در فروردين‌ماه سال 1378 در پي تفاهم‌نامه‌هايي كه پيش از آن ميان وزارت فرهنگ و آموزش عالي ايران و مركز بين‌المللي فيزيك نظري امضا شده بود، دفتر همايش‌هاي علمي بين‌المللي براي پژوهشهاي بنيادي در اين وزارتخانه تاسيس شد تا به تدارك و برگزاري همايشهاي علمي بين‌المللي يا منطقه‌يي در كشور بپردازد. خبر ايجاد چنين مركزي براي قشر دانشگاهي و پژوهشگران ايراني جالب توجه است. اما در نظر گرفتن مكاني تاريخي براي اين مركز شايد بهترين نوع انتخاب و با ديدي كاملا متخصصانه صورت گرفته باشد. بين‌المللي بودن همايش‌ها، برپايي دست كم چهار همايش اينچنيني در طي سال و به تبع آن بازديد حتا تعداد اندكي از محققان يا پژوهشگران خارجي از اين مكان كه معرفي غيرمستقيم جاذبه‌هاي تاريخي فرهنگي ايران را دربردارد و درواقع شايد يكي از تاثيرگذارترين روشها در جذب توريسم باشد، را نمي‌توان ناديده گرفت. به‌خصوص اينكه اين عده از فرهيختگان كشورهاي مختلف جهان هستند. فكر تعيين محل براي برگزاري همايشهاي نامبرده از چند سال پيش مطرح بود؛ تا اينكه تصميم گرفته شد از بناهاي تاريخي يا قديمي موجود كه ظرفيت كافي و قابليت بازسازي دارند،‌استفاده شود كه در اينصورت طرح خدمت احياي ميراث فرهنگي كشور نيز باشد. بالاخره در تاريخ 82/04/24 بنا به موافقت‌نامه‌اي كه به امضاي سرپرست مركز مطالعات و همكاريهاي علمي بين‌المللي و رييس سازمان ميراث فرهنگي كشور رسيد، قلعه و كاروانسراي خورانق واقع در استان يزد، در اختيار اين مركز قرار گرفت. در تاريخ 83/02/02 نيز تفاهم نامه همكاري سه جانبه‌اي ميان مركز مطالعات و همكاريهاي علمي بين‌المللي استانداري يزد و سازمان ميراث فرهنگي كشور امضا شد. مفاد اين تفاهم نامه درباره تامين هزينه‌هاي مرمت قلعه و ايجاد زيرساخت‌هاي مخابراتي و حمايت سازمانهاي دولتي استان يزد از طرح خورانق است. به گزارش بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)،روستاي خورانق مركز بخشي است به همين نام كه يكي از بخشهاي شهرستان اردكان در استان يزد است. اين روستا با اقليم بياباني و هواي گرم و خشك از مهمترين كانونهاي اوليه تجمع انساني در سرزمين يزد، همانند ساير مناطق ابتدا در دامنه‌ها و دره‌هاي قلمرو كوهستاني و در كنار چشمه‌ها و آبهاي جاري يزد شكل گرفته است؛ اما مكاني كه براي تجمع مدعوان همايش‌ها در نظر گرفته شده، كاروانسرا و قلعه خورانق است. قلعه خورانق عموما خشت و گل است، بافت ساختماني متراكم، معابر باريك و سرپوشيده، مصالح بازدارنده تبادل گرما و سازگاري و تناسب بناها با شرايط محيطي از ويژگي‌هاي مهم قلعه خورانق است كه عوامل آزاردهنده خاص اقليم منطقه را تا حدود زيادي تعديل مي‌كرده است. خانه‌هاي درون اين بافت كه تعدادشان به هشتاد مي‌رسد، بيشترشان دو يا سه طبقه‌اند و متناسب با توانايي اقتصادي و موقعيت اجتماعي قلعه نشينان طراحي و ساخته شده‌اند. خانه‌ها عموما سقف‌هاي گنبدي و گهواره‌يي دارند يا داشته‌اند از طبق زيرين آنها معمولا براي نگهداري احشام و