دست می‌آورند، بنابراین باید با برنامه‌ریزی منظم و فرهنگ‌سازی درست در جهت حفظ منابع طبیعی، مردمان محلی را در جهت حفظ، احیاء، بهره‌برداری بهینه از محصولات فرعی تشویق و ترغیب کرد.

مهندس عبدالسلام پیری، معاون فني منابع طبيعي و آبخیزداری استان نيز در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ايسنا)، ضمن بیان اینکه سرانه جهانی جنگل0.8 هکتار است، اظهار کرد : سرانه کشوری جنگل در کشور ما کمتر از 0.2 هکتار است که این میزان در ایلام 1.2 هکتار به ازای هر نفر است.

وی با بیان اینکه عمده جنگل‌های استان را "بلوط" تشکیل داده است، افزود: بلوط درختي با ميوه خشكباري تيره‌رنگ است كه ارتفاع آن به بيش از پنج متر مي‌رسد و رشد درخت بلوط بسيار كند است و ممكن است تا 900 سال عمر كند٬ا ين درخت داراي 275 گونه بوده كه از آن استفاده‌هاي فراواني صورت مي‌گيرد و از تانن موجود در اين درخت در صنعت چرم‌سازي استفاده مي‌شود.

پیری در خصوص میوه درخت بلوط و فواید آن عنوان کرد: ميوه آن داراي خواص خوراكي و داروئي است، امروزه پزشكان از پوست و ميوه بلوط استفاده‌هاي داروئي بسياري مي‌كنند٬ خاصيت قابض‌كنندگي آن هم عامل قطعي درمان اسهال‌هاي شديد و خاصيت گندزدائي و ضد ميكروبي آن براي درمان عفونت‌ها و مخلوط پوست و ميوه آن يك پادزهر قوي است، علاوه بر اين فوايد داروئي، درخت بلوط يك گونه حفاظتي است زيرا نقش آن در حفاظت آب و خاك به اثبات رسيده است.

معاون فني منابع طبيعي و آبخیزداری استان درباره سطح جنگلي استان نيز بيان كرد: 8.8 درصد خاك ايران در پوشش جنگلي قرار دارد، در استان ايلام 642 هزار هكتار جنگل وجود دارد كه گونه غالب آن بلوط است كه اين ميزان جنگل 4.5 درصد جنگل‌هاي ايران و 9 درصد جنگل‌هاي زاگرس را شامل مي‌شود که بر اساس مطالعات فائو هر هكتار جنگل 969 دلار ارزش دارد و سالانه 2.5 تن اكسيژن توليد مي‌كند و 68 تن گرد و غبار را در خود رسوب مي‌دهد.

وی اضافه کرد: توان نفوذپذيري آب در خاك‌هاي جنگلي 40 برابر بيشتر از ساير اراضي است و در زاگرس هر هكتار جنگل سالانه 84 متر مكعب آب را در خود نگهداري مي‌كند كه اين رقم با توجه به سطوح جنگل در استان و مقايسه با سدهاي موجود اهميت جنگلي را در حفظ آب و به تبع آن حفظ خاك يادآوري مي‌كند.

این مدرس دانشگاه به پيوند منابع طبيعي و اشتغال هم اشاره و عنوان کرد:38 درصد جمعيت شاغل استان به طور مستقيم و غيرمستقيم به ماهيت و وضعيت منابع طبيعي وابسته‌اند.

پيري مشكلات فراروي اين درخت جنگلي را به دو عامل انساني و طبيعي تقسيم‌بندي و بیان کرد:عوامل طبيعي شامل تغيير اقليم، خشكسالي، ريزگرد، كمبود نزولات به شكل برف و عوامل غيرطبيعي را فعاليت‌هاي كشاورزي در زيراشكوب جنگل، پراكندگي عشاير و دامداران در جنگل‌هاي استان، فعاليت‌هاي عمراني بدون توجه به مسائل زيست محيطي و عدم ساماندهي موضوع طبيعت گردي در استان است.

معاون فني منابع طبيعي و آبخیزداری استان از اجراي طرح صيانت از جنگل‌هاي زاگرس در ايلام خبر داد و گفت: مهمترين پروژه‌هاي اين طرح حفاظت از عرصه‌هاي جنگلي، اجراي كمربند حفاظتي، فعاليت‌هاي آموزشي و ترويجي در بين بهره‌برداران، مبارزه با آفات و امراض، توسعه پارك‌هاي جنگلي و فضاي سبز به منظور كم كردن فشار ناشي از گردشگران بر عرصه‌هاي طبيعي، توليد نهال و توزيع آن در بين مردم و دوائر دولتي بوده‌اند.

پيري به 33 تشكل زيست محيطي با اولويت كاري حفاظت از منابع طبيعي اشاره كرد و گفت: این مراکز نقش بسيار مهمي در فرهنگ‌سازي حفاظت منابع طبيعي ایفا می‌کنند.

وی همچنين اظهار كرد: ما در سال 88 با مرگ 10 درصد از بلوط‌هاي استان روبرو شديم كه پس از بررسي‌هاي لازم توسط كارشناسان، دليل خشكيدگي، خشكسالي و گرد و غبار بيان شد.

پیری با انتقاد از اين مسأله كه امروزه در دانشگاه‌ها رشته جنگل‌داري با تكيه بر جنگل‌هاي شمال تدريس مي‌شود، اظهار اميدواري كرد در آينده نه چندان دور شاهد توجه به جنگل‌هاي زاگرس در مراكز آموزش عالي باشيم.

وی بلوط را زينت عروس زاگرس مي‌داند و علاوه بر مشكلات طبيعي به رفتار فرهنگي مردمان زاگرس‌نشین اشاره كرد و گفت: مردم اين سرزمين از ديرباز بر حسب يك عادت غذائي سنتي عادت دارند در دامن كوهستان كباب درست كنند و لاجرم براي بر افروختن آتش به هيزم نياز دارند كه محل تأمين هيمه ذوق پسند آنها درختان كهنسال اين ديار است!

معاون فنی منابع طبیعی و آبخیزداری استان بیان کرد: گستره جنگل‌های استان ایلام 642 هزار هكتار و گونه غالب جنگل بلوط است.

پیری با اشاره به اینکه طرح مقابله با خشکیدگی درختان بلوط در سطح جنگل‌های استان انجام شد، گفت: این عملیات در سطح صدهزار هکتار از جنگل‌های استان که وضعیت مطلوبی ندارند، انجام شده است.

وی با بیان اینکه در پایلوت 10 هزار هکتاری، عملیات‌های مختلفی در این جنگل‌ها انجام شده است، افزود: این اقدامات شامل حذف پایه‌های خشک، آفت‌زده و بیمار و انتقال آنها به خارج از جنگل، هرس بهداشتی درختان، عملیات ذخیره نزولات آسمانی با احداث چاله‌های فلسی شکل، هلالی آبگیر، بانکت و نهال‌کاری و غنی‌سازی بوده است.

معاون فنی منابع طبیعی استان اجرای این طرح را در سطح جنگل تمام شهرستان‌های استان اعلام و عنوان کرد: در ایلام در منطقه چغاسبز، ایوان در منطقه دره‌دراز ، سرابله در منطقه میان تنگ، مهران در منطقه کان گنبد صورت گرفته است.

پیری در تشریح اجرای طرح مقابله با خشکیدگی درختان بلوط در سایر شهرستان های استان خاطر نشان کرد: در دره شهر در منطقه بدره، در آبدانان در سطح جنگل‌های دینارکوه ، در دهلران در منطقه زرین‌آباد و در ملکشاهی در سطح جنگل‌های بیوره اجرا شده است.

وی اعتبار اختصاص یافته این طرح را 20 میلیارد ریال در سال گذشته عنوان كرد و افزود: این اعتبار از محل اعتبارهای ملی و استانی تأمین شد و با توجه به اجرای موفقیت‌آمیز گام نخست آن امیدواریم كه برای اجرای كامل آن در سال جاری اعتبار بیشتری اختصاص یابد.

معاون فنی منابع طبیعی و آبخیزداری استان گفت: سرانه جنگل در ایلام در مقایسه با کل کشور و حتی جهان بیشتر است که این نعمت شکرانه می‌خواهد.

دکتر علي مهدوي، عضو هيئت علمي دانشگاه ايلام در گفت وگو با ایسنا اعلام کرد: آنچه امروز به نام جنگل‌كاري با سوزني برگان در مناطق جنگلي تخريب‌ شده انجام مي‌‌شود، بيشتر به جنگل‌خواري شبيه است تا جنگل‌كاري!

وی اضافه کرد: از بيش از7300 گونه گياهي در ايران فقط شش گونه سوزني برگ وجود دارد كه جزو فلور طبيعي و بومي ايران هستند كه عبارتند از زربين يا سرو، چهارگونه از جنس ارس، و سرخدار كه زربين يا سرو درختي است كه با آب و هواي مديترانه‌اي سازگار است و از ديرباز در ايران كاشته مي‌شده است.

