همايش «جشن ايراني مهرگان» برگزار شد
همايش «جشن ايراني مهرگان» عصر روز گذشته (شنبه، 24 مهرماه) در سراي خاقاني تهران توسط انجمن فرهنگي «افراز» برگزار شد.
به گزارش خبرنگار بخش ايران‌شناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، شروين وكيلي ــ جامعه‌شناس ــ در اين مراسم به توضيح درباره‌ي اهميت بازپروري جشن‌هاي ايران باستان پرداخت و گفت: جشن، شكلي خاص از حضور مردم در زمان و مكاني مقدس است. وقتي به جشن اشاره مي‌شود، زمان آن حتما بيان مي‌شود. در واقع، جشن در نقاطي به كار برده مي‌شود كه مكان و زمان مقدس در آن‌ها وجود دارد.
او با بيان اين‌كه جشن در گذشته به‌معني ستايش و نيايش كردن بود، ادامه داد: در ايران باستان آنچه در جشن‌ها انجام مي‌شد، ماهيت شادمانه داشت و امري پسنديده محسوب مي‌شد. شاد بودن و خوردن در كنار يكديگر در جشن‌ها، شكلي از عبادت بود كه به وجود يك زمان و مكان مقدس نياز داشت. همه‌ي جوامع انساني تجربه‌ي مشتركي از زمان و مكان خاصي داشتند كه در آن، مردم دور هم جمع مي‌شدند و به پايكوبي مي‌پرداختند.
وي با تأكيد بر اين‌كه جشن‌ها اصولا در همه‌ي جوامع، ماهيتي جداگانه دارند، گفت: جشني مانند جشن مهرگان يك سابقه‌ي تاريخي و كهن دارد و نخستين شكل و حالت از اين جشن كه بزرگ دانستن اين روز است، به تعبيري كم‌رنگ شدن خورشيد را بيان مي‌كند كه معمولا در نيمه‌ي ماه مهر اين وضعيت اتفاق مي‌افتد.
او اظهار كرد: مهرگان را در زماني جشن مي‌گرفتند كه آغاز چيره شدن سرما بود. ايراني‌ها در هزاره‌ي نخست پيش از ميلاد، خدايي داشتند به نام مهر و نخستين دوره‌ي جشن گرفتن آن‌ها با نام مهرگان از آن زمان آغاز شد. در واقع، آريايي‌ها چندخدايي بودند و هر كدام نماد يك عنصر طبيعي.
اين جامعه‌شناس ادامه داد: «جمشيد» شكل زميني‌شده‌ي مهر است كه در قالب يك پهلوان بزرگ مطرح بود، ولي پس از دوران زرتشتي گناهكار نيز تلقي مي‌شد و از هزاره‌ي اول پيش از ميلاد دستگاه ديني يك‌خداپرستانه (يكتاپرست) ايجاد شد.
او كلمه‌ي «جشن» را در زبان عربي به معني «مهرجان» دانست و گفت: زماني كه اعراب درباره‌ي آيين مهرجان حرف مي‌زنند، منظورشان جشن‌هايي مانند عيد قربان است. آنچه اكنون ما به‌عنوان جشن مي‌شناسيم، ممكن است سابقه‌ي طولاني داشته باشد و احتمالا به معني ملي آن به كار برده مي‌شود.
وكيلي جشن‌ها را در ايران نسبت به جشن در ديگر تمدن‌ها متفاوت ارزيابي كرد و افزود: هرچند جشن‌هاي كمي را مي‌شناسيم كه سابقه‌ي طولاني و قديمي داشته باشند، ولي جشن نوروز يكي از قديمي‌ترين جشن‌هاست كه در آن، سال نو مي‌شود و با ظهور بهار، هويت‌ها زنده مي‌شود. اين جشن از دوران هخامنشي به بعد برپا مي‌شود و در بابل نيز آن را جشن مي‌گرفتند. احتمالا جشن نوروز از دوران سومري‌ها آغاز شد و اكنون به‌شكل ايراني برگزار مي‌شود و با وجود عبور از دوره‌ها و زمان‌هاي متفاوت، هنوز پابرجاست.
وي علمي و انتزاعي، استثنايي بودن و پيوسته و متداول بودن جشن‌هاي ايراني‌ها را از جمله ويژگي‌هاي آن‌ها دانست و گفت: در جوامع مختلف، زمان و مكان مقدس به انواع گوناگوني تعريف مي‌شود.
او گرفتن جشن مهرگان در 16 مهرماه هر سال را به‌دنبال افول مهر و ظهور سرماي پاييزه دانست و افزود: انتخاب اين روز به‌عنوان جشن مهرگان براساس يك محاسبه‌ي نجومي بوده است.
وي با اشاره به شادمانه بودن جشن‌هاي ايراني به معني واقعي، اضافه كرد: امروزه تعداد جشن‌ها كم شده است و شمار زيادي از آن‌ها به‌طور خودجوش توسط مردم برگزار مي‌شوند. جشن‌هاي ايراني، جشن‌هاي شادمانه هستند و به‌صورت دسته‌جمعي توسط مردم برپا مي‌شوند.
در ادامه‌ي اين مراسم، گروه موسيقي «باربد» به اجراي چند قطعه پرداخت و پس از آن، نقالي شاهنامه با عنوان «گذر سياوش از روي آتش» توسط فرنگيس توسي اجرا شد. در پايان نيز رييس شوراي عالي انجمن فرهنگي افراز ــ احسان كرمي ــ با اشاره به بيانيه‌هايي كه اين انجمن در سال‌هاي گذشته براي جشن مهرگان صادر مي‌كرد، گفت: در كنار نوروز، گسترش ديگر جشن‌هاي باستاني ايران مانند ارديبهشت‌گان، خردادگان و مهرگان مي‌تواند در فرهنگ جامعه‌ي كنوني ما نقش مؤثري داشته باشد. به همين دليل، از همه‌ي مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مي‌خواهيم تا بيش‌تر به اين مقوله بپردازند و براي گسترش آن تلاش كنند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات