“ني نوازان“ دنيا در تهران؛ “ني‌نوازان“ ايراني غايب ؟!
نخستين جشنواره جهاني ني نوازان در حالي برگزار شد كه هنرمنداني چون استاد حسن كسايي ، محمد موسوي ، محمد علي كياني نژاد، غايبان بزرگ اين جشنواره به شمار مي‌آمدند، جشنواره‌اي كه به مدت چهار روز از 22 تا 26 شهريور و با حضور 9 كشور خارجي از سوي بنياد آفرينشهاي نياوران در محل روباز اين فرهنگسرا برگزار شد و ني نوازاني از كشورهاي ايران، هند، مصر، تركيه، روماني، اسكاتلند، چين، اكوادور و لبنان در آن حضور داشتند
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) خردادماه سال جاري بود كه محمد موسوي،در گفت‌وگويي اعلام كرد كه در پي بي‌توجهي وزارت فرهنگ و ارشاداسلامي به درخواست‌هايش، ديگر هيچ كنسرت و اثر هنري را در ايران ارايه نخواهد داد.
محمد موسوي در توضيح دلايل اختلافش با وزارت فرهنگ و ارشاداسلامي به خبرنگار ايسنا گفته بودكه برخي آثارش كه به طور امانت در آرشيو وزارت ارشاد قرار داشته اند بدون اجازه او به صورت فيلم منتشر شده اند وي همچنين با انتقاد از اين كه ارشاد اجازه داده است تا “ماهور” نوارهاي وي را بدون كسب رضايت او در صدسال آواز ايران منتشر كنند، به اين موضوع اشاره كرده بودكه براي رفع اين مشكل حتي پيش احمد مسجدجامعي نيز رفته است او مي گفت كه به ماهور كاري ندارد چون مجوز از سوي وزارت ارشاد صادر شده است. پس در اين ميان، وزارت ارشاد خلاف كرده است.
سرپرست گروه عارفان اعتقاد داشت : زماني كه اثري از او براي صدور مجوز چاپ به ارشاد مي‌رفت اين وزارت ارشاد بود كه مي‌بايست مي پرسيد كه رضايت محمد موسوي كجاست ؟حال آنكه آثار هنرمندان را همينطوري و به اين راحتي، زير چاپ مي‌سپارند!
اين نوازنده ني در ادامه عنوان كرده بود كه اختلافاتش با وزارت ارشاد يكي دو ساله نبوده بلكه ريشه‌ي چند ساله داشته است. او معتقد بود نه تنها او، بلكه بسياري از هنرمندان ديگر هم، دچار اين مشكل هستند.
او در ادامه اين سوال را مطرح كرده بود كه به اين دليل و دلايل ديگر كدام يك از هنرمندان، در برنامه‌هاي دهه‌ي فجر حاضر مي‌شود؟
اين ني نوازايراني مجددا تاكيد كرده بود كه در ايران نه كنسرتي خواهد داد و نه اثري هنري ارائه خواهد كرد وآنچنان ناراحت بود كه ديگر حاضر نبو دحتي پايش را به وزارت ارشاد بگذارد تا بخواهد در ايران كنسرت دهد . موسوي در پايان گفته بود كه در صورت فراهم شدن شرايط، در خارج از كشور كنسرت خواهد داد.
« پايان ني نواز »
و اين آخرين اظهارات ني نوازي بود كه همواره اعتقاد داشت ساز “ني” نگين انگشتري است كه 6 هزار و 500 سال تاريخ عرفان و موسيقي ايران را در خود دارد وتنها آلت موسيقي است كه انسان هيچ دخالتي در تركيب طبيعي آن نداشته و رابطه مستقيم با انسان دارد و هيچ تقلبي نمي‌توان در آن كرد
«تكيه بر سرمايه ايرانيان؟»
به گزارش ايسنا، اما دكتر ايماني در مراسم افتتاحيه اين جشنواره برپايي جشنواره جهاني ني را يك حركت ارزنده هنري و معنوي قلمداد كرده و تاكيد كرده بود : در دور تازه فعاليت هنري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي تكيه مسئولان بر سرمايه‌هاي عظيم هنري ايرانيان است.او افزوده بود : زندگي ايراني با موسيقي عجين شده است. با لالايي مادران، دوران كودكي را پشت سر مي‌نهد و تا پايان زندگي با آواها و نواهاي دلنشين همنشين مي‌ماند.