مهدوی افزود: ارس نيز از گياهان كوهستاني است كه اغلب در مناطق مرتفع البرز و كوه‌هاي خراسان و كپه‌داغ و به ‌طور پراكنده در زاگرس ديده مي‌شود، سرخدار نيز از گياهان در حال انقراض ايران است كه رويشگاه طبيعي آن جنگل‌هاي اطراف گرگان و يك جمعيت آن نيز در پارك ملي گلستان و به طور بسيار پراکنده به صورت لکه‌هايي در جنگل‌هاي شمال وجود دارد. تمامي ساير گونه‌هاي سوزني برگ که در ايران مشاهده مي‌شوند و در جنگل‌کاري‌ها از آنها استفاده مي‌شوند غيربومي بوده و از خارج وارد شده‌اند مانند سرو نقره‌اي كه از آمريكا وارد شده است.

اين عضو هيئت علمي دانشگاه ايلام خاطرنشان کرد: نبايد از سوزني‌برگان براي جنگل‌کاري‌ها در ايران استفاده کرد؛ زيرا خسارت گونه‌هاي سوزني برگ به منابع طبيعي و گونه‌هاي بومي به مراتب بيشتر از سود آنهاست که از جمله آنها مي‌توان به برهم زدن تعادل دمايي خاک -سوزني برگ‌ها به دليل پوشش دائمي‌برگ‌ها از نفوذ نور خورشيد به سطح زمين جلوگيري مي‌كنند- اشاره كرد، همچنين فقدان نور مانع از تشكيل و رشد جامعه گياهي در بستر مي‌شود. خاك سرد نيز مانع از تجزيه بقاياي گياهي مي‌شود.

وي در ادامه برهم زدن تعادل آبي را از جمله آثار زيانبار استفاده از سوزني برگان دانست و در اين زمينه گفت: سطح كل برگ‌ها و شاخه‌هاي سوزني برگ‌ها از پهن برگ‌ها بيشتر است، ولي ميزان تعرق در سوزني برگ‌ها و پهن‌برگ‌ها تقريبا برابر است كه علت آن كمتر بودن تبادلا‌ت روزنه‌اي سوزني برگان است در نتيجه درختان سوزني برگ مقدار آب بيشتري را روي شاخ و برگ خود نگه داشته و مجددا در اثر تبخير از دست مي‌دهند که طبق مطالعات انجام شده سوزني برگان در مقايسه پهن برگان از رسيدن بيش از20 درصد حجم باران به سطح خاك جلوگيري مي‌كنند اين مقدار در كشور ايران كه آب و هواي گرم وخشك دارد به مراتب بيشتر است كه باعث جلوگيري از ذخيره‌سازي آب در سفره‌هاي زيرزميني مي‌شود.

مديرگروه جنگل و مرتع دانشگاه ايلام بر هم زدن تعادل غذايي خاک را از ديگر آثار زيانبار استفاده از سوزني برگان ذکر کرد و ادامه داد: اين گياهان عمدتا ازت را به شكل آمونيوم جذب مي‌كنند؛ لذا نيترات خاك در جنگل سوزني برگ شسته شده و باعث افزايش اسيديته خاك مي‌شود درختان پهن برگ به دليل غناي پوشش كف، مقدار نيترات بيشتري جذب مي‌كنند و لذا از شست‌وشوي نيترات خاك جلوگيري مي‌شود. از آنجايي كه بخش عمده فلور ايران را گياهان قليايي‌پسند تشكيل مي‌دهند، افزايش اسيديته خاك مانع از رشد بسياري از گياهان مي‌شود.

این استاد دانشگاه ایلام در خصوص تشکيل هوموس اظهار کرد: در زير درختان سوزني‌برگ هوموس خام (تجزيه نشده) انباشته مي‌شود، ولي هوموس زير درختان پهن برگ بيشتر قليايي بوده و از مواد غذايي غني است. موجودات تجزيه‌كننده هوموس در زير درختان پهن برگ بسيار غني و فعال هستند، وجود رزين و ساير متابوليت‌هاي ثانويه مانع از تجزيه هوموس در خاك سوزني برگان مي‌شود.

اين مدرس دانشگاه اضافه کرد: با توجه به توضيحات ذكر شده مشخص است كه كاشت سوزني برگان و به خصوص گونه‌هايي كه قبلا‌ اهلي شده‌اند كاري آسان و بي‌دردسر است، چون اين گياهان در خاك‌هاي فقير امكان رقابت بيشتري نسبت به ساير گياهان دارند از طرفي خود باعث فقر بيشتر خاك و كاهش شديد تنوع زيستي مي‌شوند. از بين رفتن گونه‌هاي بومي يكي از اثرات منفي كاشت اين درختان است.