طيور استفاده مي‌شده است. رباط خورانق را نيز حدود چهار هزار سال پيش شخصي به نام خورافروز ساخته است و برخي روايات مي‌گويند كه حضرت ثامن‌الائمه (ع) در راه سفر از مدينه به مرو در سال 200 هجري در اين مكان منزل كرده‌ كه به نام مشهدك معروف شده است. در اين بقعه سنگي خاكستري با ذكر تاريخ بازسازي بنا موجود بود كه به سرقت رفته است. اين رباط از نوع كاروانسراهاي دشتي است كه عموما يك طبقه‌اند. چهار تيمچه دارد كه سه تا سقف و يكي بدون سقف است. جهانگرداني در سفرنامه‌هاي خود از كاروانسراي خورانق نام برده‌اند. از ديگر بناهاي تاريخي روستا مي‌توان به غالخانه قلعهؤ بوكن‌ها، سپرده، گورستان قديم، آرامگاه باباخارم، خانقاه، قريه شمس آباد، خرابه‌هاي گبرها، پل آبگذر، آب انبار كهنه خورانق، آسياب‌هاي آبي، حمام، شتر گلو، مسجد جامع و منارجنبان، حسينيه، و مساجد بيت‌المقدس و سرچشمه اشاره كرد. بازسازي و احياي قلعه و كاروانسرا براي برگزاري همايش‌ها و به منظور نشان دادن كارايي معماري سنتي در ايجاد ساختارهاي پايدار و هماهنگ با محيط زيست و فرهنگ بومي منطقه، ارايه نمونه‌اي موفق از احياي يك روستاي قديمي با ويژگي‌ها و بافت سنتي و بازسازي آن متناسب با نيازهاي روز به عنوان الگويي براي توسعه پايدار بومي، برگزاري دوره‌ها و كارگاههاي پژوهشي كوتاه مدت براي متخصصان در سطوح مختلف، تدارك تجهيزات براي رصد آسمان كوير در قالب يك طرح بين‌المللي - طرح تلسكوپ در آموزش و ارايه تصويري روشن از فناوريهاي سنتي زندگي كويري و معرفي اوستا به عنوان يك دهكده بوم شناختي از اهداف جنبي طرح همايشگاه بين‌المللي خورانق اعلام شده‌اند. تاكنون دو همايش كيهان شناسي نظريه ريسمان و انديشگان بررسي مقررات اداري و مالي موسسات پژوهشي در اين همايشگاه توسط شوراي راهبردي طرح خورانق برگزار شده است. كارآفريني و احياي صنايع دستي از طريق جلب مشاركت مردمي يكي از برنامه‌هاي مشترك مركز مطالعات و بخشداري خورانق است توليد گياهان دارويي و آموزش نحوه استفاده‌ از آنها توسط ننه مريم، سبز پارچه، حوله يزدي، فرش، سفال منطقه از اجزاي اين برنامه است. در اين راستا همزمان با روز زن جشنواره غذاهاي سنتي منطقه با شركت پنجاه تن از خانمهاي روستا و طبخ 38 نوع غذا برگزار شد. عليرضا حجازي ـ مدير پروژه خورانق ـ با اشاره به اينكه همايشگاه خورانق پل ارتباطي علمي ايران و جهان است، به خبرنگار ايسنا گفت: قصد داريم با انجام مطالعات بسيار پيشرفته و تحقيقات منظم روي منطقه علاوه بر آمايش اين سرزمين بتوانيم فرهنگ و سابقه تاريخي آنرا كه خود نوعي فناوري پيشرفته است، به جهانيان معرفي كنيم. همچنين كل برنامه‌هاي اين پروژه به سمت جاري شدن حيات در منطقه است و اينكه همواره مردم در منطقه حضور داشته باشند. كار تهيه نقشه‌هاي قلعه براي حفظ اين اثر تاريخي و ثبت حريم آن در فهرست آثار ملي در حال انجام است و با كمك متخصصان و كارشناسان نيز به دنبال راهكاري براي مقاوم سازي و ايمن سازي بناها در برابر زلزله هستيم. انتهاي پيام