به گفته ايماني، ايرانيان در مقدس‌ترين مكان سرزمينشان ، يعني مشهد مقدس با نواي دلنشين نقاره زنان بزرگ مي‌شوند. به گزارش ايسنا، حسن ناهيد نيز در اين برنامه : جشنواره جهاني ني را ، حادثه اي كم‌نظير واتفاقي خجسته در موسيقي خوانده بود .
او در سخنان خود اگرچه : شيوه سينه به سينه را رد نكرده بود اما از آنجا كه اين شيوه را وقت‌گير و غير دقيق خوانده بود شيوه آكادميك را به علاقه مندان توصيه مي‌كرد .
وي با اعلام مخالفت هر گونه تحول در ساختار كنوني “ني” اشاره كرده بود كه : در كنست‌هايي كه در ساير كشورها به اجرا پرداخته‌است ، نوازندگان سازهاي بادي ، از سادگي ني حيرت كرده و از آن لذت برده بودند. او هشدار داده بود اگر در ساز ني دگرگوني ايجاد شود سازي شبيه فلوت ناقص بوجود خواهد آمد.
«ني نوازان دنيا در تهران »
در اولين شب و پس از مراسم افتتاحيه،«نيلياناند هالديپور» ني نواز هندي به همراه دخترش «ژان هاوي هالديپور»(نوازنده تنبور) و «شري اومكار گلوادي»(نوازنده طبلا) به اجراي برنامه پرداختند.
سپس «احمد گورسل» از تركيه، «اويديو اسوارت» و «كايا گوك« از روماني و «ماجد ميخائيل» از مصر، ني نواختند. در ميان نوازندگاني از اكوادور (ماري فارينانگو، مارسلينو وگا، كارلوس مورالس) نيز به اجراي برنامه پرداختند .
در شب سوم نيز جان ترنر نوازنده اسكاتلندي با ساز بگ پايپ، كه بسيار شبيه ني انبان بوشهري ها است در جشنواره حاضر شد. اين نوازنده اسكاتلندي نزديك به چهل سال به نواختن اين ساز مشغول است.
«كارگاههاي آموزشي »
در اين جشنواره نيز هر روز از ساعت 15 تا 18 كارگاههاي تخصصي برپا شد كه هر روز سه ني‌نواز خارجي درباره ني و موسيقي كشورشان سخنراني كردند
« ني نوازان ايراني مي آيند »
در نخستين دوره از جشنواره جهاني ني آخرين اجراي هر شب به نواي ني استادان ايراني اختصاص داشت. ناهيد اولين نوازنده ايراني بود كه در اين جشنواره به اجراي برنامه پرداخت . ناهيد از 10 سالگي به نوازندگي رو آورد و در كنار استاداني چون “روح‌الله خالقي”، “حسين دهلوي”، “فرامرز پايور” نواهاي ماندگاري را خلق كرد.
در دومين شب جشنواره ني “جمشيد عندليبي” به اجراي موسيقي پرداخت كه سالهاست در زمينه نوازندگي و آهنگسازي ني فعاليت دارد. وي آلبوم‌هاي زيادي را در ني‌نوازي منتشر كرده كه شامل بازسازي آثار استاداني چون “ابوالحسن صبا” و “ميرزا عبدالله” است كه در حال حاضر 78 سال سن دارد نيز در اين جشنواره حضور يافت . وي تنها نوازنده سرشناس “دو ني” در جهان است.دوني كه از سازهاي هم خانواده ني است تركيبي از دو ني است كه در آن يك ني حالت آكورد و ني ديگر اجراي ملودي را برعهده دارد.
“شير محمد اسپندار“ نواختن اين ساز را در بلوچستان و مناطقي از پاكستان آموخته است. "ماشاءالله بامري" با سازهاي كوبه‌اي نظير "تشت" و "كوزه" او را در اين برنامه همراهي كرد. آنها در سومين شب جشنواره به اجراي برنامه پرداختند.
“عبدالنقي افشارنيا” نيز ديگر ني نواز ايراني حاضر در جشنواره بود وي نوازندگي ني را از 10 سالگي آغاز كرده و زيرنظر اساتيدي چون “داريوش صفوت” و “نورعلي خان برومند” به فراگيري اين ساز پرداخته است. وي تا به حال كتاب‌هاي متعددي را در زمينه آموزش ني منتشر كرده است. اجراي او حسن ختام جشنواره جهاني ني بود.