مديرگروه جنگل و مرتع دانشگاه ايلام تفاوت عمده بيولوژيكي درختان سوزني برگ با گياهان پهن برگ و به خصوص گياهان بوته‌اي و علفي در نوع گرده‌افشاني آنها دانست و گفت: سوزني برگان توسط باد گرده‌افشاني مي‌كنند، ولي گياهان علفي و درختچه‌اي عمدتا توسط حشرات گرده‌افشاني مي‌شوند. با جايگزين شدن سوزني برگان در جامعه گياهي غناي فون نيز كاهش مي‌يابد.

دکتر مهدوي افزود: آنچه امروز به نام جنگل‌كاري با سوزني برگان در مناطق جنگلي تخريب‌ شده انجام مي‌گيرد بيشتر به جنگل‌خواري شبيه است تا جنگل‌كاري. چون هم باعث تخريب بيشتر جنگل و مراتع طبيعي و از بين رفتن گونه‌هاي بومي مي‌شود و هم شايد سود‌هاي سرشاري را نصيب پيمانكاران و مشاوران اين پروژه‌ها مي‌كند. انتظار مي‌رود مسوولا‌ن سازمان‌هاي مسوول توجه بيشتري به ذخاير ژنتيكي بومي ‌اين كشور مبذول دارند.

وي تصريح کرد:فلور ايران داراي صدها گونه گياهي مفيد و زيباست كه اگر كمي ‌دانش و درايت به كار گرفته شود به راحتي مي‌توان با صرف هزينه‌هاي ناچيز با حفاظت از مناطق طبيعي موجود با استفاده از گونه‌هاي بومي ‌در مناطق تخريب شده از تهاجم گونه‌هاي بيگانه به طبيعت ايران جلوگيري كرد، البته يك شرط دارد و آن افزايش دانش مديران و كارشناسان مسوول و اختصاص بودجه‌هاي پروژه‌هاي جنگل‌كاري با گونه‌هاي منحصراً بومي براي حفاظت از منابع طبيعي و جنگل‌هاست. کاشت گونه‌هاي سوزني برگ را هم مي‌توان تنها در سطح محدود در مناطق که فاقد هر گونه پوشش گياهي باشد و يا به فضاي سبز شهرها و پارک‌ها اختصاص داد.

دکتر خشنود نورالهی – عضو هییت علمی دانشگاه ایلام نیز در گفت وگو با خبرنگار ایسنا ضمن بیان اینکه روشن کردن آتش در دل طبیعت خیانتی نابخشودنی در حق این نعمت خدادادی است، گفت:جلوگیری از قطع درختان٬ پرهیز از هرس شاخه‌های جوان و سبزینه باید در رأس برنامه تفریحی مردم استان ایلام در ایام تعطیلات عید قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: متأسفانه دیده می‌شود که مردم در پایان روز تمام زباله‌ها و پسماندهای تفریح آن روز را در همان جا باقی می‌گذارند که بازیافت مواد پلاستیکی سال‌های سال زمان لازم دارد تا جذب زمین شود و این عمل ناشایست ضرری جبران‌ناپذیر در حق طبیعت است.

این گیاه‌پزشک و مدرس دانشگاه ضمن اشاره به اینکه مردم با تهیه ذغال برای عدم شکستن شاخ و برگ درختان به طبیعت بروند، اضافه کرد: دستکاری طبیعت به نوعی باعث تغییر اکولوژی جنگل شده و بروز بسیاری از آفات را به همراه خواهد داشت.

نورالهی روشن کردن آتش را ضربه‌ای مهلک به زمین و طبیعت اعلام وعنوان کرد: متأسفانه از سوی برخی از شهروندان دیده می‌شود که در هنگام رفتن به جنگل و پیدا کردن جایی برای استراحت با دیدن جا مانده آتش بجای روشن کردن مجدد در همان جا ولی در جای دیگری آتشی دیگر را برپا می‌کنند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام روشن کردن آتش و خاکستر را عاملی بسیار مخرب برای طبیعت دانست و بیان کرد: روشن کردن چندین آتش در یک منطقه مخرب‌ترین عامل جنگل‌های استان ایلام است.

گزارش از خبرنگار ايسناي ايلام: رضا نجفی

انتهاي پيام