« راه نو ني »
فرهاد فخرالديني، رهبر اركستر ملي معتقد است جشنواره جهاني "ني" ، راهي نو براي گفت‌وگوي تمدن‌ها است.
به گزارش ايسنا، وي تصريح ميكند: در دنياي امروز ارتباط هنري هنرمندان دنيا از اهميت بسيار بالايي برخوردار است و جشنواره‌هاي جهاني مي‌توانند پل‌هاي مطمئني براي گفت‌وگوي تمدن‌ها و حركت در جهت ساخت جهاني بهتر باشند.
« رخوت در هنر »
رهبر اركستر ملي تاكيد كرد: بطور طبيعي در هنرها رخوتي بوجود آمده،و جشنواره‌هايي اينچنيني مي‌تواند اين رخوت را از بين ببرد.
براساس ،ايرج نعيمايي، مديرعامل انجمن موسيقي ايران نيز ميگو يد: جشنواره جهاني ني در استمرار جشنواره جهاني سنتور است ،كه سال گذشته بنياد آفرينشهاي هنري نياوران برپا نمود.
« فكر مي كرديم ايران مهد سنتور است »
وي در ادامه تصريح مي كند: قبل از جشنواره جهاني سنتور فكر مي كرديم ، مهد سنتور در ايران است و هيچ كشوري در اين عرصه حرفي براي گفتن ندارد. اما پس از جشنواره متوجه شديم، كشورهايي هستند كه از توانمندي‌هاي بسيار بالايي در اين زمينه برخوردارند.
به گزارش ايسنا،مديرعامل انجمن موسيقي ايران جشنواره جهاني ني را از جهت عمق و معنا بسيار مهم تلقي كرده و اميدوار است در جوامع تخصصي، هنري. اين جشنواره بازتاب خوبي داشته باشد.
دكتر شاهين فرهت نيزمي گويد : جشنواره جهاني ني يك فكر بسيار تازه و بكر است.
« پس از ني »
در اين جشنواره علاوه بر ارتباط بين هنرمندان، سازهايي معرفي مي‌شوند كه در يك خانواده قرار دارند وي پيشنهاد ميكند بنياد آفرينشهاي هنري نياوران پس از برپايي جشنواره جهاني سنتور و ني، سال‌هاي آينده اين جشنواره را با سازهاي ايراني ديگر نيز برپا كند.
«جشنواره‌ي ماقبل ني »
اما بنياد آفرينشهاي هنري نياوران، پيش از برگزاري جشنواره جهاني ني سال گذشته جشنواره‌ي بين‌المللي سنتور را با حضور 8 كشور اروپائي و آسيايي در تهران برگزار كرده بود .
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) چين، هند، يونان، مجارستان، اسلواكي، سوئيس، روسيه‌ي سفيد و بلغارستان در زمره كشورها ي شركت كننده در اين جشنواره بودند.
مسئول واحد موسيقي فرهنگسراي نياوران در آن زمان به خبرنگار ايسنا گفته بود :
متاسفانه برخي از اساتيد اين رشته، به دليل مشغله هاي كاري در جشنواره حضور نخواهند داشت لذا در صدد هستيم تا از ديگر اساتيد سنتور نيز دعوت كنيم.
وي به دعوت فرهنگسراي نياوران از هنر منداني چون كامكارها، كياني، شفيعيان و اطرائي براي حضور در جشنواره سنتور اشاره كرده و گفته بود:
اين جشنواره، شبيه يك كنسرت است كه به عنوان يك بستر براي آشنايي محققان و پژوهشگران با سنتور به شمار مي‌آيد علاوه بر اين جشنواره مي‌توان به عنوان منبع مقايسه‌اي براي پيشرفت هاي سنتور در ملل مختلف محسوب شود .
وي بعدها در پاسخ به سوال يكي از خبرنگاران مبني بر دلايل عدم حضور برخي سنتورنوازان برجسته ايراني در جشنواره گفته بود : ما تا شاكله كلي جشنواره مشخص نمي‌شد، در دعوت هنرمندان داخلي ترديد داشتيم اين سوالي را كه شما پرسيديد بايد خودتان دنبال جوابش برويد مبني بر اينكه در مجموع چه عواملي در برگزاري اتفاقات و جشنواره‌هاي هنري رخ مي‌دهد كه هنرمندان ما را دلسرد و بدبين به اين رخدادها ميكند من از رسانه‌ها درخواست دارم تا اين موضوع را بررسي كنند كه در آينده از اين امر بهره ببريم.
گزارش: محمد تاجيك
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات